Λ;iγες μέρες πριν, ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, άσκησε για ακόμη μια φορά το στοιχείο της έκπληξης για ένα σημαίνον θέμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να κοιτάμε τις δημόσιες δηλώσεις των δρώντων.
Ποιοί όμως είναι οι λόγοι αυτής της απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Συρία; Γιατί ο πανικός δεν πρέπει να μας κυριεύει όσο απρόβλεπτος και αν είναι ο Τραμπ;
Empire by Invitation
Η Αμερική έχει υιοθετήσει ένα New Look με την κυβέρνηση Τραμπ (παραφράζοντας τα όσα συνέστησαν κάποτε το Δόγμα Αϊζενχάουερ).
Η οργή των Αμερικανών πολιτών έχει γίνει πολιτική πρακτική.
Πριν καν αναλάβει τις τύχες της Αμερικής ο Πρόεδρος Ομπάμα, ο Charles A. Kupchan (σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Μπιλ Κλίντον) στο βιβλίο του “Το Τέλος της Αμερικανικής Εποχής”, αναφέρεται στα προβλήματα των ΗΠΑ να προσαρμοστούν σε ένα νέο, μεταψυχροπολεμικό κόσμο. Περιγράφει επίσης την σκέψη των ΗΠΑ όταν αμφιταλαντεύεται μεταξύ απομονωτισμού και μονομερισμού (isolationism & unilateralism).
Η πολιτική του Τραμπ δεν είναι λοιπόν όσο απρόβλεπτη φαίνεται.
Όχι περισσότερο από αυτήν του προέδρου Μπους Τζούνιορ.
Τι θα συνέφερε επομένως την Αμερική;
Να γίνει αυτό που περιέγραφε κάποτε ένας Νορβηγός ιστορικός αναφορικά με το πώς οι ΗΠΑ μπήκαν στη θέση του οδηγού του δυτικού κόσμου μετά το Β.Π.Π’. Να γίνουν “αυτοκρατορία κατόπιν προσκλήσεως”. Αυτή η περίπτωση είναι βολική για τις ΗΠΑ καθώς τις βγάζει από το -βαθύτατα ιδεολογικό- αδιέξοδο του συσχετισμού απομονωτισμού και μονομερούς παρεμβατισμού (που χαλά τις σχέσεις της με τους συμμάχους της). Η
Συρία φιλοξενεί μια πολύ καλή περίπτωση για “πρόβα” αυτού του νέου “New Look”.
Η φθορά των τριών αντιπάλων της Αμερικής θα καταστήσει αναγκαία την επαναφορά της Αμερικής στο συριακό κάδρο, κατόπιν προσκλήσεως και για να…μεσολαβήσει.
Οι Κούρδοι και η Αμερική που είναι στη Συρία ό,τι και αν γίνει
Η “προδοσία” απέναντι στους Κούρδους δεν είναι και τόσο “προδοσία”. Δύο λόγοι στοιχειοθετούν αυτήν την άποψη: Πρώτον, δεν υπάρχει κάποια ηθική μεζούρα, κάποια ηθική μονάδα μέτρησης του πολιτικού γίγνεσθαι. Δεύτερον, οι Κούδοι σε κάποιες δεκαετίες θα ξεπεράσουν τα 40 εκ. πληθυσμού.
Ούτε η Αμερική, ούτε η Ρωσία, ούτε το Ισραήλ μπορούν να παραγνωρίσουν αυτήν την πραγματικότητα. Πολλά ακούγονται σε εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης από “κουρδολόγους” που περισσότερο ενδιαφέρονται γι’αυτούς παρά για τους Έλληνες.
Η αλήθεια είναι ότι οι Κούρδοι συνιστούν μια υπολογίσιμη δύναμη με μέλλον. Το παρόν τους όμως φαίνεται να έχει εγκλωβιστεί στην “πολιτική ορθότητα”.
Οι ΗΠΑ δε φεύγουν από τη Συρία.
Αμερική και Τουρκία στην εποχή Τραμπ και Ερντογάν
Ο πανικός που έχει κυριεύσει την Ελλάδα αποδεικνύει ότι δεν έχουμε τακτική και στρατηγική παιδεία.
Ας σκεφτούμε λοιπόν το εξής: Η Ελλάδα το καλοκαίρι για να κάνει τα γλυκά μάτια στην Αμερική, δια βοής απέλασε Ρώσους διπλωμάτες (ψέγουμε τον τρόπο και όχι την ουσία της απέλασης) και σήμερα γεμάτη αμηχανία βλέπει πως μέσα σε 3 μήνες οι ΗΠΑ συνομιλούν με την Τουρκία.
Αν δεν μπορέσει να την κρατήσει στη Δύση τότε καλό είναι να μη θέλουμε να σκεφτόμαστε το τι θα γίνει.
Ο Τραμπ είναι ένας πολιτικός που είναι εξίσου παρορμητικός με τον Ερντογάν.
Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν μόνο τέτοιες “παρορμήσεις” σέβεται και υπολογίζει. Η Τουρκία είναι πολύ μεγάλη για να μη συνομιλείς μαζί της, πολύ μικρή όμως για να κάνει ό,τι θέλει. Σε κάθε περίπτωση, είναι θετικό ότι για τις ΗΠΑ, άλλο θέμα αποτελεί το ζήτημα της ΑΟΖ της Κύπρου και άλλο θέμα είναι η Συρία. Μπορεί η Ανατολική Μεσόγειος να είναι ένα ενιαίο σύμπλοκο όμως η Αμερική δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ.
Ο Τραμπ και η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ
Σαν λήπτης απόφασης, ο Τραμπ είναι ένας άνθρωπος που δε θέλει κανείς να τον έχει απέναντί του. Η παιδεία του δεν είναι “πολιτική”.
Η αντιπολίτευση οδηγεί τον Αμερικανό πρόεδρο να παίρνει όλο και μεγαλύτερα ρίσκα στην εξωτερική πολιτική, πετώντας την μπάλα στην εξέδρα.
Όλα τα παραπάνω, συνθέτουν μια επιχειρηματολογία στηριγμένη στον πολιτικό πραγματισμό ο οποίος σαφώς και εμπεριέχει τη χρήση του στοιχείου του αιφνιδιασμού. Η ταύτιση πολιτικού πραγματισμού και προβλεψιμότητας, είναι πέρα για πέρα λάθος. Ο πραγματισμός καλωσορίζει κάθε τακτική και κάθε μορφή δράσης η οποία υποστηρίζει μια στρατηγική στοχοθέτηση.
Η στρατηγική των ΗΠΑ, δε θα είναι ποτέ ξανά αυτή που ήταν 10 ή 20 ή 30 έτη πριν.
Ο σημερινός κόσμος και η εικόνα του, υποχρεώνουν τις ΗΠΑ να ακολουθήσουν μια διαφορετική προσέγγιση αναφορικά με τις εξωτερικές τους υποθέσεις. Από την εποχή της άμεσης προσέγγισης (στρατηγική αντίληψη που ευνοεί παρεμβάσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν) οι ΗΠΑ έχουν περάσει ήδη -από τη θητεία του Προέδρου Ομπάμα- σε μια εποχή έμμεσης προσέγγισης.
(*) Ο κ. Αλέξανδρος Δρίβας είναι Υποψήφιος Διδάκτωρ στις Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις, Γ.Γ ΑΗΕΡΑ Solon HJ04
Η “ανάρμοστη” σχέση Αλέξη και Ταγίπ: Ο ένας “αγοράζει” ηρεμία, ο άλλος “βλέπει” Ευρώπη…