Ο πολίτης δεν είναι το βασικό στοιχείο της πολιτικής: Η Δημοκρατία κατήντησε καρικατούρα




Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ 

Η πολιτική, δηλαδή οι διαδικασίες που ακολουθούνται, μέσω των οποίων οι ανθρώπινες κοινωνίες οργανώνονται, λειτουργούν και συνυφαίνονται με την εξουσία, είναι ένα βασικό θέμα που απασχολεί τη σύγχρονη επιστημονική έρευνα.

Οι ραγδαίες εξελίξεις τις τελευταίες δεκαετίες και οι ποικίλες μεταλλαγές του λόγου της επαγγελματικής πολιτικής, τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές επίπεδο, θέτουν επιτακτικά το ερώτημα του ρόλου του ανθρώπου στην πολιτική. Ταυτόχρονα τίθεται το ερώτημα του σκοπού που εξυπηρετεί η πολιτική. Παρουσιάζεται ότι πραγματοποιεί τα πάντα για τον άνθρωπο.

Είναι όμως έτσι η πραγματικότητα;

Ή αυτό εντάσσεται στα συμβολικά στοιχεία του λόγου της πολιτικής, που στόχο έχουν τη μεταβολή του ανθρώπου σε αντικείμενο της και την αποδοχή από αυτόν της ανάθεσης της εντολής και της λειτουργίας του αντ’ αυτού; Ερωτήματα καίρια που αποτελούν την ουσία της πολιτικής. Είναι ο άνθρωπος το κυρίαρχο στοιχείο ή το σύστημα, ο νόμος, οι θεσμοί, τα πράγματα; Όταν όμως αποδεικνύονται κυρίαρχα τα δεύτερα τότε ποιος εξυπηρετείται;

Θέτω τα ερωτήματα αυτά, προβληματισμένος από τις διάφορες προεκλογικές περιόδους της τελευταίας δεκαπενταετίας, αλλά και με τον τρόπο κατά τον οποίο προβάλλεται δημοσίως ο πολιτικός λόγος στη χώρα μας. Μία πρώτη διαπραγμάτευση με τα πιο πάνω ερωτήματα, οδηγούν στην ενασχόληση με δύο θεμελιώδεις και άμεσα συνυφασμένες έννοιες: την έννοια της κοινής γνώμης και την έννοια της πολιτικής κουλτούρας.

Παρόλο που στην πολιτική επιστήμη μπορεί κάποιος να βρει μία ευρεία γκάμα ορισμών σχετικά με αμφότερες τις έννοιες, για λόγους ερμηνευτικής προσέγγισης θα δεχθούμε ότι πολιτική κουλτούρα είναι οι τρόποι με τους οποίους οι πολίτες εκλαμβάνουν και θεσμίζουν τις σχέσεις τους με την πολιτική ζωή σε συνάρτηση με τον ιστορικό χρόνο και χώρο, καθώς επίσης, ότι κοινή γνώμη είναι η εκπεφρασμένη άποψη των πολιτών επί των κυρίαρχων θεμάτων του δημοσίου βίου, τότε αναπόδραστα η μεν επηρεάζει την δε και τανάπαλιν.

Αυτό συμβαίνει διότι το ποιά θέματα προσελκύουν το δημόσιο ενδιαφέρον σε τρέχοντα χρόνο, είναι εξηρτημένο από την ευρύτερη πολιτική παράδοση και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η δημόσια σφαίρα.

  • Παρακολουθώντας το πώς εξυφαίνεται ο δημόσιος λόγος στη χώρα μας, μπορεί κανείς εύκολα να διαπιστώσει ότι πλέον έχει διαφοροποιηθεί το πολιτικό πεδίο όπως το γνωρίζαμε στις τρεις προηγούμενες δεκαετίες. Επίσης, γίνεται πλέον ευδιάκριτο ότι εδραιώνεται η παρουσία μίας νέας κατηγορίας πολιτικών δρώντων, όπως του επικοινωνιολόγου, του πολιτικού αναλυτή, του δημοσκόπου κά., οι οποίοι εφεξής αποκτούν άμεση επιρροή στο πολιτικό παιγνίδι, ειδικά σε καθοριστικές στιγμές, όπως είναι οι προεκλογικές περίοδοι. Όλοι αυτοί έρχονται να προσδώσουν νέα ρυθμιστική σχέση μεταξύ της πολιτικής κουλτούρας και της κοινής γνώμης, παρεμβαίνοντας με διάφορους τεχνικούς τρόπους στο δημόσιο πεδίο σε προεκλογικές περιόδους.

Η τηλεόραση και το διαδίκτυο, ως σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, παίζουν τον καθοριστικό ρόλο στην πληροφόρηση των πολιτών, όπως επίσης και οι τεχνολογίες που εισάγονται από τις κοινωνικές επιστήμες (π.χ. δημοσκοπήσεις) που, θεωρητικώς τουλάχιστον, επιτρέπουν να κατανοήσουμε καλύτερα την κοινή γνώμη. Αυτό αρχικά αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό μίας δημοκρατικής κοινωνίας.

Η πολιτική ανάλυση των δημοσκοπήσεων της κοινής γνώμης, των τηλεοπτικών συζητήσεων και αντιπαραθέσεων, ουσιαστικώς, καταδεικνύουν ότι αν όντως υπάρχει πρόοδος και εκσυγχρονισμός, αυτά συνίστανται στην ταχεία εξέλιξη στις τεχνολογίες των κοινωνικών επιστημών που αποσκοπούν στο να πείσουν ότι τα πάντα υπηρετούν την κοινή γνώμη.

  • Κατά παράδοξο τρόπο, με αυτά τα δεδομένα, το πολιτικό πεδίο τείνει να περιχαρακωθεί στον εαυτό του, αποκλείοντας την ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών, αφού το πολιτικό παιγνίδι γίνεται ολοένα και περισσότερο θέμα ειδικών συμβούλων, οι οποίοι διαβεβαιώνουν μεν, ότι ζητούν από τους πολίτες να μιλήσουν αλλά στην πραγματικότητα το κάνουν όπως ο εγγαστρίμυθος όταν βάζει τη φωνή του στο στόμα των μαριονέτων του. Αυτό βέβαια, έχει ως συνέπεια η προεκλογική προσπάθεια ερμηνείας της κοινής γνώμης να λειτουργεί ως νόθευση ή ακόμη και ως κατασκευή της κοινής γνώμης.
  • Δυστυχώς, οι πολιτικοί είναι καταδικασμένοι να αυτοεξευτελίζονται στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν σ’ αυτό το πολιτικό πεδίο σαν γραφικές καρικατούρες και ως μεταπράτες ενός πολιτικού λόγου που έχει ταυτιστεί τόσο πολύ με το «τι πουλά» και που καθημερινά διαπλέκεται στην αγχώδη πάλη τους να κερδίσουν τις εντυπώσεις, ώστε ακόμη και το σώμα και η φωνή τους να στρεβλώνουν αμήχανα τις φυσικές κινήσεις και τα αντανακλαστικά τους.

Κάθε φορά που ανοίγω την τηλεόραση να παρακολουθήσω μία πολιτική συζήτηση καταδεικνύεται ότι διαμορφώνει ένα νέο πολιτικό πεδίο, παρόμοιο με αυτό των δυτικών κρατών.

  • Αυτό το νέο πολιτικό τοπίο φανερώνει ότι η δημοκρατία στον δυτικό κόσμο, όπως και στη χώρα μας, δεν απειλείται τόσο από αυταρχικές τάσεις που υπάρχουν μέσα στο πολιτικό σύστημα, όσο από μία μορφή δημοκοπίας των ειδικών, η οποία καθίσταται όλο και περισσότερο πιο επικίνδυνη, αφού τύποις διαθέτει όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, στην ουσία όμως λειτουργεί στη λογική των όποιων σκοπιμοτήτων, συμφερόντων και διαπλοκών.

Με άλλα λόγια, αν κάτι απειλεί το δημοκρατικό ιδεώδες είναι ότι η πολιτική κουλτούρα μας, αργά-αργά, αποδέχεται τους πρωτομάστορες της μεθόδευσης των εντυπώσεων και της παραπλάνησης και κατ’ επέκταση ο πολίτης παύει να είναι το κυρίαρχο στοιχείο της πολιτικής.

  • Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της. 

Ο περίεργος κ. Σόρος: Η χαρά του Ζάεφ και ο πακτωλός εκατομμυρίων στα Βαλκάνια…

 

 

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: