Λίγες μέρες πριν, ο Αμερικανός Πρόεδρος άσκησε για ακόμη μια φορά το στοιχείο της έκπληξης για ένα σημαίνον θέμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Ο Τραμπ διέταξε την απόσυρση των αμερικανικών χερσαίων δυνάμεων από τη Συρία. Η αιτιολόγηση που έδωσε ήταν εφάμιλλη με αυτή που είχε δώσει ο Πούτιν τρία έτη πριν όταν και ανακοίνωσε το τέλος των ρωσικών επιχειρήσεων.
Ο Φρειδερικός Νίτσε, ένας φιλόσοφος που προχώρησε τη σκέψη της ανθρωπότητας έγραψε κάποτε “Το κράτος ψεύδεται σε όλες τις γλώσσες του κόσμου”. Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να κοιτάμε τις δημόσιες δηλώσεις των δρώντων. Ποιοί όμως είναι οι λόγοι αυτής της απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Συρία; Γιατί ο πανικός δεν πρέπει να μας κυριεύει όσο απρόβλεπτος και αν είναι ο Τραμπ;
Empire by Invitation
Η Αμερική έχει υιοθετήσει ένα New Look με την κυβέρνηση Τραμπ (παραφράζοντας τα όσα συνέστησαν κάποτε το Δόγμα Αϊζενχάουερ). Η οργή των Αμερικανών πολιτών έχει γίνει πολιτική πρακτική. Αυτό δεν είναι “καλό” ή “κακό”, αλλά ένα γεγονός που φανερώνει την κόπωση των Αμερικανών πολιτών από την παγκοσμιοποίηση από τα a la Vietnam λάθη σε Ιράκ και Αφγανιστάν και από την βαθιά πίστη των Αμερικανών ότι η Αμερική είναι πολύ μεγάλη για να ασχολείται με τον κόσμο.
Πριν καν αναλάβει τις τύχες της Αμερικής ο Πρόεδρος Ομπάμα, ο Charles A. Kupchan (σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Μπιλ Κλίντον) στο βιβλίο του “Το Τέλος της Αμερικανικής Εποχής”, αναφέρεται στα προβλήματα των ΗΠΑ να προσαρμοστούν σε ένα νέο, μεταψυχροπολεμικό κόσμο.
Σήμερα οι Αμερικανοί έχουν καταλάβει ότι η τρομοκρατία είναι αρκετά πολύπλοκη για να αντιμετωπιστεί με άγαρμπες παρεμβάσεις εντός άλλων κρατών. Ο αντιαμερικανισμός διογκώνεται και τελικά άθελά της, η Αμερική νομιμοποιεί την ύπαρξη φρικτών τρομοκρατικών ομάδων με γεγονότα που ακολουθούν έναν φαύλο κύκλο.
Τι θα συνέφερε επομένως την Αμερική;
Να γίνει αυτό που περιέγραφε κάποτε ένας Νορβηγός ιστορικός αναφορικά με το πώς οι ΗΠΑ μπήκαν στη θέση του οδηγού του δυτικού κόσμου μετά το Β.Π.Π’. Να γίνουν “αυτοκρατορία κατόπιν προσκλήσεως”. Αυτή η περίπτωση είναι βολική για τις ΗΠΑ καθώς τις βγάζει από το -βαθύτατα ιδεολογικό- αδιέξοδο του συσχετισμού απομονωτισμού και μονομερούς παρεμβατισμού (που χαλά τις σχέσεις της με τους συμμάχους της).
Η φθορά των τριών αντιπάλων της Αμερικής θα καταστήσει αναγκαία την επαναφορά της Αμερικής στο συριακό κάδρο, κατόπιν προσκλήσεως και για να …μεσολαβήσει.
Οι Κούρδοι και η Αμερική που είναι στη Συρία ό,τι και αν γίνει.
Η “προδοσία” απέναντι στους Κούρδους δεν είναι και τόσο “προδοσία”. Δύο λόγοι στοιχειοθετούν αυτήν την άποψη:
Πολλά ακούγονται σε εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης από “κουρδολόγους” που περισσότερο ενδιαφέρονται γι’αυτούς παρά για τους Έλληνες. Η αλήθεια είναι οτι οι Κούρδοι συνιστούν μια υπολογίσιμη δύναμη με μέλλον. Το παρόν τους όμως φαίνεται να έχει εγκλωβιστεί στην “πολιτική ορθότητα”.
Ακούγοντας δηλώσεις κάποιου εκπροσώπου Κούρδων, στο ερώτημα “τι επιδιώκετε εσείς;” δεν αναφέρθηκε κάποιος στόχος. Πέραν αυτού, η αυτοδιάθεση και οι δημιουργία συνθηκών κρατογένεσης, δυστυχώς -ιστορικά αποδεδειγμένο- πληρώνονται με βαρύ φόρο αίματος. Αν δεν είσαι ανεξάρτητος στην πολιτική, τότε προσδένεσαι και ρισκάρεις πάνω σε δυνάμεις. Το ρίσκο μεγαλώνει όταν άλλα θέλουν οι Κούρδοι της Τουρκίας και άλλα αυτοί του Ιράν, του Βορείου Ιράκ και της Συρίας. Οι Κούρδοι θα αυξήσουν την επιρροή τους σε Ουάσινγκτον και Ισραήλ (ακόμη και σε Ρωσία) αν δείξουν τάσεις ενοποιητικές. Στο τέλος, δε θα φτιαχτούν τέσσερα κουρδικά κράτη.
Αμερική και Τουρκία στην εποχή Τραμπ και Ερντογάν
Ο πανικός που έχει κυριεύσει την Ελλάδα αποδεικνύει ότι δεν έχουμε τακτική και στρατηγική παιδεία.
Ας σκεφτούμε λοιπόν το εξής: Η Ελλάδα το καλοκαίρι για να κάνει τα γλυκά μάτια στην Αμερική, δια βοής απέλασε Ρώσους διπλωμάτες (ψέγουμε τον τρόπο και όχι την ουσία της απέλασης) και σήμερα γεμάτη αμηχανία βλέπει πως μέσα σε 3 μήνες οι ΗΠΑ συνομιλούν με την Τουρκία.
Τα πράγματα για τις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας είναι απλά: Δε θα γίνεται κάθε μέρα αυτό που είδαμε Αύγουστο-Σεπτέμβρη του 2018. Η Αμερική έστειλε μήνυμα στην Τουρκία ότι μπορεί να γονατιστεί οικονομικά μέσα σε ώρες.
Δεύτερον, η Αμερική δε θέλει να χάσει την Τουρκία όμως δε θα κάνει το παν για να την κρατήσει. Αν δεν μπορέσει να την κρατήσει στη Δύση τότε καλό είναι να μη θέλουμε να σκεφτόμαστε το τι θα γίνει.
Τρίτον, οι σχέσεις Αμερικής -Τουρκίας δεν γίνεται να ξαναγίνουν θερμές όσο η Τουρκία είναι παγιδευμένη μεταξύ ρωσικής και αμερικανικής αγκάλης. Η Ρωσία δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει να τον Ερντογάν να εξαπατήσει τη Ρωσία επιστρέφοντας ένα πρωί στις νατοικές του δεσμεύσεις. Η Τουρκία αποτελεί προσωρινή λύση για τη Ρωσία όσο η Ουκρανία βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος. Επίσης, η Τουρκία είναι για τη Μόσχα ο βατήρας για την επιτυχία της στη Συρία.
Ο Τραμπ και η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ
Σαν λήπτης απόφασης, ο Τραμπ είναι ένας άνθρωπος που δε θέλει κανείς να τον έχει απέναντί του. Η παιδεία του δεν είναι “πολιτική”. Ο Τραμπ προσπαθεί να συνεφέρει την αμερικανική γραφειοκρατία. Πιο ορθά, προσπαθεί να τη φέρει με το μέρος του. Το άλλα λέει το Πεντάγωνο, άλλα λέει η άλλη υπηρεσία, ενοχλεί ιδιαίτερα τον Τραμπ ο οποίος κατά βάθος…βλέπει παντού Δημοκρατικούς. Όσο δύσκολο και αν είναι, ο Τραμπ προσπαθεί να φτιάξει ένα όσο το δυνατόν, ομόφωνο κράτος.
Όλα τα παραπάνω, συνθέτουν μια επιχειρηματολογία στηριγμένη στον πολιτικό πραγματισμό ο οποίος σαφώς και εμπεριέχει τη χρήση του στοιχείου του αιφνιδιασμού. Η ταύτιση πολιτικού πραγματισμού και προβλεψιμότητας, είναι πέρα για πέρα λάθος.
Ο πραγματισμός καλωσορίζει κάθε τακτική και κάθε μορφή δράσης η οποία υποστηρίζει μια στρατηγική στοχοθέτηση.
Από την εποχή της άμεσης προσέγγισης (στρατηγική αντίληψη που ευνοεί παρεμβάσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν) οι ΗΠΑ έχουν περάσει ήδη -από τη θητεία του Προέδρου Ομπάμα- σε μια εποχή έμμεσης προσέγγισης.
(*) Alexander Th. Drivas
PhD IR (Candidate at Panteion-Hellenic American Relations). Secretary AHEPA Solon HJ04
Ντόναλντ Τραμπ και Ταγίπ Ερντογάν: Οι δύο πιο αναξιόπιστοι και απρόβλεπτοι ηγέτες στον κόσμο