Στη Μεσόγειο, και πέραν του πολεμικού μετώπου στη Συρία- που ευτυχώς εκτονώνεται- και των συγκρούσεων στη Γάζα, παρατηρούνται οργανωμένες διπλωματικές δραστηριότητες που αποσκοπούν στην οικοδόμηση θεσμών πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας.
Στη Λευκωσία συνέρχεται την ερχόμενη Τρίτη (29 Ιαννουάριου) η 5η Σύνοδος των επτά Μεσογειακών κρατών MED7 (Πορτογαλία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα, Ελλάδα, Κύπρος). Τα συμμετέχοντα κράτη- πλην Ισπανίας- θα εκπροσωπηθούν στο ανώτατο δυνατό επίπεδο. Στις 14 Ιανουαρίου στο Κάιρο, στη διάρκεια συνάντησης των Υπουργών Ενέργειας Αιγύπτου, Ισραήλ, Ιορδανίας, Ελλάδας, Κύπρου και της Παλαιστινιακής Αρχής, ανακοινώθηκε η δημιουργία του Eastern Mediterranean Gas Forum (EMGF) με Γραμματεία στην Αίγυπτο.
Γιατί τα κράτη συνεργάζονται, συνασπίζονται και δημιουργούν συμμαχίες; Ο οφθαλμοφανής λόγος είναι για να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους, μέγιστον εκ των οποίων είναι η ασφάλειά τους, δηλαδή η διατήρηση της εδαφικής τους ακεραιότητας και της συναφούς ανεξαρτησίας τους.
Παλαιότερα, πριν τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δημιουργία των Ηνωμένων Εθνών, πολλές από τις συνεργασίες και τους συνασπισμούς κατέληγαν σε συμμαχίες με ρήτρα πολέμου, ακριβώς για να εξουδετερωθούν πολεμοχαρή και επιδρομικά κράτη που επιδίωκαν ηγεμονία. Μετά το 1945 ο πόλεμος προγράφθηκε ως εργαλείο πολιτικής και στιγματίστηκε. Και γι’αυτό δεν υπάρχουν σήμερα συμμαχίες με ρήτρα πολέμου. Και για τον λόγο αυτό κανένας πόλεμος και οι συνέπειές του, δηλαδη η κατοχή ξένων εδαφών, δεν νομιμοποίεται έστω και αν κράτη υποστηρίζουν πως οι “πόλεμοι” τους υπήρξαν “αμυντικοί” και πως κατέχουν ξένα εδάφοι για “άμυνα”, μέχρι να συμφωνηθεί συνθήκη ειρήνης για αποσύρουν τις κατοχικές τους δυνάμεις.
Εφόσον δεν μπορούν να υπάρξουν συμμαχίες με ρήτρα πολέμου (και αν κάποιος αναρωτιέται, δεν υπάρχει τέτοια ρήτρα στο ΝΑΤΟ- παρά τη σχετική προπαγάνδα), η καλύτερη δυνατή εξέλιξη είναι η οικοδόμηση συνεργασιών/συμμαχιών που να διέπονται από κανόνες (νόρμες) και κατανοήσεις, δηλαδή κοινά αποδεκτούς “κανόνες παιγνιδιού”. Ιδεωδώς η καλυτέρη εξελίξη διακρατικών συνεργασιών είναι η οικοδόμηση διακρατικών θεσμών στη βάση κοινών αξιών και πεποιθήσεων, όπως είναι η ΕΕ- παρά τα προβλήματά της.
Υπογραμμίζω πως τέτοιες συνεργασίες δεν πρέπει να εννοούνται ως δυνητικές “συμμαχίες πολέμου”. Κανείς από τους συμμετέχοντες στις προαναφερθείσες συνεργασίες δεν πρόκειται, για παράδειγμα, να συνδράμει την Κύπρο ή την Ελλάδα πολεμικά, σε περίπτωση που η Τουρκία προσπαθήσει “ετσιθελικά” να τους επιβληθεί με πόλεμο.
Και κάτι τελευταίο αναφορικά με τη τριμερή διπλωματία και την EMGF. Δεν συμμετέχουν η Συρία, ο Λίβανος και η Τουρκία. Με τη σταδιακή επανένταξη της Συρίας στο διακρατικό σύστημα, θα πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες, εκ μέρους ιδιαίτερα της Κύπρου που έχει άμεσο συμφέρο, στην προσέγγιση της Δαμασκού και της Βυρητού.
Εδώ το πρόβλημα δεν είναι η Τουρκία αλλά η μή ύπαρξη συνομιλιών ειρήνης στο μέτωπο αυτό. Επείγει, δηλαδή, να επαναρχίσουν συνομιλίες ειρήνης μεταξυ Συρίας και Ισραήλ και Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής. Χωρίς ειρηνευτικές συνομιλίες Συρία και Λίβανος θα απέχουν από συμμετοχή σε οποιαδήποτε συνεργασία για την παραγωγή σταθερότητας και ασφάλειας στη Μεσόγειο. Εδώ προσφέρεται μια μεγάλη ευκαιρία στη Κύπρο να λειτούργησει με συγκεκριμένο τρόπο ως παραγωγός σταθερότητας στη Μεσόγειο. Και η εκτίμηση μου είναι πως αυτό είναι κατανοητό από τον Κύπριο ΥΠΕΞ.
Υ. Γ. Κανονιοφόροι και Τουρκικές Εκλογές
Η Τουρκία ανακοίνωσε τις μεγαλύτερες, εδώ και 20 χρόνια, ναυτικές ασκήσεις σε Μεσόγειο και Εύξεινο Πόντο για τον Φεβρουάριο. Οι ασκήσεις αποτελούν μέρος της εκφοβιστικής της πολιτικής έναντι σε Ελλάδα και Κύπρο. Συνήθως ναυτικές ασκήσεις διεξάγει από τον Μάιο, η Τουρκία. Έχει όμως εκλογές τον Μάρτη, ο Μεγάλος Ηγέτης. Και ετοιμάζει ένα ακόμη προεκλογικό μιλιταριστικό και σοβινιστικό παραλήλημα.
Από την ΠΓΔΜ στη “Βόρεια Μακεδονία”: Που έγινε το λάθος, πως νίκησαν οι ΗΠΑ τη Ρωσία…