Από τα υπουργεία-φέουδα στο πρωθυπουργείο: Το επιτελικό κράτος του Γεραπετρίτη…

File Photo: Ο υπουργός Επικερατείας Γιώργος Γεραπετρίτης. ΑΠΕ-ΜΠΕ, Αλέξανδρος Μπελτές μέσω ΚΥΠΕ




Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ (*)

Από τα πρώτα βήματα της νέας κυβέρνησης έγινε σαφές ότι ο Μητσοτάκης έχει μία συγκεκριμένη αντίληψη για τον τρόπο που πρέπει να ασκείται η διακυβέρνηση. Αυτή την αντίληψη υπηρετεί και το δια χειρός Γεραπετρίτη πρώτο νομοσχέδιο για το “επιτελικό κράτος”, που ήδη συζητείται στη Βουλή.

Αναμφισβήτητα, πυρήνας της νέας αντίληψης είναι η ενίσχυση περισσότερο του ρόλου παρά των θεσμικών εξουσιών του πρωθυπουργού. Η αντιπολίτευση, ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ, άσκησε κριτική, θεωρώντας αυτή την τάση ως ένδειξη συγκεντρωτισμού, εάν όχι αυταρχισμού. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για επιδερμική κριτική. Ειδικά μετά την κατάργηση το 1985 κάποιων εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας, το κοινοβουλευτικό πολίτευμα στην Ελλάδα έχει επί της ουσίας εξελιχθεί σε πρωθυπουργοκεντρικό.

Έχει, άραγε, κρίσιμη σημασία εάν η τάδε ή η δείνα υπηρεσία υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό ή σε κάποιον υπουργό του; Προφανώς όχι, όταν οι υπουργοί επιλέγονται αποκλειστικά από τον πρωθυπουργό, όταν γνωρίζουν πως μπορεί να αποκαθηλωθούν στον επόμενο ανασχηματισμό. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για φορμαλιστική κριτική. Οι υπουργοί, άλλωστε, δεν χάνουν θεσμικά τις εξουσίες που παραδοσιακά έχουν προς όφελος του πρωθυπουργού.

  • Η παρέμβαση, λοιπόν, δεν γίνεται στο πως κατανέμεται η εξουσία, αλλά στο πώς ασκείται. Σ’ αυτό το επίπεδο επέρχεται μία σημαντική λειτουργική αλλαγή με το νομοσχέδιο Γεραπετρίτη. Αυτό που αλλάζει είναι ότι ο πρωθυπουργός αποκτά έναν πιο ενισχυμένο μηχανισμό για τον συντονισμό και τον έλεγχο του κυβερνητικού σχήματος. Μέχρι τώρα –περισσότερο ή λιγότερο– οι κυβερνήσεις λειτουργούσαν σαν ένα είδος “ομοσπονδίας” υπουργικών “φέουδων”.

Τα “φέουδα” και οι δυσλειτουργίες
Η τάση που επικρατούσε ήταν ο εκάστοτε πρωθυπουργός να ασκεί έλεγχο στο κυβερνητικό σχήμα, τοποθετώντας υπουργούς αναπληρωτές, υφυπουργούς ή και γενικούς γραμματείς της επιλογής του, ώστε να εξισορροπεί την εξουσία του υπουργού “μεγαλοφεουδάρχη”. Ευνοούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο τη δημιουργία εντός του ίδιου υπουργείου μικρότερων “φέουδων” γύρω από τον υπουργό αναπληρωτή, τον υφυπουργό ή και τον γενικό γραμματέα, εάν αυτός δεν ήταν επιλογή του υπουργού.

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ

  • Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της. 

Η ανώμαλη προσγείωση του Αλέξη Τσίπρα και το μυθιστόρημα της μεγάλης κυβίστησης

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: