Brexit με… μισή καρδιά! Τα βασικά ερωτήματα της επόμενης μέρας της μεγάλης εξόδου…

Ο Γιώργος Συριόπουλος, Δημοσιογράφος-Ανταποκριτής της ΕΡΤ στις Βρυξέλλες, αποτυπώνει το ευρωπαϊκό χρονικό του BREXIT και απαντά στα βασικά ερωτήματα της επόμενης μέρας.

Από τον Ιούνιο του 2016, όταν το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος συντάραξε την Ευρώπη, έως τις 25 Νοεμβρίου 2018 που 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων προσκλήθηκαν σε μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες για την οριστικοποίηση του  Brexit, η σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Ηνωμένο Βασίλειο πέρασε από πολλές διακυμάνσεις.

• Χρειάστηκαν επτά γύροι διαπραγματεύσεων για να καταλήξουμε σε ένα Σχέδιο Συμφωνίας Αποχώρησης και μια Πολιτική Διακήρυξη για τη μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ.

Σχεδόν όλες οι φάσεις της διαπραγμάτευσης χαρακτηρίστηκαν από ενδοκυβερνητικές  εντάσεις, ανθρώπινες συγκινήσεις, πολιτικές κρίσεις αλλά και διπλωματική αποφασιστικότητα. Η ενωσιακή ομάδα ολοκλήρωσε, για πρώτη φορά εντός χρονοδιαγράμματος, την πρωτόγνωρη για την Ευρώπη διαδικασία αποχώρησης μιας μεγάλης και εμβληματικής χώρας από την Ένωση.

Η δύσκολη είσοδος της Βρετανίας στον ενωσιακό ιστό, λόγω αντιρρήσεων του Ντε Γκωλ τη δεκαετία του 1960, έγινε 15 χρόνια μετά τη δημιουργία της ΕΟΚ από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Το «νησί» ενώθηκε με την ηπειρωτική Ευρώπη  στην πρώτη διεύρυνση του 1973.

• Το Ηνωμένο Βασίλειο εντάχθηκε στην ΕΟΚ το 1973, μαζί με την Ιρλανδία και τη Δανία. Κράτησε όμως αποστάσεις, με ιδιαίτερες εξαιρέσεις, από σημαντικές πολιτικές εμβάθυνσης της Ένωσης, όπως: η ΟΝΕ, η συμφωνία Σένγκεν, η ευρωπαϊκή χάρτα θεμελιωδών δικαιωμάτων, η εσωτερική ασφάλεια και η άμυνα.

Όσο δύσκολη ήταν η ένταξη, άλλο τόσο δύσκολη – ή και δυσκολότερη – εξελίσσεται η αποχώρηση. Αλλά, τώρα η Ιστορία δεν έχει να κάνει μόνο με ζητήματα διπλωματικού γοήτρου. Έχει να κάνει με πρακτικά θέματα που αφορούν την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων, αναρίθμητων επιχειρήσεων και εξόχως μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.

• Τα όσα οδήγησαν στο Brexit και τα όσα υποδαύλισαν μίαν αμφιλεγόμενη φλόγα κατά της Ενωμένης Ευρώπης θα συζητούνται και αναλύονται για πολλά χρόνια.

Το ευρωπαϊκό χρονικό του BREXIT θα μείνει στην Ιστορία σαν ένα επώδυνο και κοστοβόρο διαζύγιο, που κανείς δεν θέλει να προχωρήσει αλλά και τίποτε δεν το σταματά. Σαν ένα ταξίδι στο άγνωστο… με γνωστούς και μη εξαιρετέους πρωταγωνιστές!

Όλα ξεκίνησαν στις 23 Ιουνίου 2016, από το δημοψήφισμα που προκάλεσε ο Ντέιβιντ Κάμερον. 51,9% των ψηφοφόρων έδωσαν εντολή στη βρετανική κυβέρνηση να βγάλει τη χώρα τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση! Ο πλανήτης έπαθε σοκ. Αλλά… ο κύβος ερρίφθη! Ημερομηνίες ορόσημα αποτυπώνουν το χρονικό ενός προαναγγελθέντος διαζυγίου.

BREXIT > ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΟΡΟΣΗΜΑ ΣΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗΣ
23 Ιουνίου 2016	Δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο. 51.9% των πολιτών ψηφίζουν υπέρ της αποχώρησης από την ΕΕ.
29 Μαρτίου 2017	Το ΗΒ διατυπώνει αίτημα αποχώρησης. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ ενεργοποιείται το Άρθρο 50 της Συνθήκης για την ΕΕ (Λισσαβόνα 2007).
29 Απριλίου 2017	Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποδέχεται το αίτημα του ΗΒ και εγκρίνει σχέδιο προσανατολισμών για τις διαπραγματεύσεις.
19 Ιουνίου 2017	Michel Barnier και David Davis αρχίζουν τις διαπραγματεύσεις.
22 Ιουνίου 2017	Εγκρίνεται η διαδικασία μετεγκατάστασης ευρωπαϊκών Οργανισμών από το ΗΒ σε άλλη χώρα της ΕΕ.
23 Ιανουαρίου 2018	Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφασίζει τη μείωση των εδρών του από 751 σε 705, λόγω Brexit και ανακατανέμει 27 από τις 73 έδρες του ΗΒ.
8 Ιουλίου 2018	Ο βρετανός διαπραγματευτής D. Davis παραιτείται. Κατηγορεί την Theresa May ότι υπονομεύει την ισχύ του βρετανικού κοινοβουλίου, αφήνοντάς το σε αδύναμη διαπραγματευτική θέση μετά την αποχώρηση.
9 Ιουλίου 2018	Νέος υπουργός-διαπραγματευτής για το Brexit αναλαμβάνει ο Dominic Raab.
14 Νοεμβρίου 2018	Ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων επί του Σχεδίου Συμφωνίας Αποχώρησης
15 Νοεμβρίου 2018	Μετά την αποδοχή του Σχεδίου Συμφωνίας Αποχώρησης από το βρετανικό υπουργικό συμβούλιο, ακολουθούν παραιτήσεις υπουργών – μεταξύ των οποίων και του Dominic Raab, ο οποίος επέκρινε τη «Συμφωνία» που ο ίδιος διαπραγματεύθηκε.
16 Νοεμβρίου 2018	Νέος βρετανός υπουργός-διαπραγματευτής για το Brexit αναλαμβάνει ο Stephen Barclay.
21 Νοεμβρίου 2018	Ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την Πολιτική Διακήρυξη για τη μελλοντική σχέση ΕΕ – ΗΒ
24 Νοεμβρίου 2018	Τελευταία συνάντηση May – Juncker στις Βρυξέλλες. Στόχος η αντιμετώπιση της ισπανικής αντίδρασης για τη μελλοντική σχέση με το Γιβραλτάρ. Το θέμα απασχολεί… αλλά το Brexit δεν απειλείται!
25 Νοεμβρίου 2018	Έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, για την οριστικοποίηση και επισημοποίηση του Σχεδίου Συμφωνίας Αποχώρησης και της Πολιτικής Διακήρυξης μελλοντικής σχέσης ΕΕ – ΗΒ.
29 Μαρτίου 2019	Αποχώρηση του ΗΒ από την ΕΕ. Καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης των διαδικασιών επικύρωσης της συμφωνίας για την εύτακτη αποχώρηση. Σε αντίθετη περίπτωση ενεργοποιούνται οι πρόνοιες για άτακτο Brexit, με πολλαπλές συνέπειες και στις δύο πλευρές.   >> Αποσύρεται ο Επίτροπος του Ηνωμένου Βασιλείου. Το Κολέγιο Επιτρόπων θα έχει στο εξής 27 μέλη.   >> Διαγράφονται οι 73 Βρετανοί ευρωβουλευτές από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το σώμα θα έχει 678 μέλη μέχρι τις ευρωεκλογές.
30            Μαρτίου 2019	Έναρξη της μεταβατικής περιόδου, κατά τη διάρκεια της οποίας οι δύο πλευρές θα πρέπει να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της αποχώρησης και θα δομήσουν τη νέα τους σχέση.   >> Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων μεταφέρεται στο  Άμστερνταμ.   >> Η  Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών μεταφέρεται στο Παρίσι.
23-26 Μαΐου 2019	Το ΗΒ δεν μετέχει στις ευρωεκλογές. Οι έδρες της Ευρωβουλής μειώνονται από 751 σε 705. Από τις 73 βρετανικές έδρες οι 27 ανακατανέμονται σε χώρες με μεγάλη δημογραφική αύξηση και οι 46 διαφυλάσσονται προς διανομή σε μελλοντική διεύρυνση.
1 Ιουλίου 2020	Καταληκτική ημερομηνία για κοινή απόφαση παράτασης της μεταβατικής περιόδου. Η επιτροπή διαπραγματεύσεων μπορεί να αποφασίσει μια χρονική παράταση, χωρίς να προσδιορίζεται η διάρκειά της.
31 Δεκεμβρίου 2020*	Λήξη της μεταβατικής περιόδου για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων αποχώρησης. Έναρξη ισχύος της συμφωνίας μελλοντικής σχέσης μεταξύ ΕΕ και ΗΒ. *Ωστόσο, προβλέπεται δυνατότητα μιας χρονικής παράτασης.

• 1-Τι θα συμβεί αν δεν επικυρωθεί το Σχέδιο της Συμφωνίας Αποχώρησης από τις απαιτούμενες κοινοβουλευτικές διαδικασίες των δύο πλευρών;

Στον αντίποδα της προσπάθειας για συμφωνία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει δημοσιεύσει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για ετοιμότητα και ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας.

Σημαντικότερη επίπτωση είναι πως οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου θα χρειάζονται βίζα για να ταξιδέψουν σε χώρες της Σένγκεν για διαμονή πάνω από 90 ημέρες. Αντίστοιχες δυσκολίες θα έχουν οι πολίτες της Ένωσης που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Δεν θα υπάρχει ειδικό καθεστώς για τους πολίτες της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ούτε για τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με πλήρεις συνοριακούς ελέγχους για πολίτες και προϊόντα.

Με άτακτη αποχώρηση, στις 30/3/2019 το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταστεί τρίτη χώρα και το δίκαιο της Ένωσης θα παύσει να ισχύει ως προς το Ηνωμένο Βασίλειο και εντός αυτού.

Οι εμπορικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση θα διέπονται από τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ενώ φορείς και επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου θα παύσουν να είναι επιλέξιμες ως ενωσιακές οντότητες και δεν θα απολαμβάνουν καμίας χρηματοδότησης από την ΕΕ.

Πέρα από τις συζητήσεις σε ενωσιακό επίπεδο, ορισμένα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει εργαλεία για να βοηθούν στους οικονομικούς τους φορείς να προετοιμαστούν για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου.

Στον ιρλανδικό δικτυακό τόπο prepareforbrexit.com οι ΜμΕ μπορούν να εκτιμούν κατά πόσον είναι εκτεθειμένες στο Brexit και να βρίσκουν πληροφορίες για σχετικές εκδηλώσεις και δυνατότητες στήριξης.

Η Ιρλανδία προσφέρει στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ενισχύσεις ύψους έως € 5.000, για τη χρηματοδότηση δαπανών σχετικών με το Brexit (πχ. κατάρτιση σχεδίων, συμμετοχή σε εκδηλώσεις, δημιουργία νέων επαφών, έρευνα εναλλακτικών προμηθευτών κ.ά.).

Παράλληλα, οι ολλανδικές αρχές δημιούργησαν τον διαδικτυακό «ανιχνευτή του αντικτύπου του Brexit» (Brexit impact scanner), τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν οι ΜμΕ για να εκτιμούν κατά πόσον είναι εκτεθειμένες σε δυνητικά προβλήματα λόγω της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

• 2-Ποιες θα είναι οι ορατές αλλαγές στην ευρωπαϊκή διακυβέρνηση μετά τις 29/3/2019 ;

Από τις 30 Μαρτίου 2019, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα συμμετέχει πλέον στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ, ούτε στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, ούτε στη διακυβέρνηση των λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, αλλά θα μπορεί να διαπραγματευθεί με άνεση χρόνου τη μελλοντική σχέση του με την ΕΕ, που αρχίζει μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.

Μέχρι την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων αποχώρησης και την επίσημη έξοδο του ΗΒ από την ΕΕ, η χώρα θα συνεργάζεται με την Ένωση ως πλήρες μέλος της, αλλά χωρίς συμμετοχή στα κέντρα αποφάσεων. Θα ακολουθεί το παράγωγο δίκαιο και θα απολαμβάνει όλων των χρηματοδοτήσεων που απορρέουν από τα κοινοτικά προγράμματα.

Πρακτικά, μέχρι σήμερα το BREXIT έχει προκαλέσει μόνον την απόφαση για μετεγκατάσταση των δύο ευρωπαϊκών οργανισμών με έδρα το Λονδίνο: του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, που μεταφέρεται στο Άμστερνταμ και της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών που μεταφέρεται στο Παρίσι.

Υπάρχουν όμως και διάφορες άλλες περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται μετεγκατάσταση ή εκ νέου ανάθεση καθηκόντων, όπως η μετεγκατάσταση του κέντρου παρακολούθησης της ασφάλειας του συστήματος Galileo ή η ανάθεση σε εργαστήρια των κρατών μελών της ΕΕ-27 των καθηκόντων των εργαστηρίων αναφοράς της ΕΕ για ορισμένες ασθένειες των ζώων και την ασφάλεια των τροφίμων, τα οποία ήταν εγκατεστημένα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η μετεγκατάσταση και η ανακατανομή των καθηκόντων θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τις 30 Μαρτίου 2019.

• 3-Τι αλλάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;

Λόγω της αποχώρησης του ΗΒ από την ΕΕ, οι 73 βρετανοί ευρωβουλευτές αποχωρούν στις 29/3/2019 και η χώρα τους δεν θα μετέχουν στις ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν 23-26 Μαΐου 2019 σε όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης. Ουσιαστικά πρόκειται για τη μόνη άμεση ορατή συνέπεια, μετά την αποχώρηση, για τα ζητήματα της καθημερινότητας των πολιτών δεν θα επέλθουν αλλαγές πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου.

27 από τις 73 έδρες που σήμερα κατέχουν Βρετανοί ευρωβουλευτές θα ανακατανεμηθούν μεταξύ των υπόλοιπων 27 χωρών της ΕΕ. Ενώ 46 έδρες θα παραμείνουν ελεύθερες, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τη διανομή τους σε νέα κράτη μέλη, εφόσον αποφασιστεί διεύρυνση της Ένωσης, μετά το 2025!

Στην πραγματικότητα, από τα 27 κράτη μέλη ευνοούνται τα 14, καθώς αυξάνουν τις έδρες τους στην Ευρωβουλή, αναλογικά με την αύξηση του πληθυσμού τους.

Γαλλία και Ισπανία, Ιταλία κερδίζουν από 5 έδρες. Ιταλία και Ολλανδία από 3 έδρες. Η Ιρλανδία αυξάνει την κοινοβουλευτική της ομάδα κατά 2 έδρες. Ενώ, από μία έδρα κερδίζουν Δανία, Εσθονία, Κροατία, Αυστρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Φινλανδία και Σουηδία. Η Γερμανία κατέχει ήδη το μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό εδρών, με 96 ευρωβουλευτές. Οι υπόλοιπες χώρες διατηρούν τον ίδιο αριθμό ευρωβουλευτών.

Ωστόσο, οι 27 χώρες θα επιβαρυνθούν το κόστος των 27 ευρωβουλευτών που παραμένουν στη δύναμη της Ευρωβουλής, καθώς το ΗΒ δεν θα συνεχίσει να πληρώνει την αναλογία του στα έξοδα λειτουργίας του σώματος.

• 4-Ποια είναι τα βασικά σημεία του Σχεδίου της Συμφωνίας Αποχώρησης;

Το Σχέδιο της Συμφωνίας αποχώρησης αποτελείται από 585 σελίδες, που περιλαμβάνουν 185 άρθρα και τρία Πρωτόκολλα για τις ιδιαίτερες πρόνοιες σχετικά με τη Βόρειο Ιρλανδία, την Κύπρο και το Γιβραλτάρ.

• Για τα δικαιώματα των πολιτών…

Οι πολίτες του ΗΒ ή της ΕΕ θα κινούνται ελεύθερα εντός της γεωγραφικής περιοχής της σημερινής ΕΕ, για περίοδο έως 5 χρόνια μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, εφόσον διαθέτουν ταυτότητα νέου τύπου (Άρθρο 14).

Πολίτες της ΕΕ και του ΗΒ, καθώς και τα μέλη της οικογένειάς τους που διέμειναν για 5 συνεχόμενα έτη σε κράτος μέλος της Ένωσης ή στο ΗΒ, διατηρούν το δικαίωμα της μόνιμης διαμονής και εργασίας (Άρθρο 15).

Όσοι εγκαθίστανται μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου είτε σε κράτος μέλος είτε στο ΗΒ θα πρέπει εντός τριών μηνών από την άφιξή τους να ζητούν άδεια διαμονής από τις τοπικές αρχές, ακολουθώντας την τότε ισχύουσα νομοθεσία (Άρθρο 18).

Οι εργαζόμενοι διατηρούν το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης, των κοινοτικών παροχών και των φορολογικών προνομίων τους. Βασικές φορολογικές οδηγίες, ειδικότερα αναφορικά με τον ΦΠΑ και τη διακίνηση αγαθών θα ισχύουν για 5 χρόνια μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου (Άρθρο 24).

Η συνεργασία σε δικαστικές διαδικασίες θα πρέπει να αναμορφωθεί πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου. Το ίδιο ισχύει και για την κοινοτική ευθύνη σε ευαίσθητους τομείς συνεργασίας, όπως τα προσωπικά δεδομένα και ζητήματα που σχετίζονται με τον Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (Άρθρο 24).

• Για το οικονομικό ζήτημα…

Το ΗΒ θ εξακολουθήσει να καταβάλει την αναλογία της κοινοτικής συμμετοχής του για όλες τις ενωσιακές δράσεις που έχουν αποφασιστεί ή αποφασιστούν μέχρι τις 31/12/2020, με βασικές εξαιρέσεις τις εγγυοδοσίες δανεισμού ή υποχρεώσεων στο πλαίσιο των αγροτικών εγγυήσεων (Άρθρα 141&142).

Το συνολικό κόστος του Brexit δεν αναγράφεται στο Σχέδιο της Συμφωνίας Αποχώρησης. Υπολογίζεται, όμως, σε ποσό μεταξύ € 40 έως € 45 δισεκατομμύρια.

• Για τη διαιτησία…

Για περίοδο 8 ετών από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου δικαιοδοσία για ζητήματα διαιτησίας αναφορικά με την εφαρμογή της Συμφωνίας θα έχει το ΔΕΕ, ενώ βρετανικά δικαστήρια θα αποφαίνονται μετά την πρωτοβάθμια ευρωπαϊκή απόφαση (Άρθρο 158).

• Για την ισχύ της Συμφωνίας…

Το Σχέδιο της Συμφωνίας Αποχώρησης τίθεται σε ισχύ από τις 30/3/2019, εφόσον προηγουμένως έχει εγκριθεί από τις δύο πλευρές, με κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Χωρίς αυτή την έγκριση δεν υπάρχει Συμφωνία και θα έχουμε άτακτο BΡΕΧΙΤ (Άρθρο 185).

• Για το Ιρλανδικό ζήτημα…

Προσωρινά η κατάσταση παραμένει ως έχει. Στόχος είναι, πριν το τέλος της μεταβατικής περιόδου, να βρεθεί μια λύση που θα διασφαλίζει τα ανοιχτά σύνορα χωρίς να χρειαστεί ενεργοποίηση της δικλείδας ασφαλείας (backstop) για την επιβολή μιας τελωνειακής ένωσης που, σε βάθος χρόνου, θα σήμαινε αδυναμία σύναψης διμερών συμφωνιών εκ μέρους του ΗΒ.

• Για τις βρετανικές βάσεις στην Κύπρο…

Το ιδιαίτερο Πρωτόκολλο αναφορικά με την Κύπρο προβλέπει ότι η διακίνηση προϊόντων θα γίνεται αποκλειστικά μέσω των τελωνείων της Κυπριακής Δημοκρατίας και μόνον το στρατιωτικό υλικό θα μπορεί να διακινείται μέσω των Βάσεων του Ακρωτηρίου και της Δεκέλειας.

• Για τη δικαιοδοσία στο Γιβραλτάρ…

Ζητήματα που αφορούν στις σχέσεις με το Γιβραλτάρ θα διευθετηθούν από συντονιστική επιτροπή Ισπανίας-Βρετανίας, σε συνεργασία με τις αρχές της χερσονήσου, ενώ ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται σε κανονισμούς που σχετίζονται με τις αερομεταφορές. Ο προσδιορισμός ότι το Γιβραλτάρ αποτελεί υπεράκτιο έδαφος του ΗΒ είναι σαφής στο Σχέδιο της Συμφωνίας Αποχώρησης (Άρθρο 229).

• 5-Ποια είναι τα βασικά σημεία της Πολιτικής Διακήρυξης για τη μελλοντική σχέση ΗΒ – ΕΕ;

Ένα κείμενο 26 σελίδων προϋποθέτει ότι το Λονδίνο θα διατηρήσει στενή σχέση με την ενωσιακή Ευρώπη μετά την Brexit, με βάση το ελεύθερο εμπόριο, την εκτεταμένη ρυθμιστική ευθυγράμμιση και μια ισχυρή εταιρική σχέση ασφάλειας.

• Αναφορικά με το Εμπόριο…

Προβλέπεται η ανάπτυξη μιας «φιλόδοξης, ευρείας και ισορροπημένης οικονομικής εταιρικής σχέσης» που θα περιλαμβάνει «μια ζώνη ελευθέρων συναλλαγών και μια ευρύτερη τομεακή συνεργασία, όπου αυτό είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον και των δύο μερών». Επίσης, ότι αυτή η σχέση θα εγγυάται την απουσία δασμών και ποσοστώσεων “σε όλους τους τομείς”.

Αυτή η εταιρική σχέση, που μπορεί να “εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου”, θα πρέπει να σέβεται την “ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς και της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ” καθώς και την “εσωτερική αγορά” του Ηνωμένου Βασιλείου. Θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσει “την ανάπτυξη από το Ηνωμένο Βασίλειο μιας ανεξάρτητης εμπορικής πολιτικής”.

•  Ως προς τις κανονιστικές διατάξεις…

Διατηρώντας τη «ρυθμιστική αυτονομία» τους, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα θεσπίσουν διατάξεις για «την αποφυγή περιττών εμποδίων στο εμπόριο αγαθών». Στο πλαίσιο αυτό, το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξετάσει το ενδεχόμενο να ευθυγραμμιστεί με τους κανόνες της Ένωσης στους σχετικούς τομείς.

• Για τον Ανταγωνισμό…

Η μελλοντική σχέση θα πρέπει να διασφαλίζει ανοικτό και θεμιτό ανταγωνισμό μεταξύ των δύο μερών. “Τα μέτρα που λαμβάνονται για το σκοπό αυτό πρέπει να αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις, τον ανταγωνισμό, τα κοινωνικά πρότυπα και τα πρότυπα απασχόλησης, τα περιβαλλοντικά πρότυπα, την κλιματική αλλαγή και τα φορολογικά ζητήματα”.

• Για τις Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες…

Οι σχέσεις μεταξύ Λονδίνου και ΕΕ δεν θα είναι τόσο ισχυρές μετά το Brexit όπως είναι σήμερα. Και τα δύο μέρη επιθυμούν να διατηρήσουν “αυτονομία ρυθμίσεων και λήψης αποφάσεων”. Το συντομότερο δυνατό θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για την απόφαση «ισοδυναμιών».

• Για την κίνηση των πολιτών…

Η μελλοντική σχέση θα πρέπει να «σέβεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016» σχετικά με το «τέλος της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων μεταξύ της Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου».

Οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο θα πρέπει να “παρέχουν, μέσω της εθνικής τους νομοθεσίας, την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για βραχυπρόθεσμα ταξίδια” και να μελετήσουν “τη δυνατότητα διευκόλυνσης της διέλευσης των αντίστοιχων συνόρων τους για νόμιμο ταξίδι”.

Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης θα εξεταστούν απαιτήσεις εισόδου και διαμονής για έρευνα, μελέτη, κατάρτιση και προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών και επιστημόνων.

• Για το Ιρλανδικό ζήτημα…

Και τα δύο μέρη επιβεβαιώνουν πως «οι δεσμεύσεις της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Βόρεια Ιρλανδία θα παραμείνουν υψίστης σημασίας για την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη συμφιλίωση». Και υπενθυμίζουν ότι «είναι αποφασισμένοι να αντικαταστήσουν την προσωρινή λύση για το δίχτυ ασφαλείας για τη Βόρεια Ιρλανδία (backstop) με μια μεταγενέστερη συμφωνία».

• Για το Γιβραλτάρ…

Σε συνέχεια διπλωματικών πιέσεων της Ισπανίας, αποσαφηνίστηκε ότι μετά την αποχώρηση του ΗΒ από την ΕΕ, το Γιβραλτάρ δεν θα περιλαμβάνεται στο εδαφικό πεδίο των συμφωνιών μεταξύ ΗΒ και ΕΕ. Για τις συμφωνίες που επηρεάζουν τη χερσόνησο θα απαιτείται προηγούμενη σύμφωνη γνώμη και του Βασιλείου της Ισπανίας.

• Για την Αλιεία…

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να θεσπίσουν μια νέα αλιευτική συμφωνία, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση στα ύδατα της Μάγχης και την κατανομή ποσοστώσεων.

• Για την Ασφάλεια και την Άμυνα

Και τα δύο μέρη προτίθενται να «καθιερώσουν μια ευρεία, ολοκληρωμένη και ισορροπημένη εταιρική σχέση ασφάλειας» που θα καλύπτει το σοβαρό διεθνές έγκλημα, την τρομοκρατία, τις κυβερνοεπιθέσεις, τις εκστρατείες παραπληροφόρησης» ή τις «απειλές» από άλλα κράτη.

Η συνεργασία αυτή θα περιλαμβάνει την αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις και θα καλύπτει επίσης την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια και την άμυνα.

• Για το χρονοδιάγραμμα…

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ θα ξεκινήσουν τις δικές τους προπαρασκευαστικές εργασίες προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις αμέσως μετά την εύτακτη αποχώρηση της Βρετανίας στις 29 Μαρτίου 2019. 

• 6-Με ποια νομική βάση αποχωρεί το ΗΒ από την ΕΕ;

Με το Άρθρο 50 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προβλέπει:

• «1. Κάθε κράτος μέλος μπορεί να αποφασίσει να αποχωρήσει από την Ένωση, σύμφωνα με τους εσωτερικούς συνταγματικούς του κανόνες.

2. Το κράτος μέλος που αποφασίζει να αποχωρήσει γνωστοποιεί την πρόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Υπό το πρίσμα των προσανατολισμών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Ένωση προβαίνει σε διαπραγματεύσεις και συνάπτει με το εν λόγω κράτος συμφωνία που καθορίζει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για την αποχώρησή του, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ένωση. Η διαπραγμάτευση της συμφωνίας αυτής γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 218, παράγραφος 3, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμφωνία συνάπτεται εξ ονόματος της Ένωσης από το Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, μετά από την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

3. Οι Συνθήκες παύουν να ισχύουν στο εν λόγω κράτος από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης ή, ελλείψει τέτοιας συμφωνίας, δύο έτη μετά τη γνωστοποίηση που μνημονεύεται στην παράγραφο 2, εκτός εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε συμφωνία με το εν λόγω κράτος μέλος, αποφασίσει ομόφωνα την παράταση της προθεσμίας αυτής.

4. Για τους σκοπούς των παραγράφων 2 και 3, το μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου που αντιπροσωπεύει το αποχωρούν κράτος μέλος δεν συμμετέχει ούτε στις συζητήσεις ούτε στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ή του Συμβουλίου που το αφορούν. Η ειδική πλειοψηφία ορίζεται βάσει του άρθρου 238, παράγραφος 3, στοιχείο β), της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

5. Εάν το κράτος που αποχώρησε από την Ένωση ζητήσει την εκ νέου προσχώρησή του, η αίτηση αυτή υπόκειται στη διαδικασία του άρθρου 49».

7-Πότε θα τελειώσει το μαρτύριο του Brexit;

Πολιτικά, για την ενωσιακή Ευρώπη, στις 30 Μαρτίου του 2019. Πρακτικά, όταν σωθούν τα χρονικά ορόσημα του Σχεδίου της Συμφωνίας Αποχώρησης, που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν έως και οκτώ χρόνια μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου.

• 8-Και πότε θα τελειώσει η μεταβατική περίοδος;

Σε αυτή τη φάση έχει οριστεί για τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Αλλά, στον επόμενο διαπραγματευτικό τόνο, μπορεί να παραταθεί άγνωστο πότε και άγνωστο για πόσο.

• 9-Θα μπορούσε να υπάρξει ανατροπή στο Brexit;

Λογικά όχι. Πολιτικά είναι νωρίς να κριθεί κάτι τέτοιο. Πάντως μέχρι το 2025, έτος που προβλέπεται να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για μια ενδεχόμενη νέα διεύρυνση της ΕΕ, οι Βρετανοί προλαβαίνουν να βγουν, μεταβατικά, και να ξανασκεφτούν το μέλλον με ψυχραιμία… 

• 10- Με ποια νομική βάση θα μπορούσε το ΗΒ να ξαναγίνει μέλος της ΕΕ;

Με το Άρθρο 49 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προβλέπει ότι: «Κάθε ευρωπαϊκό κράτος το οποίο σέβεται τις αξίες που αναφέρονται στο άρθρο 2 και δεσμεύεται να τις προάγει, μπορεί να ζητήσει να γίνει μέλος της Ένωσης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα εθνικά κοινοβούλια ενημερώνονται για την αίτηση αυτή. Το αιτούν κράτος απευθύνει την αίτησή του στο Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει ομόφωνα, αφού ζητήσει τη γνώμη της Επιτροπής και μετά από έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο αποφασίζει με την πλειοψηφία των μελών από τα οποία απαρτίζεται. Λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια επιλεξιμότητας που συμφωνεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Οι όροι της προσχωρήσεως και οι λόγω αυτής αναγκαίες προσαρμογές των Συνθηκών που θεμελιώνουν την Ένωση, αποτελούν αντικείμενο συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών και του αιτούντος κράτους. Η συμφωνία αυτή υπόκειται σε επικύρωση εκ μέρους όλων των συμβαλλομένων κρατών, κατά τους αντίστοιχους συνταγματικούς τους κανόνες».

• Στον ακόλουθο ιστότοπο η βρετανική κυβέρνηση δημοσιεύει τα κείμενα που αποτελούν πλέον τη βάση για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις -ΕΔΩ