Οι Τούρκοι έχουν μέρος της ευθύνης για τον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη: Μία χώρα στα τρία…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ανταλλαγές πυρών, μεταξύ άλλων με τη χρήση βαρέων όπλων εναντίον και αμάχων, στη Λιβύη: Μάχες ανάμεσα σε ένοπλες ομάδες στην καρδιά της Τρίπολης
Ενας νεκρός και ένας βαριά τραυματίας από επίθεση με μαχαίρι στο Μπορντό: Νεκρός από αστυνομικά πυρά και ο δράστης -Και οι τρεις μετανάστες από Βόρειο Αφρική [video]
Ήταν φθινόπωρο του 2011 όταν ο Μουαμάρ Καντάφι βρήκε βίαιο θάνατο στα χέρια ανταρτών, με τη Δύση τότε να χαιρετίζει τη δολοφονία του ως «ορόσημο» στην πορεία της Λιβύης προς τη δημοκρατία και την… ειρήνευση.
Ακριβώς επτά χρόνια μετά, η Λιβύη βρίσκεται παραδομένη στο χάος ενός εμφυλίου και τριχοτομημένη, με δύο κυβερνήσεις, δεκάδες τοπικές φυλές και πολλαπλάσιες ομάδες ενόπλων να μάχονται για τον έλεγχο περιοχών, διαδρόμων (ενεργειακών, εμπορικών, μεταναστευτικών) και πλουτοπαραγωγικών πηγών, υπό το άγρυπνο βλέμμα της διεθνούς κοινότητας που σπεύδει να εκμεταλλευτεί τα κενά ασφαλείας για να διευρύνει την επιρροή της (και) στο χώρο της βόρειας Αφρικής.
- Η πόλη Σύρτη, όπου δολοφονήθηκε το 2011 ο Καντάφι, ο άλλοτε ισόβιος ηγέτης της Λιβύης, τελεί σήμερα υπό τον έλεγχο της Kυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) του Φαγέζ αλ Σαράζ που έχει αναγνωριστεί και υποστηρίζεται επισήμως από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Το μεγαλύτερο μέρος όμως της υπόλοιπης χώρας βρίσκεται υπό τον έλεγχο των δυνάμεων που πρόσκεινται στον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ ο οποίος έχει με το μέρος του και τον στρατό (τη φυσική συνέχεια των λιβυκών ενόπλων δυνάμεων της εποχής Καντάφι).
Εν έτει 2018, η Λιβύη είναι στην πράξη χωρισμένη στα τρία. Στα δυτικά ελέγχεται από τον διεθνώς αναγνωρισμένο πλην όμως αδύναμο Σαράζ, και στα ανατολικά από τον αμφιλεγόμενο πλην όμως ισχυρό Χάφταρ, ενώ υπάρχει και ένα «ανεξέλεγκτο» κομμάτι γης στα νοτιοδυτικά όπου αυτόκλητοι πολέμαρχοι και αντιμαχόμενες τοπικές φυλές ενόπλων (οι Τουαρέγκ και οι Τούμπου) ερίζουν για τον έλεγχο ενάντια σε ομάδες φανατικών ισλαμιστών και πλιατσικολόγων.
Και όλα αυτά, σε μια χώρα με πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα και κομβική γεωγραφική θέση στην πορεία των προερχόμενων από την Αφρική μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
Απέναντι στη Λιβύη, η διεθνής κοινότητα στέκεται διχασμένη. H Ρωσία, η Γαλλία, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στηρίζουν τον Χαλίφα Χάφταρ που έχει την έδρα του στο Τομπρούκ στα ανατολικά. H Τουρκία, το Κατάρ, το Σουδάν και η Ιταλία από την άλλη, στηρίζουν την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) του Φαγέζ αλ Σαράζ που έχει την έδρα της στην Τρίπολη στα δυτικά.
- Ιταλοί και Γάλλοι πρωταγωνιστούν ως κεντρικοί ανταγωνιστές στην κούρσα για τον έλεγχο της Λιβύης, με την Αίγυπτο, το Κατάρ και την Τουρκία να ακολουθούν από κοντά.
Λέγεται, μάλιστα, ότι οι Τούρκοι εκπαιδεύουν ομάδες ενόπλων στα δυτικά σε σύμπραξη με Αδελφούς Μουσουλμάνους επιχειρώντας να εμπλακούν στη σύσταση ένα νέου εθνικού λυβικού στρατού… ενάντια στην Αίγυπτο του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι (ορκισμένου εχθρού των Αδελφών Μουσουλμάνων) που επιχειρεί κάτι ανάλογο στα δυτικά, θέλοντας να κάνει το στρατό του Χάφταρ νέο εθνικό στρατό.
Τούρκοι και Αιγύπτιοι «συγκρούστηκαν» εμμέσως προ ημερών στο πλαίσιο της διεθνούς διάσκεψης για τη Λιβύη που διοργάνωσε η Ιταλία στο Παλέρμο, με αποτέλεσμα η τουρκική αντιπροσωπεία να αποχωρήσει. Από την εν λόγω διάσκεψη έλειπε όμως και η Γαλλία, που είχε διοργανώσει τη δική της σύνοδο για τη Λιβύη τον περασμένο Μάιο.
Από ενεργειακή σκοπιά, υπάρχει ήδη ένας αγωγός ονόματι Greenstream (τον οποίο είχαν εγκαινιάσει οι Μπερλουσκόνι και Καντάφι το 2004) που μεταφέρει φυσικό αέριο από τη δυτική Λιβύη στη Σικελία υπό την ομπρέλα του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού της ENI. Υπάρχουν όμως και ουκ ολίγα τάνκερ που «φορτώνουν» πετρέλαιο με προορισμό την Ευρώπη από τους αγωγούς που καταλήγουν στους τερματικούς σταθμούς στα λιμάνια Ες Σίντερ, Ρας Λανούφ κ.α. στις ακτές της Μεσογείου.
- Η Λιβύη διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα αργού πετρελαίου σε ολόκληρη την Αφρική, αποθέματα τα οποία είναι μάλιστα «εύκολο» και «φθηνό» να εξαχθούν στην Ευρώπη. Τις «καλές» εποχές, επί Καντάφι, η λιβυκή πετρελαϊκή παραγωγή άγγιζε τα 1,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Ο εν λόγω αριθμός έμελλε να πέσει κοντά στα 370.000 βαρέλια προ διετίας, εν μέσω εμφυλίου, αλλά πλέον φέρεται να έχει ανακάμψει κινούμενος κοντά στο 1 εκατομμύριο βαρέλια, αυτό βέβαια όταν δεν έρχονται ένοπλες συγκρούσεις, βομβιστικές επιθέσεις και λοιπές… εκρήξεις να «τινάξουν στον αέρα» τις γραμμές παραγωγής όπως είχε συμβεί για παράδειγμα επανειλημμένως το διάστημα από τον Απρίλιο έως και τον Ιούνιο του 2018.
Η εθνική επιχείρηση πετρελαίου της Λιβύης (National Oil Corp.) έχει την έδρα της στην Τρίπολη, σε μια περιοχή που ελέγχεται από τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Σαράζ.
Οι βασικοί τερματικοί σταθμοί πετρελαίου της χώρας, ωστόσο, βρίσκονται κοντά στη Σύρτη, σε περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχο του στρατάρχη Χάφταρ.
Ομάδες ισλαμιστών που μάχονται ενάντια στον Χάφταρ έχουν επιχειρήσει κατά καιρούς να αποκτήσουν τον έλεγχο τον εν λόγω πετρελαϊκών σταθμών ή να πλήξουν την ενεργειακή παραγωγή. Αλλά και ο ίδιος ο στρατάρχης μόλις τον περασμένο Ιούνιο κατέλαβε τις επίμαχες εγκαταστάσεις διαμηνύοντας προς τη διεθνή κοινότητα ότι ο έλεγχος πλέον περνάει από την National Oil Corp με την οποία συνεργάζονται οι Ιταλοί της ΕΝΙ, στην σε μια άλλη «παράλληλη» National Oil Corporation που έχει την έδρα της στη Βεγγάζη. Έπρεπε να παρέμβουν τελικώς οι Αμερικανοί απειλώντας με κυρώσεις για να επιστρέψουν τα πράγματα… όπως ήταν.
- Η Ρώμη έχει ερείσματα επιρροής στη δυτική Λιβύη. Βλέπει τον Σεράζ ως σύμμαχο και συνεργάζεται με τις «Αρχές» στα δυτικά (πληρώνοντας παραστρατιωτικές ομάδες, σύμφωνα με φήμες) για να ανακόπτουν τις μεταναστευτικές ροές, όπως σημειώνει σε μακροσκελές άρθρο του το περιοδικό Economist.
Το Παρίσι από την άλλη, «επενδύει» στον στρατάρχη Χάφταρ. Ο γαλλικός ενεργειακός κολοσσός της TOTALμόλις τον περασμένο Μάρτιο απέκτησε μερίδιο 16,3% (το μερίδιο της αμερικανικής Marathon Oil) επί των παραχωρήσεων εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου στη λεκάνη της Σύρτης καταβάλλοντας το ποσό των 450 εκατ. δολ. Εξού και οι κατηγορίες Ιταλών πολιτικών κατά του Γάλλου προέδρου Μακρόν ότι στηρίζει τον Χάφταρ… για χάρη της Total.
Τον Χάφταρ στηρίζουν όμως στρατιωτικά η Αίγυπτος και τα Εμιράτα, καθώς τον αντιμετωπίζουν ως σύμμαχο στη μάχη ενάντια στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Ίσως αξίζει να σημειωθεί ότι ο 75χρονος Χάφταρ είχε ζήσει και αρκετά χρόνια… κοντά στα κεντρικά της CIA στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ.
- Ομάδες ενόπλων ισλαμιστών δρουν στα ανατολικά της Λιβύης, επιχειρώντας τρομοκρατικού τύπου χτυπήματα ενάντια στις δυνάμεις του 75χρονου στρατάρχη, ο οποίος από την πλευρά τους κατηγορεί την Τουρκία και το Κατάρ ότι χρηματοδοτούν φανατικούς ισλαμιστές. Λέγεται, μάλιστα, ότι ουκ ολίγοι Αδελφοί Μουσουλμάνοι της Αιγύπτου έχουν πλέον βρει καταφύγιο στη Λιβύη, όπως άλλωστε και ομάδες τζιχαντιστών που εγκατέλειψαν τη Συρία.
Κατάρ και Τουρκία είναι σαφές, πάντως, ότι προσπαθούν να ενισχύσουν την επιρροή τους στην πατρίδα του Καντάφι, στηρίζοντας μεν τον διεθνώς αναγνωρισμένο Σαράζ αλλά και ομάδες ισλαμιστών. Το καθεστώς Ερντογάν «φλερτάρει» άλλωστε παλαιόθεν με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, ενώ και ο ίδιος ο Σαράζ βασίζεται σε παραστρατιωτικές ομάδες για να μπορεί να «κυβερνάει» στα δυτικά. Λέγεται χαρακτηριστικά ότι η Τουρκία προσπαθεί να αποκτήσει επιρροή στη Λιβύη με λεφτά του Κατάρ.
Σε αυτό το πλαίσιο, το καθεστώς Ερντογάν προσπαθεί να «πουλήσει» στις λιβυκές Αρχές και μια τουρκική εκδοχή οριοθέτησης των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στη Μεσόγειο, σύμφωνα με την οποία η τουρκική ΑΟΖ φτάνει μέχρι και τα νερά της Λιβύης (νοτίως της Ιεράπετρας) «σβήνοντας» έτσι ολότελα την υφαλοκρηπίδα της Κρήτης και των Δωδεκανήσων.
- Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλούσι Ακάρ, πραγματοποίησε στις αρχές Νοεμβρίου (5-6) επίσκεψη στην Τρίπολη, συνοδευόμενος από τον Τούρκο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Γιασάρ Γκιουλέρ. Κατά την παραμονή του εκεί, είχε επαφές με Λίβυους Αδελφούς Μουσουλμάνους (τον Χάλεντ αλ Μίσρι) ενώ φέρεται να παρουσίασε στις λιβυκές Αρχές και χάρτες, σύμφωνα με τους οποίους η Ελλάδα επιχειρεί να υφαρπάξει μέρος της λιβυκής ΑΟΖ. Στις 9 Νοεμβρίου, λιβυκή αντιπροσωπεία (αποτελούμενη από υπουργούς της κυβέρνησης Σαράζ και τον κεντρικό τραπεζίτη) έγινε δεκτή στην Κων/πολη από τον Ερντογάν.
Το χάος που επικρατεί σήμερα στην τριχοτομημένη Λιβύη αποκλείει φυσικά κάθε ενδεχόμενο οριοθέτησης ΑΟΖ με γειτονική χώρα, όμως αυτό δεν αποθαρρύνει τους Τούρκους… από το να θέτουν «βάσεις» για μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Η Ελλάδα από την πλευρά της εμφανίζεται να έχει ανοιχτούς διαύλους με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Φαγέζ αλ Σαράζ στα δυτικά (αν και η λειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη έχει ανασταλεί από το 2014 λόγω των συγκρούσεων), αλλά όχι και με τον στρατάρχη Χάφταρ (που φημολογείται ότι είχε δείξει ενδιαφέρον να επισκεφτεί την Ελλάδα… εάν επρόκειτο να λάβει υποδοχή αρχηγού κράτους και ανταλλάγματα ενδεχομένως σε στρατιωτικό υλικό).
Δυνάμεις του λιβυκού ναυτικού και της λιβυκής ακτοφυλακής εκπαιδεύονται μάλιστα στην Κρήτη στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής.
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Γκριζάρισμα σε θάλασσα και ξηρά το σχέδιο της Τουρκίας: Τι στο καλό κάνει η Λευκωσία;