Βιώνουμε μία βαθιά πολιτική κρίση: Απουσιάζει η εμπιστοσύνη, ο διάλογος και η συνεργασία…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή τρόμαξε τους επενδυτές: Σε χαμηλό ενός μηνός ο δείκτης STOXX, άνοιγμα με πτώση στα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, «βουτιά» και στην Ασία
Ταξιδιωτική οδηγία από την Αυστραλία υπό το φόβο γενικευμένης σύρραξης στη Μέση Ανατολή: Καλεί τους πολίτες της να φύγουν άμεσα από Ισραήλ και Παλαιστινιακά εδάφη
Βρισκόμαστε σε έναν τόπο γεμάτο συμβολισμούς, στο ακρωτήρι του Σουνίου που ατενίζει τη θάλασσα της Μεσογείου, από τα παράλια της Τουρκίας και της Μέσης Ανατολής έως τις Ηράκλειες Στήλες στο Γιβραλτάρ.
Όσοι βρισκόμαστε εδώ έχουμε ιστορικούς, πολιτικούς και πολιτισμικούς δεσμούς με τη Μεσόγειο Θάλασσα, μια περιοχή ζωτικής σημασίας για το κοινό μας παρελθόν, παρόν και μέλλον.
Στη Μεσόγειο συναντώνται ισχυρά μηνύματα συνεργασίας και συνδιαλλαγής σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικών προκλήσεων και αστάθειας.
Ο ρόλος σας, ως κρατικών πρακτορείων ειδήσεων που βρίσκονται και στις δύο πλευρές αυτού του σημαντικού θαλάσσιου κοινού μας χώρου, δεν αφορά μόνο στην ενημέρωση και τη μετάδοση ειδήσεων αλλά και στη συμβολή για τη δημιουργία ενός κοινού χώρου ειρήνης, ευημερίας και σταθερότητας.
Δεν υπάρχει πιο κατάλληλη στιγμή για να συζητήσουμε για τον γενικότερο ρόλο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, για την ελευθερία του τύπου και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες και οι δημοκρατίες μας σήμερα.
- Σε μία περίοδο όπου η ψηφιοποίηση και η διασυνδεσιμότητα διευρύνονται, στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο καθένας μπορεί να γράψει και να δημοσιεύσει ο,τιδήποτε θελήσει. Ο καθένας μπορεί να κατασκευάσει ειδήσεις. Οι πολίτες μας αναζητούν απαντήσεις και συχνά η πιο εντυπωσιακή και απλοϊκή εμφανίζεται πρώτη. Ωστόσο δεν είναι αυτή απαραίτητα και η πιο σωστή και ακριβής.
Το έχω διαπιστώσει αυτό, ο ίδιος, ως Ευρωπαίος Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας. Όταν ανέλαβα, πριν από τέσσερα χρόνια, αυτήν την ευθύνη δεν μπορούσα να φανταστώ ότι μέσα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μόλις πέντε μηνών το χαρτοφυλάκιό μου θα γινόταν έναν από τα πιο σημαντικά στην Ευρώπη, καθώς ταυτόχρονα η μετανάστευση και η ασφάλεια βρίσκονται στην κορυφή τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της παγκόσμιας ατζέντας.
Είναι, για παράδειγμα, δεδομένο ότι οι αφίξεις παράτυπων μεταναστών έχουν μειωθεί σε ποσοστό πάνω από 80% από το 2015 μέχρι το 2017, χάρη στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση και σε συνεργασία με σημαντικές τρίτες χώρες, όπως, για παράδειγμα, η Τουρκία, ενώ συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με χώρες της Μεσογείου κάτω από εξαιρετικά δύσκολες και περίπλοκες συνθήκες. Δεν βρισκόμαστε στο σημείο που ήμασταν πριν από τέσσερα χρόνια. Τον περασμένο χρόνο είχαμε 170.000 αφίξεις από τη θάλασσα, ενώ φέτος, μέχρι σήμερα, έχουμε 80.000 αφίξεις. Επομένως, το πιθανότερο είναι ότι στο τέλος τους έτους θα έχουμε ακόμα λιγότερες αφίξεις σε σχέση με πέρσι.
Κάποιοι ακόμα ομιλούν για μεταναστευτική κρίση. Κάποιοι ακόμη θεωρούν ότι βρισκόμαστε υπό μεγάλη πίεση, ενώ είναι σαφές ότι η πραγματική κρίση βρίσκεται ήδη πίσω μας. Στο μεταξύ, έχουμε κάνει πολλά και η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά. Πρέπει, όμως, να κάνουμε ακόμα περισσότερα στο μέλλον, αλλά σε κάθε περίπτωση η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη πριν από τέσσερα χρόνια.
- Οι λέξεις και οι αντιλήψεις έχουν σημασία. Και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην πληροφόρηση και ενημέρωση των πολιτών. Για παράδειγμα, θα μπορούσα να αναφέρω τον χαρακτηρισμό ως “οικονομικών μεταναστών” όλων όσοι αφίχθησαν και δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας. Έχει δυστυχώς αρνητικό αντίκτυπο τόσο για την έννοια αυτή όσο και για την αντιμετώπιση ανθρώπων με δεξιότητες που ήρθαν στην Ευρώπη για να εργαστούν, και οι οποίοι βρίσκονται εδώ με νόμιμη θεώρηση, έχουν τόπο διαμονής και άδεια εργασίας.
Και όταν φτάνει η στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναφερθεί στη δημιουργία νόμιμων οδών και να λάβει προληπτικά μέτρα για την παροχή ελεγχομένων και συγκεκριμένων εργασιακών ευκαιριών μετανάστευσης, τότε πλέον είναι πολύ δύσκολο να αναφερθεί κανείς σε «οικονομικούς μετανάστες», παρότι είναι πραγματικοί οικονομικοί μετανάστες και παρά το γεγονός ότι τους έχουν ανάγκη οι ευρωπαϊκές αγορές εργασίας.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η συσχέτιση της τρομοκρατίας, της ριζοσπαστικοποίησης και του Ισλάμ. Η τρομοκρατία συνιστά διμέτωπη απειλή. Πρώτον, για τη φυσική μας ακεραιότητα και ασφάλεια, και οι ευρωπαϊκές πόλεις και κοινωνίες έχουν υποφέρει, δυστυχώς, με πολύ άμεσο τρόπο. Δεύτερον, για τη συνοχή των κοινωνιών μας, των χωρών της Μεσογείου, και ολόκληρου του κόσμου.
Εκείνοι που συνδέουν τη θρησκεία του Ισλαμ και όσους ασπάζονται το δόγμα του με την τρομοκρατία, πέφτουν στη παγίδα της ρητορικής της Daesh και των ομοίων της.
Η αλήθεια είναι ακριβώς το αντίθετο. Η Daesh εκμεταλλεύεται το όνομα και τον αντίκτυπο μιας θρησκείας για να υλοποιήσει και να υποστηρίξει μια φιλοσοφία γεμάτη βία και μίσος.
- Τα ευρωπαϊκά πρακτορεία ειδήσεων έχουν σήμερα σημαντικό ρόλο και ευθύνη, καθώς τα μηνύματά σας δεν εκπέμπονται και διαδίδονται μόνο στην περιοχή της Μεσογείου, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Πολλές εφημερίδες, τόσο έντυπες όσο και διαδικτυακές, βασίζουν τα ρεπορτάζ τους σε ό,τι εσείς γράφετε και παράγετε. Ο ρόλος σας δεν περιορίζεται μόνο στην πληροφόρηση. Εσείς, επίσης, διαμορφώνετε τη δημόσια συζήτηση και τον τρόπο με τον οποίο σκέπτονται οι πολίτες.
Ενόψει των Ευρωεκλογών, έχουμε μπροστά μας μια περίοδο μεγάλων προκλήσεων, όπου ζητήματα όπως η μετανάστευση και η ασφάλεια θα βρεθούν στην κορυφή της δημόσιας ατζέντας, αντικατοπτρίζοντας τις βασικές ανησυχίες των πολιτών μας. Πρόκειται να αντιμετωπίσετε, και μαζί και εμείς, δύο πολύ σημαντικές προκλήσεις.
Πρώτον, μέσα σε όλη αυτήν την κακοφωνία που θα γίνεται όλο και πιο θορυβώδης, θα πρέπει να βρείτε έναν τρόπο ώστε να αποφεύγετε τα απλοϊκά και εύκολα μηνύματα. Πρέπει να παρουσιάζετε στους πολίτες όλες τις πλευρές ενός θέματος, κατά τρόπο διεξοδικό, και να εξηγήσετε εξ αρχής ότι η Ευρώπη δεν είναι μόνο οι Βρυξέλλες και ότι δεν βρίσκεται κάπου απόμακρα, αλλά ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είμαστε εμείς. Η Ευρώπη έχει ισχυρούς ιστορικούς, γεωπολιτικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς δεσμούς με όλες τις χώρες της Μεσογείου. Η ειρήνη, η σταθερότητα και η ευημερία που έχουμε σήμερα, υπάρχει χάρη σε όσα έχουν επιτευχθεί τις τελευταίες δεκαετίες, και το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μιας Ένωσης διαφορετικών λαών, πολιτισμών, ταυτοτήτων.
Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε πριν από εξήντα χρόνια, είχε μόλις βγει μέσα από δυο παγκοσμίους πολέμους. Ωστόσο, δεν πρέπει να θεωρούμε τίποτε δεδομένο. Πρέπει να προστατεύσουμε, να διαφυλάξουμε και να υπερασπισθούμε την ειρήνη, τη σταθερότητα και τη δημοκρατία. Καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της τις σημερινές προκλήσεις της μετανάστευσης, της τρομοκρατίας, της κλιματικής αλλαγής ή του διεθνούς εμπορίου.
- Οι πολυμερείς σχέσεις και η διεθνής συνεργασία είναι αναγκαίες. Ζούμε σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλον, και οφείλουμε να καταλάβουμε ότι θα πρέπει να υπάρχει αλληλοσεβασμός.
Και αυτός είναι ένας από τους βασικούς ρόλους που διαδραματίζουν σήμερα τα μέσα ενημέρωσης, καθώς η φωνή και τα γραπτά σας έχουν άμεσο αντίκτυπο στον τρόπο που σκέπτονται οι πολίτες μας.
Δεύτερον, θα πρέπει να διασφαλίσετε την ανεξαρτησία σας και την ελευθερία σας. Και σε αυτό δεν είστε μόνοι. Η ελευθερία του λόγου και η ανεξαρτησία του τύπου είναι θεμελιώδεις δημοκρατικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που μας δεσμεύουν και τις οποίες υπερασπιζόμαστε καθημερινά. Δεν μπορεί εξωγενείς παράγοντες να εκμεταλλεύονται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, και οι δημοσιογράφοι να υφίστανται απειλές και εκφοβισμό.
Καθώς φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του Νέλσον Μαντέλα, θα ήθελα να κλείσω με μία φράση του: «Ο ανεξάρτητος, διερευνητικός, με κριτική στάση τύπος αποτελεί πηγή ζωής για κάθε δημοκρατία».
Βιώνουμε κρίσιμες στιγμές στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι στιγμές αυτές απαιτούν από εμάς να διατηρήσουμε την κριτική μας στάση. Είναι προς το συμφέρον των κοινωνιών μας, του κοινού ζωτικού χώρου της Μεσογείου, συνολικά της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου, να παραμείνουμε ανεπηρέαστοι από τις ρητορικές των εθνικιστών και των λαϊκιστών.
Βρισκόμαστε στην Ελλάδα, τη γενέτειρα της δημοκρατίας, τη χώρα που έχει συνεισφέρει σημαντικά στην καλύτερη αλληλοκατανόηση των λαών. Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που άνοιξαν διαύλους επικοινωνίας μεταξύ όλων των λαών της περιοχής για να επικοινωνούν και να ανταλλάσουν ιδέες.
- Είναι κοινή μας ευθύνη να δημιουργήσουμε έναν ευρύτερο χώρο ειρηνικών σχέσεων, σταθερότητας και προόδου. Και για να το πετύχουμε αυτό πρέπει να οικοδομήσουμε έναν αμοιβαίο πολιτισμικό σεβασμό, γιατί όλα ξεκινούν από αυτόν. Και αναφέρθηκα ήδη στην απειλή του εθνικισμού και του λαϊκισμού, επειδή ακριβώς οδηγούν στην παραπλάνηση των κοινωνιών.
Ο ρόλος σας είναι πιο σημαντικός από ποτέ. Γιατί η συμβολή σας είναι καθοριστική για τη διαφύλαξη όσων έχει επιτύχει η ανθρωπότητα τους τελευταίους αιώνες και τη δημιουργία ενός πιο ενωμένου και συνδεδεμένου κόσμου. Αυτό το μήνυμα θα ήθελα να στείλετε προς τους συναδέλφους σας όταν επιστρέψετε στις χώρες σας. Ανήκετε σε εκείνους που μπορούν να συμβάλλουν στη προάσπιση ή και την καταστροφή όσων έχουμε επιτύχει μέχρι σήμερα.
* Ο Δημ. Αβραμόπουλος είναι επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν απαραίτητα τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Οι πολίτες δεν είναι πλέον μόνο αναγνώστες ή θεατές, γίνονται ενεργοί ψηφιακοί συλλέκτες