Υπάρχει μια τάση σχεδόν θριαμβολογίας μετά την έκτη Τριμερή Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στην Ιερουσαλήμ μεταξύ Ισραήλ, Ελλάδας και Κύπρου με κύριο θέμα την προώθηση της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή.
Στην περίπτωση αυτής της τριμερούς συνεργασίας ανάμεσα στο Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, ο μεγάλος κερδισμένος από τους τρεις εταίρους είναι το Ισραήλ. Η Κύπρος και η Ελλάδα του επιτρέπουν να βγει από μια σχετική απομόνωση, η δε χρήση του κυπριακού FIR είναι για τη χώρα αυτή ζωτικής σημασίας. Γενικότερα το Ισραήλ εξασφαλίζει από αυτή τη συμμαχία το πολύτιμο στρατηγικό βάθος που δεν διαθέτει. Κάτι που του το εξασφάλιζε παλιότερα η συμμαχία με την Τουρκία. Στο Ισραήλ σκέφτονται και δρουν με στρατηγικούς όρους. Η ανακάλυψη του φυσικού αερίου ενισχύει τους ισραηλινούς στρατηγικούς σχεδιασμούς. Η δε σχέση του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο του επιτρέπει να έχει έναν ασφαλή δίαυλο προς την Ευρώπη.
Είναι φανερόν ότι λύση τουρκικών προδιαγραφών στο Κυπριακό έρχεται σε αντίθεση με τους στρατηγικούς στόχους του Ισραήλ. Με μια λύση όπως αυτή που επιδιώκει αυτή τη στιγμή η Λευκωσία, η Κύπρος θα τεθεί υπό τουρκική κηδεμονία και θα εξουδετερωθούν τα όποια αμοιβαία πλεονεκτήματα θα είχαν Κύπρος και Ισραήλ από την ύπαρξη ενός ανεξάρτητου κανονικού κράτους. Για να έχουν επομένως κάποια σημασία όσα διαδραματίζονται σε επίπεδο τριμερούς χρειάζεται μια διαφορετική διαχείριση του Κυπριακού, η υιοθέτηση μιας διαφορετικής πολιτικής.
Στην αντίθετη περίπτωση όλα θα καταρρεύσουν ως χάρτινος πύργος. Ασφαλώς δε στα πλαίσια μιας διαφορετικής πολιτικής στο Κυπριακό, Κύπρος και Ελλάδα θα πρέπει να απαιτήσουν χειροπιαστά πλεονεκτήματα από το Ισραήλ. Σημειώνω βέβαια ότι θα ήταν λάθος η όποια συμμαχία με το Ισραήλ να αποκόψει Ελλάδα και Κύπρο από τον αραβικό κόσμο, με τον οποίο οι σχέσεις υπήρξαν πάντοτε καλές και επωφελείς και για τις δύο πλευρές. Στις διεθνείς σχέσεις δεν βάζει ποτέ κανείς όλα τα αυγά του στο ίδιο καλάθι. Μια ισορροπία ανάμεσα στο Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο είναι δυνατή και ούτε και το ίδιο το Ισραήλ θα αντιταχτεί σε κάτι τέτοιο με όσα του εξασφαλίζει η σχέση του με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Πολύ πιο δύσκολη φαίνεται να είναι η εξομάλυνση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας. Μολονότι, και ας μην αμφιβάλλουν κάποιοι, αυτό είναι το αμερικάνικο όνειρο. Εξάλλου, οι ΗΠΑ έχουν ευρύτερα συμφέροντα στην περιοχή και ασφαλώς στοχεύουν σε ανακοπή της ρωσικής επέλασης. Μέχρι νεωτέρας όμως, απαιτούν τον διαμοιρασμό των εσόδων από το φυσικό αέριο ανάμεσα στις δύο κοινότητες! Ως εάν να μην είναι της αρμοδιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας το θέμα αυτό!
Σε κάθε περίπτωση οι συγκυρίες είναι ευνοϊκές για την Κύπρο και την Ελλάδα. Παραμένει όμως πάντα η αμφιβολία αν θα υπάρξει αξιοποίηση αυτών των νέων στρατηγικών δεδομένων προς όφελος του ελληνισμού. Και βεβαίως όσον αφορά στην Κύπρο, προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού. Καθ’ όσον οι Τουρκοκύπριοι αποτελούν μέρος της εξίσωσης για τη λύση του Κυπριακού. Όχι όμως η Τουρκία, ειδικά όσο θα διατηρεί τις νεο-οθωμανικές επεκτατικές της βλέψεις. Εξυπακούεται, βεβαίως, η υιοθέτηση μιας πολιτικής που θα οδηγεί σε ένα κανονικό κράτος μετά τη λύση για να συνάδει με τους σημερινούς στρατηγικούς σχεδιασμούς.
Στην Κύπρο ειδικά, η μιζέρια των σκανδάλων και της διαπλοκής, σε μια ημικατεχόμενη χώρα, περιορίζει τα περιθώρια μιας σωστής διαχείρισης των ευκαιριών που παρουσιάζονται αυτή τη στιγμή στην περιοχή. Και οι πόρτες των ευκαιριών κάποτε κλείνουν.
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. [email protected]
Είναι έτοιμες Αθήνα και Λευκωσία σε περίπτωση που ο Ερντογάν αφήσει τα λυκόσκυλα ελεύθερα;