Έντεκα χρονών τότε, πριν πάρα πολλά χρόνια, μπήκα στο υπνοδωμάτιο του παππού μου. Τον βρήκα σκυμμένο πάνω από ένα χάρτη. Σχεδόν τυφλός, λόγω ηλικίας, κρατούσε ένα φακό και «ταξίδευε» πάνω σε ένα χάρτη. Τι κάνεις εκεί παππού; Τον ρώτησα…
Αλήθεια, όταν μιλά κανείς για παιδεία στην Κύπρο τι έχει σαν πρότυπο; Ή καλύτερα τι έχει σαν σημείο αναφοράς;
Ο Κύπριος από πάντα του ήθελε το καλύτερο για το παιδί του. Πάντα πίστευε και πιστεύει ότι η συμμετοχή του παιδιού του στη μέση και ανώτερη εκπαίδευση είναι το εφαλτήριο για μία επαγγελματική σταδιοδρομία. Σε αυτό το σημείο δεν υπάρχει τίποτα μεμπτόν. Από την άλλη, η πολιτεία έχει σαν καθήκον την παροχή της «εκπαίδευσης» αυτής ώστε οι πολίτες του μέλλοντος να έχουν τουλάχιστον μία ευκαιρία. Λοιπόν, πού έγκειται το πρόβλημα;
Η πείρα μου, μου λέει ότι η ίδια η λέξη “εκπαίδευση” είναι το πρόβλημα. Και κατά συνέπεια η λέξη “εκπαιδευτικός”. Έτσι, στον Βωμό της μελλοντικής επαγγελματικής σταδιοδρομίας μία βιομηχανία «εκπαίδευσης» δημιουργήθηκε. Ο γονέας πληρώνει όποιον του προσφέρει «γνώσει» στο παιδί του.
Το πρόβλημα είναι, έστω και εάν δεν θέλουμε να το παραδεχθούμε, ότι η μόρφωση των παιδιών μας και ό,τι συνεπάγεται με τον όρο αυτό, είναι το μεγάλο θύμα. Το σύστημα όπως το ζω και γνωρίζω είναι μία μηχανή που παράγει ανθρώπους που μαθαίνουν την τέχνη της απομνημόνευσης ή της ολικής απάθειας προς την πραγματική γνώση. Φυσικά εξαιρέσεις πάντα θα υπάρχουν. Άρα η πολιτεία τι κάνει; Αντί να βρει τρόπους που να οδηγούν στη μόρφωση έκανε το ίδιο το σχολείο να είναι ένα φροντιστήριο.
Αλήθεια, σκέφτηκε κανείς τον λόγο που τα παιδιά ενώ έχουν ώρες ελληνικών στο σχολείο και άλλες τόσες στα φροντιστήρια, αποτυγχάνουν; Γιατί ενώ κάνουν κλάσματα από το δημοτικό μέχρι την Γ’ λυκείου δυσκολεύονται να τα καταλάβουν;
Η διαχρονική και καθημερινή επαφή με τα παιδιά μου έμαθε ότι είναι κουρασμένα. Μου έμαθε επίσης ότι ο τρόπος που τα προσεγγίζουμε είναι επίσης λάθος. Τους ζητάμε να ακολουθήσουν κλάδους για επαγγέλματα που δεν γνωρίζουν καν (οι γονείς ξέρουν… λένε) από τα δεκαπέντε. Αλήθεια, πόσοι εξασκούν το επάγγελμα που σπούδασαν; Η πόσοι σπούδασαν αυτό που ήθελαν; Αυτό φυσικά στον βωμό του κέρδους δεν θα μπορούσε να μείνει ανεκμετάλλευτο.
Όπως δεν θα μπορούσε να μείνει ανεκμετάλλευτη η ανεπάρκεια του κράτους στο να ελέγξει και να εισπράξει. Εάν αναλογιστεί κανείς ότι το κράτος αδυνατεί να εισπράξει δισεκατομμύρια, αδυνατεί να τιμωρήσει μεγάλους φοροδιαφυγάδες, αδυνατεί να στελεχώσει τις υπηρεσίες του (αστείο, αν αναλογιστεί κανείς ότι με τις εισπράξεις θα μπορούσε να στελεχώσει όλη την Δημόσια Υπηρεσία), τότε γιατί κάποιος να μην μπει στον πειρασμό να το εκμεταλλευτεί;
Δεν υπάρχει φυσικά δικαιολογία όμως αν το δει κανείς από την πλευρά της κοινωνιολογίας θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι μας εκπαιδεύουν να είμαστε έτσι.
Ίσως εάν μαθαίναμε στα παιδιά το «Ερευνώ και μανθάνω» παρά το Απομνημονεύω και ότι βρίσκω σαν εύκολη λύση τη βοήθεια ενός φροντιστή, το κόστος να είναι λιγότερο! Και πιο ωφέλιμο. Αλλά αυτό για μία πιο ιδανική πολιτεία.
*Καθηγητής Μαθηματικών/ Φυσικής
“Όχι ακόμα”, είναι η απάντηση των ΗΠΑ στους Πούτιν, Ερντογάν και Ροχανί: Μετωπική στη Συρία