Παραμένει σύμβολο το Κιλελέρ: Ο τόπος θυσίας και το σύμβολο των αγώνων των αγροτών…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Άντεξε στην κακοκαιρία η «λαβωμένη» Θεσσαλία: Ισχυρές βροχές και καταιγίδες μέχρι το μεσημέρι * Σε έξι περιοχές αναμένονται έντονα φαινόμενα [videos]
Ποιες περιοχές κινδυνεύουν από την κακοκαιρία: Συναγερμός των αρχών για να βοηθήσουν αν χρειαστεί, πλημμυρισμένοι δρόμοι στην Καρδίτσα και στο Πήλιο (video)
Του Δρ. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ (ΝΤΙΝΟΥ) ΑΥΓΟΥΣΤΗ (*)
Το Κιλελέρ αποτελεί το σύμβολο των αγώνων των Θεσσαλών αγροτών στη μακρά ιστορία του αγροτικού ζητήματος. Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία εμφανίζεται οξυμένο από την επομένη κιόλας μέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλίας, το 1881.
Η γη της περιοχής άλλαξε χέρια ιδιοκτησίας και από τους Τούρκους τσιφλικάδες πέρασε στους Έλληνες οι οποίοι πολύ συχνά αποδεικνύονταν χειρότεροι των προκατόχων τους! Οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης και οι συνεργαζόμενοι με τους Οθωμανούς μεγαλοκτηματίες οι μεγάλοι κερδισμένοι. Με τη νέα κατάσταση, οι Έλληνες πλέον μεγαλοκτηματίες, είχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους, ενώ οι κολίγοι είχαν περιπέσει σε καθεστώς δουλοπαροίκου.
- Στις αρχές του 1910, κύριο αίτημα των κολίγων ήταν η απαλλοτρίωση της γης και η διανομή των τσιφλικιών στους καλλιεργητές της, πάνω στη βάση της μικρής οικογενειακής αγροτικής ιδιοκτησίας. Πρωτεργάτης του αγώνα των κολίγων και υπέρμαχος των λαϊκών ελευθεριών και των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, ήταν Ο Μαρίνος Αντύπας από την Κεφαλονιά. Ο Μαρίνος Αντύπας αγωνίσθηκε σ’ όλη του τη ζωή για την αφύπνιση του λαού και κυρίως των αγροτικών και εργατικών τάξεων.
Οι αδίστακτοι τσιφλικάδες της Θεσσαλίας, βλέποντας πως με κανένα μέσο δεν μπορούν να τον κάμψουν, τον δολοφόνησαν στις 8 Μαρτίου 1907, στον Πυργετό Λάρισας. Οι τελευταίες λέξεις του Μαρίνου Αντύπα ήταν: «Ισότης, Αδελφότης, Ελευθερία». Η δολοφονία του προκάλεσε λαϊκές μαχητικές εκδηλώσεις και αντιδράσεις σε όλη την Ελλάδα, αλλά κυρίως από τους πρωτοεμφανιζόμενους αγροτικούς συλλόγους σε Λάρισα, Καρδίτσα και Τρίκαλα.
Οι κινητοποιήσεις έφθασαν στο αποκορύφωμά τους, όταν στις 6 Μαρτίου 1910 το προγραμματισμένο Πανθεσσαλικό συλλαλητήριο της Λάρισας εξελίχθηκε σε αιματηρή εξέγερση. Όλα ξεκίνησαν από το χωριό Κιλελέρ (σήμερα Κυψέλη), όπου 200 περίπου χωρικοί θέλησαν να επιβιβασθούν σε τρένο χωρίς εισιτήριο για να μεταβούν στη Λάρισα. Μετά την άρνηση του επιβαίνοντος διευθυντή των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, οι αγρότες ξεκίνησαν να λιθοβολούν το συρμό καθώς απομακρυνόταν. Ένα χιλιόμετρο πιο πέρα, ομάδα 800 χωρικών σταμάτησε το τρένο. Στις συμπλοκές που ακολούθησαν, στρατιωτικοί που επέβαιναν στο συρμό πυροβόλησαν αδιακρίτως τους χωρικούς, δολοφονώντας 2 (κατ΄ άλλους 4) αγρότες και τραυματίζοντας πολλούς άλλους. Τα επεισόδια συνεχίσθηκαν στο χωριό Τουλάρ (σήμερα Μελία), με άλλους 2 νεκρούς και 15 τραυματίες, ενώ όταν τα νέα έφθασαν στη Λάρισα οι συμπλοκές μεταξύ διαδηλωτών και στρατού επεκτάθηκαν με 2 ακόμα νεκρούς μετά την επέμβαση του ιππικού.
- Αργότερα πραγματοποιήθηκε ειρηνικά το συλλαλητήριο και διαβάσθηκε το ψήφισμα της συγκέντρωσης, με το οποίο οι αγρότες ζητούσαν άμεση υποβολή και ψήφιση του νομοσχεδίου για την απαλλοτρίωση, την αύξηση των κονδυλίων του Γεωργικού Ταμείου και εξέφρασαν την οδύνη τους «για την άδικον επίθεσιν κατά του φιλήσυχου και νομοταγούς λαού, ής θύματα υπήρξαν άοπλοι και αθώοι λευκοί σκλάβοι της Θεσσαλίας».
Η εξέγερση κέρδισε τη συμπάθεια του ελληνικού λαού, εντείνοντας τις πιέσεις για επίλυση του ζητήματος και φουντώνοντας το αγροτικό κίνημα σε ολόκληρη τη χώρα. Μετά τα πρώτα νομοθετικά μέτρα που έλαβε ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέρ των κολίγων το 1911 ακολούθησαν και άλλες κινητοποιήσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με τις πιέσεις των αστών και τις διεκδικήσεις αργότερα των προσφύγων Μικρασιατών οδήγησαν στην αγροτική μεταρρύθμιση του 1917-1922, με τις πρώτες απαλλοτριώσεις από την κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα.
- Έκτοτε, η επέτειος της εξέγερσης του Κιλελέρ τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, που έχει την ευκαιρία να προβάλει τα αιτήματά της στους πολιτικούς και πολιτειακούς άρχοντες που παρευρίσκονται πάντα στον χώρο της εκδήλωσης.
Από το Μνημείο στο Κιλελέρ πέρασαν κατά καιρούς πρωθυπουργοί και υπουργοί που εκμεταλλευόμενοι το όραμα των αγροτών για μια καλύτερη αγροτιά, έκτισαν και συντήρησαν μεγάλες πολιτικές σταδιοδρομίες! Τότε που στο Κιλελέρ γινόταν πραγματική κοσμοσυρροή και μετατρεπόταν σε αφετηρία προεκλογικής εκστρατείας σε κλίμα βαθιάς πόλωσης, με τον κομματικό στρατό να υιοθετεί χωρίς καμιά αντίρρηση τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα και τα εύηχα συνθήματα των πολιτικών.
Από το Κιλελέρ ακούσαμε αμέτρητες φορές τον Ανδρέα Παπανδρέου να μιλά για την εκτροπή του Αχελώου που θα έλυνε το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας και έτσι κέρδιζε τις εκλογές… Μια εκτροπή που δεν έγινε ποτέ, παρά το γεγονός ότι ξοδεύτηκε πακτωλός χρημάτων για έργα, μελέτες και σχέδια που μετατράπηκαν σε μουσειακά εκθέματα! Από το Κιλελέρ έδιναν και έπαιρναν οι υποσχέσεις όλων των πολιτειακών αρχόντων για επίλυση και άλλων προβλημάτων, πλην του υδατικού, που ταλανίζουν την αγροτιά.
Υποσχέσεις που έμειναν υποσχέσεις και κατά τα φαινόμενα μάλλον τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι πολιτικές αντιπαλότητες και οι εμμονές κάποιων άσχετων, δεν θα δώσουν ποτέ λύση στα προβλήματα που απασχολούν την αγροτιά, που για να είμαστε δίκαιοι, ούτε κι αυτή, είναι άμοιρη ευθυνών. Λύση στα χρονίζοντα προβλήματα της αγροτιάς μπορούν να δώσουν μόνο οι ειδικοί, εάν φυσικά αφεθούν να εργαστούν χωρίς να υπάρχουν παρεμβάσεις στο έργο τους…
- Η εκδήλωση της περασμένης Κυριακής με οργανωτή την Περιφέρεια Θεσσαλίας (στην οποία παραβρέθηκα, όπως κάθε χρόνο, καταθέτοντας εκ μέρους του Συλλόγου Κυπρίων Νομού Λάρισας δάφνινο στεφάνι στο μνημείο εις μνήμη των πεσόντων υπέρ της αγροτικής ιδέας), δεν αποτέλεσε εξαίρεση από τον κανόνα αυτό. Μια εκδήλωση για τους αγρότες, χωρίς τους αγρότες! Οι Έλληνες δεν καταφέραμε ακόμη να πάμε όλοι μαζί να τιμήσουμε τους Ήρωες του Κιλελέρ!
Ο καθένας κάνει το δικό του ξεχωριστό πανηγυράκι! Προχθές, ήταν δεν ήταν καμιά εκατοπενηνταριά οι συγκεντρωμένοι (ο Ανδρέας Παπανδρέου μάζευε κόσμο από όλη την επικράτεια!), οι περισσότεροι υποψήφιοι στις προσεχείς εκλογές, χωρισμένοι σε παρέες που έκαναν κουβέντα μεταξύ τους, χωρίς να ακούνε τους ομιλητές που μετέτρεψαν την εκδήλωση σε πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης! Όσο για το ιστορικό της ημέρας: Σιγά μην ασχολήθηκε κανένας τους! Πολύ αμφιβάλλω αν ξέρουν τι ακριβώς έγινε στο Κιλελέρ!
Υστερόγραφο 1: Κολίγος ή Κολίγας ή και Κολλίγας, λατ. collega (σύντροφος, συνέταιρος), ονόμαζαν τον δουλοπάροικο στο μεσαίωνα. Ο κολίγας καλλιεργούσε ξένα κτήματα με προσωπική εργασία και το απαιτούμενο υλικό (σπόρους, ζώα, εργαλεία, μηχανές) παίρνοντας ως ανταμοιβή για την εργασία του το μισό της παραγωγής.
*Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή
Αναπληρωτής καθηγητής
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού
a.[email protected]
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.
Δεν ήταν πρωταπριλιάτικο ψέμα ο αγώνας κατά των Άγγλων: Ήταν 1η Απριλίου της Ε.Ο.Κ.Α. η αρχή