Iranian Supreme Leader Ayatollha Ali Khamenei leading Eid al-Fitr prayers, in Tehran, Iran, 05 June 2019. Muslims around the world are celebrating Eid al-Fitr, the three day festival marking the end of the Muslim holy fasting month of Ramadan. EPA, IRAN SUPREME LEADER OFFICE HANDOUT
Γράφει ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΜΙΧΑΣ*
DEFENCE POINT
Μια εξέλιξη των τελευταίων 24ώρων δεν έλαβε τη δημοσιότητα που της άρμοζε, ίσως διότι οι εμπνευστές της επιθυμούν παγίως να διατηρούν χαμηλό προφίλ, όταν μια ενέργεια μπορεί να ερμηνευθεί ως χειρονομία προς τον “μεγάλο Σατανά”, παρότι τυπικά η ¨συναλλαγή” αφορά άλλη χώρα… Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα αφήσει ελεύθερο καταδικασμένο σε 10ετή κάθειρξη για τη διενέργεια κατασκοπείας υπέρ των ΗΠΑ, Λιβανέζο…
Πρόκειται για τον Νιζάρ Ζάκα, 52 ετών, με καταγωγή από τον Λίβανο αλλά μόνιμο κάτοικο Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι το 2015 τον Σεπτέμβρη (18/9) όταν και συνελήφθη. Οι υπηρεσίες ασφαλείας του Ιράν φαίνεται πως του είχαν στήσει παγίδα για να τον συλλάβουν, καθώς τον είχαν προσκαλέσει να μιλήσει σε συνέδριο στην Τεχεράνη για την επιχειρηματικότητα στο διαδίκτυο.
Ο ίδιος είναι ειδικός στην πληροφορική τεχνολογία (IT: Information Technology) και την εποχή της σύλληψής του είχε ιδρύσει την εταιρία IJMA3 η οποία έκανε λόμπινγκ σε επενδυτές για την εξασφάλιση χρηματοδότησης για τη δημιουργία δικτύων ίντερνετ στη Μέση Ανατολή με στόχο την πολιτική και κοινωνική ανάπτυξη (σ.σ. δεδομένα αυτή η περιγραφή θα ακουγόταν “περίεργη”, δηλαδή ύποπτη σε μια χώρα σαν το Ιράν), έχοντας δουλέψει στο παρελθόν για κολοσσούς όπως οι εταιρίες Cisco και Microsoft.
Μετά από έναν χρόνο, ο Λιβανέζος καταδικάστηκε σε δεκαετή φυλάκιση και στην καταβολή προστίμου 4,2 εκατομμυρίων δολαρίων, με την αιτιολογία της συνεργασίας με κυβέρνηση εχθρική στην Ισλαμική Δημοκρατία.
Μετά την καταδίκη και φυλάκισή του, ο Νιζάρ Ζάκα έτυχε της… δέουσας “περιποίησης” από τον ιρανικό Τύπο. Δημοσιεύματα τον περιέγραφαν ως “θησαυρό” για τις ιρανικές υπηρεσίες πληροφοριών, ιδίως σε πληροφορίες που αφορούσαν στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, αναφορά που λογικά εμπεριέχει στοιχεία υπερβολής, πιθανόν και μεγάλης.
Η κυβέρνηση του Λιβάνου κινητοποιήθηκε για να τον βοηθήσει και να πετύχει την αποφυλάκισή του, πιθανότατα και με προτροπή των Ηνωμένων Πολιτειών, των οποίων η διπλωματική επιρροή στην Τεχεράνη είναι ίσως και μηδενική, καθώς ΗΠΑ και Ιράν δεν διατηρούν διπλωματικές σχέσεις και η Ουάσιγκτον εκπροσωπείται από τη διπλωματική αποστολή της “ουδέτερης” Ελβετίας.
Η δοκιμασία του Λιβανέζου φαίνεται όμως ότι πλησιάζει στο τέλος της. Με αφορμή τη θρησκευτική γιορτή της λήξης του Ραμαζανιού (Eid al-Fitr), ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έδωσε το “πράσινο φως” για την αποφυλάκιση του Νιζάρ Ζάκα ως μια φιλική χειρονομία προς τον πρωθυπουργό του Λιβάνου Σαάντ Χαρίρι και τον πρόεδρο της χώρας Μισέλ Αούν που το ζητούσαν.
Υπενθυμίζεται, ότι ο Χαρίρι παρότι φιλικά προσκείμενος στους αντιπάλους των Ιρανών, τους Σαουδάραβες, φέρεται να είχε “κρατηθεί” στη Σαουδική Αραβία για 12 ημέρες στα τέλη του 2017 στο Ριάντ όπου είχε μεταβεί (σ.σ. ενδεικτική παραπομπή), ενώ είχε διαβάσει στην τηλεόραση μήνυμα παραίτησής του από τη θέση του πρωθυπουργού, “υπαγορευμένο από τη βασιλική οικογένεια”, κυρίως όμως τον ισχυρό άνδρα του βασιλείου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MbS, υπουργός Άμυνας και διάδοχος του θρόνου), υποτίθεται για να κατηγορήσει για την απόφασή του το Ιράν.
Ο πρώην πρωθυπουργός του Λιβάνου και πατέρας του Σαάντ, Ραφίκ Χαρίρι, είχε δολοφονηθεί από πράκτορες της Χεζμπολάχ (που συνελήφθησαν και διώχθηκαν στη συνέχεια από τις λιβανέζικες αρχές και τη Δικαιοσύνη της χώρας) στις 14 Φεβρουαρίου 2005 με αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά που ανατινάχθηκε την ώρα που διερχόταν το πρωθυπουργικό αυτοκίνητο.
Η σιιτική ένοπλη οργάνωση- που συντηρείται και εξοπλίζεται από τους Ιρανούς – Χεζμπολάχ, που είναι πολύ ισχυρή στον Λίβανο, φέρεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα χρηματοδότησης λόγω μειωμένης – σε σχέση με το παρελθόν – διάθεσης κονδυλίων από τους Ιρανούς, συνεπεία της σφοδρής οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ισλαμική Δημοκρατία λόγω των αμερικανικών κυρώσεων.
Η συμπερίληψη του Χαρίρι στην “χειρονομία” προς τον Λίβανο θα μπορούσε να ερμηνευθεί “διασταλτικά” ακόμα και ως μήνυμα αποκλιμάκωσης – πρόθεσης αναζήτησης διεξόδου προς το Ριάντ, σε μια προσπάθεια να ελεγχθεί κυρίως, ενδεχόμενη σαουδαραβική απόπειρα να τορπιλίσει οποιαδήποτε θετική εξέλιξη στην κατεύθυνση των διαπραγματεύσεων ΗΠΑ-Ιράν που εξάλλου δηλώνει πως επιθυμεί ο Ντόναλντ Τραμπ.
Το Ιράν, αφενός δεν έχει το περιθώριο – για λόγους εσωτερικών ισορροπιών – να εμφανιστεί ότι υποχωρεί απέναντι στις αμερικανικές πιέσεις και αφετέρου αναζητεί να βρει τρόπο διαφυγής από τον θανατηφόρο “εναγκαλισμό” των Αμερικανών, καθώς οι απειλές που εκτοξεύονται από πρόσωπα όπως οι Τραμπ και Μπόλτον (σύμβουλος εθνικής ασφάλειας) είναι και πιστευτές και ανησυχητικές, παρότι και οι δυο πλευρές έχουν επαρκείς λόγους να μην επιθυμούν στρατιωτική σύγκρουση.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείεται να βρίσκονται σε εξέλιξη παρασκηνιακές συνομιλίες με ενδιάμεσους τους Λιβανέζους, ούτε ότι την αποφυλάκιση του Νιζάρ Ζάκα θα μπορούσαν να την έχουν ζητήσει οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες, που όμως αντιλαμβάνονται τις “επικοινωνιακές κόκκινες γραμμές” των Ιρανών.
Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ έστειλε διά του Ιρανού πρεσβευτή στη Βηρυτό μήνυμα στους Χαρίρι και Αούν, ότι θα δεχθεί ανά πάσα στιγμή λιβανέζικη αντιπροσωπεία για να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες “της έκδοσης” του κρατούμενου Λιβανέζου στην πατρίδα του.
Εν κατακλείδι, είναι εύλογη η εκτίμηση, ότι όλο αυτό το σκηνικό συνδέεται μετά βεβαιότητας με τη “μεγάλη εικόνα” του “μεσανατολικού παιγνίου” και την παρασκηνιακή – άτυπη(;) – διαπραγμάτευση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι εξελίξεις βρίσκονται μπροστά μας…
*Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ/ISDA)
Οι νύχτες των “μεγάλων μαχαιριών”: Η απάντηση Ερντογάν και το μήνυμα της Ουάσιγκτον