Μία νέα αποτυχία στο Κυπριακό, θα είναι κακή έκβαση για την Κύπρο, λέει η Βρετανία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Όλοι θεωρούν ότι το υφιστάμενο καθεστώς στην Κύπρο δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα, δήλωσε ο Βρετανός ‘Υπατος Αρμοστής στη Λευκωσία Στίβεν Λίλι, προσθέτοντας παράλληλα ότι εάν κάποιοι θέλουν να προτείνουν εναλλακτικά μοντέλα, τότε θα πρέπει να εξηγήσουν πώς θα λειτουργήσουν αυτά τα μοντέλα.
Σε συνέντευξή του στην τ/κ εφημερίδα Γενί Ντουζέν το Σάββατο, ο κ. Λίλι είπε ότι πρέπει να γίνει μια «πολύ καλή προετοιμασία» πριν τη σύγκληση μιας διεθνούς διάσκεψης για το Κυπριακό, γιατί –κατά τον ίδιον –μια νέα αποτυχία θα είναι «πιο κακό για την Κύπρο».
Ο Βρετανός διπλωμάτης αναφέρθηκε και σε «παράθυρο ευκαιρίας» για λύση, τονίζοντας ότι αυτό είναι «πολύ περιορισμένο» και «σίγουρα δεν θα είναι ανοικτού τέλους η διαδικασία του».
Χαρακτήρισε σημαντικό το γεγονός ότι αυξάνεται η εξάρτηση των κατεχομένων από την Τουρκία, προειδοποιώντας ότι όσο λιγότεροι είναι οι Τ/κ στο βόρειο τμήμα του νησιού, τόσο πιο πολύ δύσκολη θα γίνεται η επανένωση.
Σε ό,τι αφορά το στάτους κβο στο νησί, έκανε λόγο για αλλαγή του «πολιτικού καθεστώτος» των κατεχομένων, ένα ρίσκο που αυξάνεται όσο περνά ο καιρός, όπως ανέφερε.
Είπε ότι υπάρχουν πολλές συζητήσεις αυτή τη στιγμή σχετικά με εναλλακτικά μοντέλα ωστόσο κανείς δεν έχει δώσει επαρκείς εξηγήσεις, προσθέτοντας ότι «Εξ όσων γνωρίζω στο τραπέζι εκτός από τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία δεν υπάρχει κάτι άλλο».
Η θέση του ΗΒ επί του θέματος είναι ότι έχει ξοδευθεί πολύς χρόνος και κόπος για τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και αυτό το μοντέλο αντικατοπτρίζεται στις αποφάσεις και τις διαπραγματεύσεις των ΗΕ μέχρι σήμερα.
«Ναι, ίσως δεν είναι απλό. Ναι, ίσως δεν είναι άριστο. Όμως, εάν κάποιοι θέλουν να προτείνουν εναλλακτικά μοντέλα – και αυτό το κάνουν λίαν θεμιτά – τότε θα πρέπει να εξηγήσουν επίσης πώς θα λειτουργήσουν αυτά τα μοντέλα, τί θα περιέχουν και πώς θα ξεπεραστούν συγκεκριμένα εμπόδια που θα έχουν σχέση με αυτά» συμπλήρωσε.
Ερωτηθείς εάν έχει προταθεί κάποιο εναλλακτικό μοντέλο, ο κ. Λίλι απάντησε ότι σε αυτούς δεν έγινε πρόταση για εναλλακτικό μοντέλο από κανέναν. Όπως ανέφερε, αυτό που αντελήφθηκε ο ίδιος από τις συζητήσεις στην ε/κ πλευρά είναι το εξής: Ακόμα και αν γίνονται αυτές οι συζητήσεις, ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου έχει πει με ξεκάθαρο τρόπο ότι η θέση του κόμματός του είναι ακόμα υπέρ μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Στην ερώτηση εάν η χαλαρή ομοσπονδία θα μπορούσε να είναι ένα από τα μοντέλα, ο Στέφεν Λίλι απάντησε ότι βεβαίως και υπάρχουν περισσότερα από ένα μοντέλα ομοσπονδίας. Μπορείτε να ιδρύσετε μια ομοσπονδία ισχυρή όπως της Γερμανίας, ή μια χαλαρή όπως εκείνη του Βελγίου, εξήγησε. Βεβαίως αυτό, πόσο ισχυρή σε αρμοδιότητες θα είναι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε σχέση με τις συνιστώσες πολιτείες, είναι μια από τις λεπτομέρειες για τις οποίες πρέπει ληφθεί απόφαση σε σχέση με τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, πρόσθεσε.
Ερωτηθείς εάν ο ίδιος θεωρεί ότι οι πλευρές είναι σίγουρες τί θέλουν, ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής απάντησε πως είναι ξεκάθαρο τί θέλουν οι πλευρές. Το πρόβλημα, είπε, είναι ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ του τί θέλουν οι πλευρές και η δυσκολία που υπάρχει είναι πώς αυτή η διαφορά θα γεφυρωθεί.
ΕΓΓΥΗΤΡΙΕΣ – ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Κληθείς να σχολιάσει τη δήλωση του Βρετανού ΥΠΕΞ, Τζέρεμι Χαντ, μετά τη συνάντηση των ΥΠΕΞ των τριών εγγυητριών χωρών στη Νέα Υόρκη, πως υπάρχει έδαφος για να συνεχιστεί η συζήτηση μεταξύ των εγγυητριών, αλλά παράλληλα ότι είναι δύσκολο να υπάρξει ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων της Κύπρου και των εθνικών συμφερόντων κάποιων άλλων χωρών, ο κ. Λίλλι είπε ότι πρόκειται για έκφραση που αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Υπάρχει, σημείωσε, μια σειρά από δύσκολα ζητήματα που πρέπει να αρθούν για την επίλυση του Κυπριακού. Κάποια, είπε, αφορούν μόνο τις δύο κοινότητες, ωστόσο όλοι μας γνωρίζουμε ότι ένα από τα πιο δύσκολα θέματα είναι το μέλλον της παρουσίας του τουρκικού στρατού στο νησί. Και σίγουρα, υπέδειξε, αυτό το θέμα δεν ενδιαφέρει μόνο τις δύο κοινότητες στο νησί, αλλά και την Τουρκία.
Ερωτηθείς σχετικά με τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν στις διαπραγματεύσεις, και κληθείς να πει τι είχε απομείνει, πλησιάζοντας τόσο πολύ σε μια λύση, ώστε να υπάρξει ομογνωμία στα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων ή μήπως γίνονται βήματα προς τα πίσω σε θέματα που είχαν συμφωνηθεί, ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής υπενθύμισε ότι όλοι γνωρίζουν για τις παραμέτρους της λύσης με τα 6 κύρια θέματα, εκ των οποίων σε κάποια, οι θέσεις των πλευρών είναι πολύ κοντά αλλά και εκεί υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες που πρέπει να επιλυθούν.
Για παράδειγμα, είπε, στο εδαφικό, μπορεί να ξέρουμε χοντρικά τις αναπροσαρμογές, ωστόσο υπάρχουν ακόμη αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν όσον αφορά τα ακριβή τετραγωνικά μέτρα και ποια χωριά θα περιλαμβάνονται στην αναπροσαρμογή.
Υπάρχει και ένα κεφάλαιο όπου οι πλευρές είναι μακριά η μια από την άλλη, αυτό είναι η ασφάλεια και οι εγγυήσεις, ενώ στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης και του διαμοιρασμού της εξουσίας δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα οι θέσεις των πλευρών πόσο κοντά ή πόσο μακριά βρίσκονται, ανέφερε. Το ΗΒ θεωρεί ότι αυτά είναι περίπλοκα και δύσκολα θέματα και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και αφοσίωση για να λυθούν, πρόσθεσε. «Ωστόσο έχουμε την πεποίθηση ότι με αποφασιστικότητα και πίστη μπορούν να επιλυθούν».
Ερωτηθείς εάν πιστεύει ότι υπάρχει πράγματι αποφασιστικότητα και πίστη, ο κ. Λίλι είπε ότι και οι δύο ηγέτες έχουν δηλώσει την αποφασιστικότητά τους και έχουν μοιραστεί τις απόψεις τους, και με την Τζέιν Χολ Λουτ, για το πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία. Είπε επίσης ότι δεν θέλει να αμφισβηστήσει την αποφασιστικότητα και τα όσα έχουν δηλώσει οι ηγέτες.
Ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής συνέστησε υπομονή για να δούμε τί θα γράψει στην έκθεσή της η κ. Λουτ και σε ποια αποτελέσματα θα καταλήξει ο ΓΓ του ΟΗΕ. Εάν καταλήξει στο ότι υπάρχει μια ευκαιρία για να πάμε μπροστά, το ΗΒ θα στηρίξει σίγουρα τον ΓΓ. «Ξεκάθαρα, η επίλυση αυτού του προβλήματος είναι προς όφελος όλων, γιατί όλοι – όπως και εγώ- θεωρούμε ότι το υφιστάμενο καθεστώς δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα», τόνισε.
Ο κ. Λίλλι σημείωσε ότι και στις δύο πλευρές σημειώνονται αλλαγές οικονομικές και δημογραφικές. «Αλλά πιο σημαντικό, αυξάνεται η εξάρτηση του βορρά της Κύπρου από την Τουρκία. Αλλάζει ο πληθυσμός, αλλάζει η κουλτούρα. Όσο λιγότεροι είναι οι Τ/κ στο βορρά, τόσο πιο πολύ θα γίνεται δύσκολη η επανένωση του νησιού».
Στην παρατήρηση ότι στα κατεχόμενα θα υπάρχει ένα ‘τουρκικό κράτος’ και στο νότιο μέρος του νησιού η Κυπριακή Δημοκρατία και πως αυτή η ιδέα πλέον φαίνεται ότι προκαλεί ανησυχία σε όλο και περισσότερους ανθρώπους, ο κ. Λίλλι είπε ότι δεν είναι σίγουρος εάν αυτό δεν ανησυχεί όλο και περισσότερους ανθρώπους. «Δεν μου πέφτει λόγος να πώ εγώ τι σκέφτονται οι Κύπριοι. Προφανώς πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι το στάτους κβο είναι στατικό και η άλλη πλευρά θα παραμείνει μη αναγνωρίσιμη. Ωστόσο υπάρχει ο κίνδυνος να αλλάξει αυτό».
Σε διευκρινιστική ερώτηση εάν αυτό που λέει είναι ότι μπορεί να αλλάξει το πολιτικό καθεστώς των κατεχομένων, ο Στέφαν Λίλλι απάντησε «Ναι. Και θεωρώ ότι ο κόσμος αναγνωρίζει ότι όσο περνά ο καιρός το ρίσκο αυτό αυξάνεται».
Ο κ. Λίλι είπε ακόμα ότι μια από τις βασικές αρχές της διπλωματίας είναι ότι πρέπει οι άνθρωποι να συζητούνε μεταξύ τους γιατί έτσι καταλαβαίνονται καλύτερα, λέγοντας ότι στο Κυπριακό κάποτε χάνεται πολύς χρόνος για το τί είπε και τι εννοούσε με αυτό κάποιος. «Γι’ αυτό είναι καλό να γίνονται απευθείας συναντήσεις μεταξύ των πλευρών», δήλωσε όταν κλήθηκε να σχολιάσει τη συνάντηση Αναστασιάδη – Τσαβούσογλου στη Νέα Υόρκη.
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
Στην ερώτηση εάν αναμένει ο ίδιος ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο δεδομένου ότι η ExxonMobil δήλωσε ότι θα αρχίσει σύντομα γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ και η Τουρκία ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε γεώτρηση στο τέλος Οκτωβρίου, ο κ. Λίλι απάντησε ότι δεν θέλει να δει ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο. «Αναγνωρίζουμε την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και το δικαίωμα της να επωφεληθεί από τις πηγές σε αυτή την περιοχή. Βεβαίως ελπίζουμε ότι όλοι οι Κύπριοι θα μπορέσουν να επωφεληθούν από αυτό το φυσικό πλούτο».
Στην ερώτηση εάν αυτό θα είναι δυνατόν μόνο με μία λύση, ο Βρετανός Αρμοστής είπε ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόπος επίλυσης αυτού του θέματος. Εάν το Κυπριακό επιλυθεί συνολικά στο πλαίσιο μιας ΔΔΟ, τότε αυτές οι πηγές θα είναι ομοσπονδιακές και τα έσοδα θα μοιραστούν, είπε. Υπενθύμισε παράλληλα ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ανακοινώσει ότι από τα οικονομικά οφέλη θα ωφεληθούν και οι δύο κοινότητες και θα δημιουργηθεί ένα εθνικό ταμείο. Αυτό, σημείωσε, σε μια πιθανή λύση.
Σε ερώτηση κατά πόσο το ΗΒ κάνει οτιδήποτε για να αποφευχθεί μια ένταση, ο κ. Λίλι είπε ότι «εάν θεωρούμε ότι αυτό το ζήτημα είναι συνδυασμένο με το Κυπριακό, η βασική προσέγγιση είναι να υπερασπιζόμαστε τη συνολική επίλυση του Κυπριακού και θα συνεχίσουμε γι’ αυτό τις επαφές με όλες τις πλευρές».
ΟΥΝΦΙΚΥΠ
Σε σχέση με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ ο Βρετανός Αρμοστής είπε ότι βρίσκεται εδώ για να προστατεύσει την ειρήνη και δεν είναι μέρος ενός πολιτικού παζαρέματος. Πρέπει να αξιολογηθούν οι υφιστάμενες συνθήκες και τα δεδομένα υπέρ και κατά της ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, είπε. «Εμείς υποστηρίξαμε την άποψη ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο η ΟΥΝΦΙΚΥΠ στη διαφύλαξη της ειρήνης και της σταθερότητας και ιδιαίτερα στο να εμποδίσει γεγονότα που θα άνοιγα το δρόμο σε αποσταθεροποίηση».
Δεν θέλει, είπε, να συζητήσει από τώρα το τί θα γίνει τον Ιανουάριο, επαναλαμβάνοντας την προτροπή να περιμένουμε την έκθεση της κ. Λουτ και τις αξιολογήσεις που θα κάνει ο ΓΓ του ΟΗΕ. «Πρέπει να ξέρουμε τι θα γίνει ή δεν θα γίνει στη διαδικασία (για το Κυπριακό) για να ληφθεί μια απόφαση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ».
Κληθείς να πει την άποψή του για την πρόταση που φέρεται να διατυπώθηκε τον περασμένο Ιούλιο κατά τις συζητήσεις για αναθεώρηση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για έναν μηχανισμό απευθείας επικοινωνίας μεταξύ της ε/κ και της τ/κ πλευράς, «ένας μηχανισμός απευθείας επικοινωνίας μεταξύ των στρατιωτικών αρχών των δύο πλευρών, ένα θέμα που καταγράφηκε και στην έκθεση του ΓΓ», ο κ. Λίλι είπε ότι εάν γίνεται προσπάθεια να εξαληφθεί η ασυμφωνία μεταξύ των πλευρών, πρέπει οι άνθρωποι να αρχίσουν να μιλούν μεταξύ τους.
Υπάρχουν παραδείγματα, είπε, όπου στις ειρηνευτικές δυνάμεις αλλού, οι αντίπαλες δυνάμεις άρχισαν την απευθείας επικοινωνία με μεσολάβηση ή διευκόλυνση, αλλά απευθείας. Γι’ αυτό ένα τέτοιο βήμα θα ήταν λογικό και εδώ στην Κύπρο εάν θέλαμε να αυξήσουμε την ασφάλεια και να μειώσουμε την ένταση, είπε.
Ερωτηθείς τέλος εάν βλέπει αυξημένες πιθανότητες για επανέναρξη της διαδικασίας, ο Βρετανός Αρμοστής είπε ότι δεν θεωρεί ότι τα προβλήματα που βρίσκονται τώρα στο τραπέζι είναι ανυπέρβλητα. «Με μεγάλη αποφασιστικότητα και πολιτική βούληση αυτά τα προβλήματα μπορούν να λυθούν. Αυτό που πρέπει να ληφθεί υπόψη, πριν πάμε και πάλι σε μια Διεθνή Διάσκεψη είναι να γίνει μια πολύ καλή προετοιμασία. Δηλαδή, οι πλευρές χωρίς να ξέρουν τι θα γίνει, τι πρέπει να περιμένουν, τι θα κάνουν, το να πάμε σε μια πολυμερή διάσκεψη μπορεί να φέρει μια νέα αποτυχία και αυτό θα είναι πιο κακό για την Κύπρο».
Πρέπει να έχουν συζητηθεί όλα και να έχουν προετοιμαστεί, πριν από μια νέα Διάσκεψη, συνέχισε, και η Διάσκεψη να μην είναι η αρχή αλλά το τελικό σημείο. Ο κ. Λίλλι είπε ότι θεωρεί πως λόγω των διεθνών εξελίξεων, των εξελίξεων στην περιοχή και στην Κύπρο, υπάρχει μια μεγαλύτερη επίγνωση ότι το παράθυρο ευκαιρίας είναι πολύ περιορισμένο. Δεν μπορώ να πω πόσο θα παραμείνει ανοικτό αυτό το παράθυρο, αλλά σίγουρα δεν θα είναι ανοικτού τέλους η διαδικασία του, κατέληξε.
ΚΥΠΕ – ΚΥΠΡΟΣ/Λευκωσία
15/10/2018 07:53
Η όποια λύση του Κυπριακού θα πρέπει να αντιμετωπίζει δίκαια όλες τις διαφορές, λέει ο Πάλμας