Δύσκολο και ανηφορικό αναμένεται πολιτικά το 2019. Τόσο στο Κυπριακό όσο και στα ενεργειακά αναμένονται σημαντικές εξελίξεις αλλά και ακανθώδεις και εκτιμάται πως η Λευκωσία ενδεχομένως να αναγκασθεί να περάσει μέσα από συμπληγάδες.
Το τοπίο στο Κυπριακό παραμένει θολό με την απεσταλμένη του ΟΗΕ να βρίσκεται ενώπιον ανυπέρβλητων επί του παρόντος εμποδίων, καθώς υπάρχουν δυσκολίες και στις εσωτερικές πτυχές, όπως και στη διεθνή πτυχή, καθώς η Τουρκία επιμένει σε στρατιωτική παρουσία και μετά την επίτευξη συμφωνίας.
Στο Κυπριακό οι «όροι αναφοράς», που επιχειρεί να διαμορφώσει σε έγγραφο η εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, σκοντάφτουν σε νέες και παλιές διαφωνίες των εμπλεκομένων. Το μεγάλο αγκάθι που ενδέχεται να επηρεάσει την πορεία των συζητήσεων και την έκβαση της νέας προσπάθειας είναι το ζήτημα της «θετικής ψήφου».
Η τουρκική πλευρά επιμένει να συνδέει τον όρο «πολιτική ισότητα» με το βέτο, τη «θετική ψήφο», που πρέπει να έχει για όλες τις αποφάσεις του κράτους. Είναι προφανές πως σε περίπτωση κατά την οποία για όλες τις αποφάσεις θα πρέπει να τοποθετείται στην πλειοψηφία μια τουλάχιστον ψήφος από την τουρκοκυπριακή πλευρά, το κράτος δύσκολα θα λειτουργεί. Ακόμη και να συσταθούν μηχανισμοί επίλυσης διαφορών, αυτό θα σημαίνει πως η λειτουργία του κράτους θα παραπέμπεται σε διαιτησία. Καθυστέρηση και δυσλειτουργία.
Οι Τούρκοι επικαλούνται τα Ηνωμένα Έθνη για να επιχειρηματολογήσουν για τη θέση τους. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι η πολιτική ισότητα σημαίνει βέτο.
Πουθενά δεν αναφέρεται σε βέτο, ούτε προκύπτει. Επίσης, στο ψήφισμα 716 του Σ.Α. του 1991 γίνεται αναφορά σε «πολιτικά ισότιμες κοινότητες». Ούτε αυτό μπορεί να ερμηνευθεί όπως το εννοεί η τουρκική πλευρά. Τα ψηφίσματα και οι εκθέσεις δεν είναι θεολογικά κείμενα αλλά πολιτικά. Επιδέχονται ερμηνειών. Η υποχωρητικότητα διαχρονικά της ελληνοκυπριακής πλευράς άφησε ανοικτό παράθυρο για βέτο, έστω και σε μερικές περιπτώσεις.
Όταν μετά την κατάρρευση της Πενταμερούς στον Κραν Μοντανά, το καλοκαίρι του 2017, άρχισαν διάφορες συζητήσεις «εκτός του κουτιού», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο λεγόμενος υπουργός Εξωτερικών του ψευδοκράτους, Κουντρέτ Οζερσάι, προέκυψαν νέα στοιχεία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, έθεσε δημόσια το θέμα της χαλαρής ομοσπονδίας, που μετονομάστηκε αργότερα σε αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Το θέμα συζητήθηκε και με τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος αρχικά παρουσιάσθηκε έτοιμος να κουβεντιάσει. Η ίδια και η αντίδραση του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι το κόμμα αυτό, που είναι στην «εξουσία» του κατοχικού καθεστώτος, δεν αντέδρασε όταν σε σύσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έθεσε το θέμα της συνομοσπονδίας δύο κρατών. Η τουρκική πλευρά επιμένει, πάντως, ότι είναι από την ελληνοκυπριακή πλευρά που έχει για πρώτη φορά τεθεί το σενάριο για λύση συνομοσπονδίας δύο κρατών.
Είναι σαφές πως το εγχείρημα των Ηνωμένων Εθνών για νέο κύκλο συνομιλιών δυσκολεύει. Οι διαφορές αυξάνονται ενώ την ίδια ώρα είναι πρόδηλο ότι το ζητούμενο για την τουρκική πλευρά είναι η επόμενη ημέρα ενός αδιεξόδου, η επόμενη ημέρα της κατάρρευσης της συμφωνίας. Γιατί με τη λογική των βέτο, οι προοπτικές είναι μηδαμινές και το κράτος ενδεχομένως να μην αντέξει παρά μόνο μερικά 24ωρα. Την ίδια ώρα, η Λευκωσία θα πρέπει να ξεφύγει από τους τακτικισμούς της αυτοπαγίδευσης και να απαντήσει στο ερώτημα: Για να μην φορτωθεί την ευθύνη μιας νέας αποτυχίας, θα φορτώσει στη χώρα την κατάρρευση, υιοθετώντας μια εκ προοιμίου αποτυχημένη συνταγή; Η ανάδειξη του θέματος της «θετικής ψήφου» δείχνει πως έχει γίνει αντιληπτό πως τυχόν αποδοχή της τουρκικής αξίωσης θα είναι αυτοχειρία.
ΑΝΟΙΚΤΟ παραμένει το μέτωπο της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Παρασκηνιακά γίνονται προσπάθειες να μην υπάρξουν εκπλήξεις. Ο στόχος της Λευκωσίας είναι να μην επηρεαστούν οι όροι εντολής, το καθεστώς της Δύναμης, και βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με διάφορους παίκτες στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Υπάρχουν, μέχρι στιγμής, διαβεβαιώσεις από διάφορες πλευρές πως δεν αναμένεται να αλλάξουν τον Ιανουάριο οι όροι εντολής, ενδεχομένως να γίνουν κάποιες διακοσμητικού χαρακτήρα αλλαγές.
Στην αντίπερα όχθη, πάντως, η διπλωματική μηχανή της Τουρκίας κινείται μεθοδικά για να υπάρξουν ανατροπές στο θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ αλλάζοντας τον χαρακτήρα της. Το τουρκικό ΥΠΕΞ κινείται προς αυτή την κατεύθυνση και σε αυτό έχουν εμπλέξει και τον Κουντρέτ Οζερσάι. Το γεγονός ότι είναι έντονη η τουρκική παρουσία στο παρασκήνιο και μεγάλες οι προσπάθειες που καταβάλλονται από την Άγκυρα ανησυχεί τη Λευκωσία, που δεν ικανοποιείται με τις απλόχερες διαβεβαιώσεις που λαμβάνει από διάφορες πλευρές.
Σημειώνεται συναφώς ότι την προηγούμενη φορά, με το ίδιο περίπου σκηνικό και τις ΗΠΑ να επιμένουν στη μείωση των Ειρηνευτικών Αποστολών, χρειάστηκε να επιστρατευθεί το Τελ Αβίβ, για παρέμβαση προς την Αμερικανίδα Μόνιμη Αντιπρόσωπο.
Είναι, πάντως, προφανές ότι μέσα κυρίως από την έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ θα στέλνονται προειδοποιητικές βολές για την… επόμενη φορά. Σημειώνεται πως αυτό γίνεται τα τελευταία εξάμηνα, όταν ανανεώνεται η θητεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, να στέλνονται, δηλαδή, προειδοποιήσεις.
ΟΛΑ…ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΣΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ 10: ΌΛΟΙ ΑΝΑΜΕΝΟΥΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Η προσοχή είναι στραμμένη στα αποτελέσματα της γεώτρησης της κοινοπραξίας ExxonMobil και Qatar Petroleum στο οικόπεδο 10. Αυτά τα αποτελέσματα κρίνονται σημαντικά για τα επόμενα βήματα, αν και θα γίνουν κι άλλες γεωτρήσεις.
Στη Λευκωσία εκτιμούν ότι οι εξελίξεις αυτές θα καθορίσουν ενδεχομένως και την τακτική της στο Κυπριακό, ενώ στην αντίπερα όχθη οι Τούρκοι έχουν τους δικούς τους λόγους να αναμένουν τα αποτελέσματα. Στη βάση αυτή θα διαμορφώσουν και τη δράση τους στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ήδη δείχνουν προθέσεις, ωστόσο, όταν έχουν ενώπιον τους πραγματικά δεδομένα, θα κινηθούν ανάλογα. Πού και πώς θα αντιδράσουν είναι ένα ζήτημα που δεν μπορεί κανείς να αναφέρει με βεβαιότητα. Ένα πιθανό σενάριο είναι να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις σε μη αδειοδοτημένα θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ.
Στην Κύπρο ο Μακρόν στο τέλος Ιανουαρίου για τη συνάντηση των EuroMed 7