Εκδήλωση μνήμης για τους χιλιάδες Έλληνες Εβραίους του Ολοκαυτώματος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Με μια συναισθηματικά φορτισμένη τελετή στο Hebrew Union College / Jewish Institute of Religion στο Μανχάταν τιμήθηκε το βράδυ της Τετάρτης 23 Ιανουαρίου η μνήμη των χιλιάδων Ελληνοεβραίων που εξοντώθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Την εκδήλωση διοργάνωσε το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο της “Ημέρας Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος”, όπως ορίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων η 27η Ιανουαρίου, ημέρα απελευθέρωσης του μεγαλύτερου στρατοπέδου συγκέντρωσης Αουσβιτς – Μπίρκεναου στην Πολωνία από το σοβιετικό στρατό. Η ίδια μέρα καθιερώθηκε το 2005 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ως “Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος”.
Στο καλωσόρισμά του ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, δρ Κωνσταντίνος Κούτρας, υπογράμμισε την ανάγκη να βρισκόμαστε σε επαγρύπνηση και να αντιμετωπίζουμε δυναμικά κάθε μορφή μισαλλοδοξίας. Επικαλούμενος τα λόγια του Γερμανού ποιητή Heinrich Heine “όπου καίνε βιβλία, θα κάψουν στο τέλος και τους ανθρώπους”, καθώς και του Martin Luther King Jr. “οι ζωές μας φτάνουν στο τέλος την ημέρα που στεκόμαστε σιωπηλοί απέναντι σε θέματα που έχουν σημασία”, ο κ. Κούτρας επισήμανε την ιδιαίτερη δύναμη των λέξεων που όπως είπε, “είναι δράση, είναι εργαλεία που αποσκοπούν στο να μας αφυπνίσουν”. Κατέληξε δε λέγοντας πως “η μισαλλοδοξία δεν πρέπει, δεν μπορεί και δεν γίνει ποτέ ανεκτή”.
Ο Γενικός Πρόξενος του Ισραήλ, Ντάνι Νταγιάν, επισήμανε στο χαιρετισμό του πως ακούγοντας για το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα, δύο πολύ διαφορετικές μνήμες έρχονται αμέσως στο νου του. Πρώτα, η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, της πόλης που οι Εβραίοι αποκαλούν “μητέρα του Ισραήλ” και της οποίας το λιμάνι δεν λειτουργούσε τα Σάββατα γιατί το προσωπικό του ήταν στην πλειονότητά του Εβραίοι.
Και έπειτα, η Ζάκυνθος όπου -σε αντίθεση με την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης που αφανίστηκε κατά το Ολοκαύτωμα- και οι 275 Εβραίοι του νησιού σώθηκαν χάρη στη τόλμη του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου και του Δημάρχου Λουκά Καρρέρ που έθεσαν σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή τους. “Τους θυμόμαστε και τους δύο μεταξύ των πιο θαρραλέων από τους “Δικαίους των Εθνών””, ανέφερε ο κ. Νταγιάν.
“Και σας λέω ξεκάθαρα ως εκπρόσωπος του Ισραηλινού Κράτους ότι όταν λέμε “ποτέ ξανά”, εννοούμε ποτέ ξανά και αυτή την ευθύνη είμαστε αποφασισμένοι να την τιμήσουμε”, τονίζοντας παράλληλα την ευθύνη που έχουμε όλοι για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού σε όλες του τις εκφάνσεις και σε όλο τον κόσμο.
Ο πρόεδρος των Αμερικανών Φίλων του Εβραϊκού Μουσείου της Ελλάδος, Σόλομον Ασερ, αναφέρθηκε στις προσπάθειες που καταβάλλει το Μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε πριν από 40 χρόνια στην Αθήνα, για να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη του Ολοκαυτώματος και ζήτησε να τηρηθεί ενός λεπτού σιγή για τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο κ. Ασερ αναφέρθηκε και στην ιστορική παρουσία των Εβραίων στην Ελλάδα, ενώ τόνισε πως “οι Ελληνες Εβραίοι ήταν οι πρώτοι που εξεγέρθηκαν κατά των Γερμανών στο Αουσβιτς. Είχαν γεννηθεί ήρωες”, είπε χαρακτηριστικά.
Ανάμεσά τους ήταν και ο Θεσσαλονικιός Μαρσέλ Νατζαρή, την επιστολή του οποίου που αποτελεί και τη μοναδική γραπτή μαρτυρία στα ελληνικά για τα όσα συνέβαιναν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, ανέλυσε η κεντρική ομιλήτρια της βραδιάς, η φιλέλλην ιστορικός Κάθριν Φλέμινγκ, Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU) και κάτοχος της Έδρας Ελληνικού Πολιτισμού Αλέξανδρος Ωνάσης στο ίδιο ακαδημαϊκό ίδρυμα.
Η επιστολή βρέθηκε τυχαία τον Οκτώβριο του 1980 στη διάρκεια μιας ανασκαφής, στον περίβολο του κρεματορίου 3, και από τις δεκατρείς συνολικά σελίδες του μόνο το 10% ήταν ευανάγνωστο μέχρι τη στιγμή που ο Ρώσος ιστορικός Πάβελ Πολιάν κατάφερε να το αποκρυπτογραφήσει με τη βοήθεια της τεχνολογίας, 73 χρόνια μετά την ημέρα που γράφτηκε.
Η κ. Φλέμινγκ τόνισε ότι η εβραϊκή κοινότητα έχει βαθειά τις ρίζες της στην ελληνική ιστορία, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στην ελληνικότητα των Ελλήνων Εβραίων και στην αγάπη για την πατρίδα, όπως αυτή αποτυπώνεται στην αποχαιρετιστήρια επιστολή του Νατζαρή, ο οποίος απευθυνόταν “προς την αγαπημένη μου πατρίδα Ελλάδα που πάντα υπήρξα καλός πολίτης”, έγραφε μεταξύ άλλων πως “στις φλέβες μας ρέει αίμα ελληνικό”, ενώ κλείνοντας ανέφερε πως “πεθαίνω ευχαριστημένος αφού ξέρω ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάς μας ζει ελεύθερη. Η τελευταία μου λέξη θα είναι ζήτω η Ελλάς”.
Λίγο νωρίτερα, προβλήθηκαν για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη αποσπάσματα του ντοκιμαντέρ “Life Will Smile” των Ντρέι Κλεάνθους και Στίβεν Πριόβολου (παραγωγός) για το πώς σώθηκαν οι 275 Εβραίοι της Ζακύνθου όπως αφηγήθηκε τα γεγονότα ο Χαϊμ Κωνσταντίνη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Στο σύνθημα “ποτέ ξανά” και στην ανάγκη συνεχούς εγρήγορσης ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα ρατσισμού και αντισημιτισμού αναφέρθηκε και ο Ραββίνος Δρ. Μάρτιν Κοέν, καθηγητής Εβραϊκής Ιστορίας στο Hebrew Union College και λάτρης του Ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος ανέπεμψε προσευχή (Kaddish) για την ανάπαυση των ψυχών των μαρτύρων.
Ιδιαίτερο χρώμα στον εορτασμό έδωσε με την παρουσία του και την ξεχωριστή φωνή του ο πρωτοψάλτης του Αρχιεπισκοπικού Καθεδρικού της Αγίας Τριάδας στη Νέα Υόρκη, Νεκτάριος Αντωνίου, τον οποίο συνόδευσε στο πιάνο ο Φύτος Στράτης.
Σε προσωπικές μνήμες και βιώματα από τη Θεσσαλονίκη των παιδικών του χρόνων αναφέρθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Γέρων Αμερικής κ. Δημήτριος και έκανε λόγο για μια σημαντική εκδήλωση που διατηρεί ζωντανή την μνήμη και μας καλεί σε δράση.
Παρόντες ήταν -μεταξύ άλλων- ο Μητροπολίτης Νέας Ιερσέης κ. Ευάγγελος, η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στα Ηνωμένα Εθνη, πρέσβης Μαρία Θεοφίλη, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου, Κορνήλιος Κορνηλίου, η Πρόξενος Λάνα Ζωχιού, και η πρόεδρος της Atlantic Bank Νάνσυ Παπαϊωάννου, την οποία ευχαρίστησαν θερμά οι διοργανωτές για την υποστήριξη της στην εκδήλωση.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η παρουσία στην εκδήλωση του εκτελεστικού διευθυντή της Αμερικανο-Εβραϊκής Επιτροπής (AJC), Ντέβιντ Χάρις, ο οποίος – σύμφωνα με πληροφορίες της ‘Greek News” συμφώνησε να είναι ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί το 2020.
Πηγή: greeknewsonline.com
Η πιθανή “Σύνοδος Κορυφής” στην Ουάσιγκτον: Η ελληνική Ομογένεια και οι Εβραίοι…