Η «διαλεκτική της αρμονίας»: Το υπέροχο βιβλίο του Μίκη Θεοδωράκη και του Κώστα Γουλιάμου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Πού είναι άραγε αξίες, όπως η ακαδημαϊκή ελευθερία, η ελευθερία γνώμης, η ελευθερία του λόγου; Η μη καλοδεχούμενη καθηγήτρια και ο «Μακάρθι» που βασιλεύει στη Γερμανία
Δραματική προειδοποίηση Ζελένσκι: Η Ουκρανία δεν έχει πυρομαχικά για αντεπίθεση, κίνδυνος να τελειώσουν και οι αντιαεροπορικοί πύραυλοι,αναγκαία η βοήθεια των ΗΠΑ
Κατ΄ εξαίρεση σήμερα θα ασχοληθώ με ένα υπέροχο βιβλίο. Τη Διαλεκτική της Αρμονίας
των Μίκη Θεοδωράκη και Κώστα Γουλιάμου. Λόγω των πολλών θεμάτων που πραγματεύεται και το βάθος και εύρος του προβληματισμού, θα περιοριστώ σε γενικές διαπιστώσεις και ειδικά σχόλια.
- Η πρώτη διαπίστωση είναι η εκχυλίζουσα γνώση των δύο συνομιλητών για το σύνολο των προβλημάτων της ανθρωπότητας και η άριστη χρήση της γλώσσας.
- Δεύτερη, το βάθος του προβληματισμού και το εύρος των προσεγγίσεων.
- Τρίτη η προσπάθεια συνολικής ανάλυσης των προβλημάτων της ανθρωπότητας μέσα από την αρμονική σύνθεση των ερωτημάτων αλλά και των απαντήσεων που δίνουν οι ίδιοι στις ξεχωριστές θεματικές που πραγματεύονται.
- Η τέταρτη διαπίστωση είναι η προσωπική ικανοποίηση για το γεγονός ότι δίνονται απαντήσεις μέσα από μια αριστερή, μαρξιστική οπτική σε μια εποχή που η αριστερά ευρύτερα αδυνατεί πέραν από τις αναλύσεις να διατυπώσει απαντήσεις.
- Η πέμπτη είναι το θάρρος των συνομιλητών να τολμήσουν να δώσουν απαντήσεις, τις δικές τους εν πάσει περιπτώση απαντήσεις, στην πιο συγχυσμένη, αντιφατική και υπαρξιακά κρίσιμη περίοδο της ανθρώπινης πορείας πάνω στον πλανήτη.
Την περίοδο που ο άνθρωπος – θηρευτής και τα κράτη θηρευτές, όπως εύστοχα χαρακτηρίζουν και τον άνθρωπο και τα κράτη που κατέχουν την ισχύ οι Γουλιάμος και Θεοδωράκης, με την συμπεριφορά και τις ενέργειες τους, οδηγούν τον πλανήτη σε επικίνδυνες περιπέτειες. Απειλούν την ύπαρξη τόσον της γης, όσον και του ανθρώπινου είδους.
- Θα ήθελα να σταθώ σε ένα ξεχωριστό σημείο από τα πολλά που προσφέρονται στους διαλόγους Θεοδωράκη – Γουλιάμου είναι η ερμηνεία του ιδιοφυούς μουσικοσυνθέτη για τη σχέση Ελλάδας – Δύσης, και που σε μεγάλο βαθμό ισχύει και για Κύπρο, όπως έχει διαμορφωθεί ιστορικά. Από την αρχαιότητα ως τα σήμερα. Ερμηνεία η οποία αφορά το πιο ευαίσθητο και σημαντικό κομμάτι της ζωής της σύγχρονης Ελλάδας. Λέει λοιπόν ο Μίκης: «Η τραγική μοίρα του νεοελληνικού έθνους δεν είναι άλλη παρά ο ασφυκτικός μας εναγκαλισμός από τη Δύση, για τα δικά της αποκλειστικά συμφέροντα, σε συνδυασμό με τη συνενοχή των εγχώριων συνεργατών και συνενόχων.
Η ιστορική αλήθεια ως προς τη διαφορά του δυτικού πολιτισμού, όπως διαμορφώθηκε τελικά, από την πεμπτουσία του ελληνικού πολιτισμού…» είναι ότι:
- « Η ελληνική αντίληψη για τη δημοκρατία και την Τέχνη είχε ως βάση της τον ελεύθερο και υπεύθυνο λαό, που επέλεγε τόσο τους πολιτικούς του εκπροσώπους όσο και τους καλλιτεχνικούς εκφραστές της δικής του πνευματικής ιδεολογίας και ψυχικής ιδιοσυστασίας».
Ο δυτικός Μεσαίωνας υποδούλωσε τον λαό από κάθε άποψη». Πέραν απ΄ αυτό,
- «Παράλληλα είναι η εξάπλωση του ορθολογισμού ως εργαλείου ευθυγράμμισης των πολιτών και υποταγής τους στην κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής».
Και συνεχίζει:
«Εμείς οι Έλληνες οφείλουμε να απομυθοποιήσουμε την Ευρώπη, δεδομένου ότι η ισορροπία ανάμεσα στο Κακό και το Καλό έχει προ πολλού χαθεί με την επικράτηση του Κακού. Δεν λέω ότι θα πρέπει να φύγουμε ή να φερθούμε εχθρικά.
Θέλω να έχω τα μάτια μου ανοιχτά, για να μπορώ να γνωρίζω τι θα πρέπει να δεχθώ και τι να απορρίψω.
Το γεγονός ότι πίσω από τη βιτρίνα αυτών των πολιτισμένων λαών υπάρχει ο βαρύς ίσκιος της ελληνικής κληρονομιάς νομίζω ότι είναι αυτό που μας φέρνει πιο κοντά. Αυτό που δεν δέχομαι είναι η στάση κατωτερότητας που έχει καλλιεργηθεί κατά κόρον στον τόπο μας. Να πάμε με το κεφάλι ψηλά. Ελεύθεροι».
Στις μέρες μας όπου η απαξίωση της πολιτικής ανεβαίνει ραγδαία και επικίνδυνα βρίσκω εξαιρετικά επιτυχή την πιο κάτω διαπίστωση του Κώστα Γουλιάμου:
- «Στον Θεοδωράκη πάντως η πολιτική εκφράζει τη συνείδηση της ζωή. Χωρίς πολιτική, οι πολίτες μετατρεπόμαστε σε ασυνείδητους κλόουν στην εξυπηρέτηση των εξουσιαστών». Μεγάλη μεν αλήθεια, δυσνόητη για τις μέρες μας δε.
Διαπίστωση η οποία πρέπει α ιδωθεί μαζί με την όλη κατά Θεοδωράκη αντίληψη της «μοναδικότητας» του ανθρώπου και της σημασίας και του ρόλου της.
- Μέσα σ΄ αυτό το πνεύμα διατυπώνει τη θέση ότι « πολιτική χωρίς πολιτισμό οδηγεί στην αποσύνθεση της κοινωνίας…» και μάλιστα «..αντί να εναρμονίσει τις ανομοιότητες, τις οξύνει και αντί να πετύχει τη σύνθεση των αντιθέσεων, οδηγεί στην αποσύνθεση της πόλης..»
Στάθηκα μόνο σε ελάχιστα σημεία του βιβλίου.
Κλείνω με το βασικό δίδαγμα από το βιβλίο όπως εγώ το κατάλαβα που είναι ανύψωση του ανθρώπου στο ίδιο επίπεδο και ακόμα πιο πάνω από το επίπεδο των υλικών του επιτευγμάτων μέσον της εσωτερικής του μοναδικότητας όπως αναλύεται. Η μετατροπή του σε πολιτισμένο και ελεύθερο άνθρωπο, γιατί το μέτρο ανάπτυξης και ευδαιμονίας του ανθρώπου είναι η ελευθερία. Και αυτός είναι ο τρόπος της ανακοπής της επέλασης του Κακού και της επικράτησης του Καλού.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.
Τα Ίμια, το Ελσίνκι και η έμμεση αναγνώριση από την Ελλάδα όλων των τουρκικών διεκδικήσεων