Η Ρωσο-Τουρκική συμφωνία που συνομολογήθηκε στο Σότσι της Ρωσίας στις 17 Σεπτεμβρίου, για την επαρχία Ιτλίπ της Συρίας, πέρασε ασχολίαστη στην Κύπρο πέραν από δημοσιογραφικές αναφορές. Δεν πρέπει.
Στην τρομοκρατούμενη αλλά και ταυτόχρονα τουρκοκρατούμενη αυτή επαρχία στα βορειοδυτικά της Συρίας- που συνορεύει με την Τουρκία- η Άγκυρα προσπαθεί, από το 2012 να δημιουργήσει μια “δεύτερη” τουρκοκρατούμενη “Κύπρο”. Μάλιστα πρόσφατο κείμενο Ισραηλινού αναλυτή, που παρέχει και σχετικές λεπτομέρειες, αναφέρεται στην “κυπροποίηση” της περιοχής. Ό,τι δηλαδή έκανε στην Κύπρο μετά την εισβολή του 1974, η Τουρκία εφαρμόζει και στη Συριακή επαρχία του Ιτλίπ.
Το άμεσα ανησυχητικό στοιχείο είναι πως με τη συμφωνία του Σότσι η Μόσχα προσφέρει ντεφάκτο αναγνώριση στις τουρκικές κατοχικές δραστηριότητες και επιδιώξεις στη Συρία, με τις δυο χώρες να παρουσιάζονται μέσα από τη συμφωνία ως “εγγυητές”, τάχατες, της ειρήνης στην περιοχή. Η σχετική ρήτρα με τους “εγγυητές” παραπέμπει στην κυπριακή περίπτωση του 1960. Και ως απότοκο της συμφωνίας, η Μόσχα δεν επέτρεψε στις Συριακές δυνάμεις να επιτεθούν και να επανακτήσουν την επαρχία από το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) που την κατέχει από το 2012.
Η σχεδιαζόμενη Συριακή επιχείρηση θα είχε ένα διττό στρατηγικό πλεονέκτημα για το καθεστώς Άσαντ. Θα κατάστρεφε το τελευταίο προπύργιο του ΙΚ των σουνιτών-εξτρεμιστών, που το 2015 είχαν φθάσει στα πρόθυρα να ανατρέψουν το κοσμικό καθεστώς του Άσσαντ στη Συρία. Και καταστρέφοντας τους εξτρεμιστές- αποκεφαλιστές του ΙΚ, η Συρία θα αφαιρούσε από την Τουρκία το μεγαλύτερο της εργαλείο για την εφαρμογή των επεκτατικών της σχεδίων στη Συρία, όπως επίσης των νεο-οθωμανικών της επιδιώξεων στη ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της ανατολικής Μεσογείου.
Είναι γεγονός πως με την ενεργή υποστήριξη του Ιράν, και από το 2015 την καταλυτική στρατιωτική υποστήριξη της Ρωσίας, η ανατροπή του Άσαντ από τους σουννίτες τρομοκράτες απετράπηκε και ο Τουρκικός στρατηγικός στόχος απέτυχε. Όμως μέσα στο χάος του πολέμου η Τουρκία εισέβαλε και κατέλαβε κουρδικές κυρίως περιοχές της Συρίας, ενώ αλλού, όπως στην περιοχή του Ιτλίπ, ταυτίστηκε με τους αντικαθεστωτικούς τρομοκράτες παρέχοντάς τους κάθε μορφή αρωγής.
Μέρος της αρωγής αυτής υπήρξε και η δημιουργία τουρκικών δομών στην περιοχή που πρακτικά ενσωμάτωσαν ντεφάκτο την επαρχία στις διοικητικές δομές του τουρκικού κράτους. (Το ίδιο έπραξε και στην επαρχία Αφρίν). Ακριβώς όπως συνέβη και στις τουρκοκρατούμενες περιοχές της Κύπρου μετά το 1974.
Όσο καιρό “κρατούσε” το ΙΚ στη Συρία, η Τουρκία δεν είχε πρόβλημα να διαχειρίζεται την κατάσταση στο Ιτλίπ. Το πρόβλημα άρχισε να δημιουργείται και να χειροτερεύει με την σταδιακή κατάρρευση του ΙΚ. Σε πολλές περιπτώσεις οι ηττημένοι από τους Σύριους αντικαθεστωτικοί ισλαμιστές κατέληγαν, κατόπιν συμφωνίας με το καθεστώς Άσσαντ, στην επαρχία Ιτλίπ. Τώρα δεν έχουν που άλλου να πάνε.
Υπολογίζεται πως στο Ιτλίπ, σήμερα, υπάρχουν 31 περίπου χιλιάδες βαριά εξοπλισμένοι εξτρεμιστές μαζί με τις οικογένειές τους. Αρκετές χιλιάδες από αυτούς δεν είναι κάν Σύριοι. Είναι ισλαμιστές εξτρεμιστές από διάφορες περιοχές του κόσμου – από Αραβικές χώρες, Κίνα, Ρωσία, Βαλκάνια, Ευρώπη κλπ- και οι οποίοι θεωρούν πως κατά το Κοράνι και τις παραδόσεις του Ισλάμ, είναι στη Συρία – την al Sham/Παλαιστίνη, κατά αυτούς- που θα δοθεί η τελική μάχη μεταξύ των πιστών και των απίστων. Στη μάχη αυτή θα επικρατήσει το Ισλάμ, θα επιβληθεί η ισλαμική νομοθεσία του Κορανίου, η σαρία, και θα ξανασυσταθεί το Χαλιφάτο.
Λόγω της ιδιαιτερότητας των αναπτυσσόμενων Τουρκο-Ρωσικών σχέσεων, η Άγκυρα κατάφερε με τη συμφωνία του Σότσι:
Ανάλαβε όμως και μια καθοριστική δέσμευση. Αναγκάσθηκε να παραδεχτεί και να αναγνωρίσει επίσημα ως “τρομοκρατική”, την μεγαλύτερη Ισλαμιστική οργάνωση που ελέγχει περίπου το 60-70% της Ιτλίπ, που είναι όντως τρομοκρατική και υποστηριζόμενη μέχρι πρόσφατα από την Άγκυρα! Όχι τυχαία η οργάνωση αυτή ονομάζεται Tahril al Sham. Και συναφές με την αναγνώριση, η Τουρκια ανέλαβε να την καταστρέψει/αφοπλίσει σε περίπου ένα μήνα από την συνομολόγηση της συμφωνίας του Σότσι. Ωσονούπω, δηλαδή.
Αν η Τουρκία δεν ανταποκριθεί στη υποχρέωσή της αυτή, η ρευστότητα θα επανέλθει και μαζί της θα καταστεί αναπόφευκτη η Συριακή επίθεση. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως η Τουρκία δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί και πως θα ζητήσει παράταση. Όμως αργά ή γρήγορα θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους τρομοκράτες της al Sham που η ίδια εξέθρεψε.
Ανεξάρτητα των μελλοντικών εξελίξεων στο μέτωπο της Ιτλίπ, η συμφωνία του Σότσι αποτελεί μια τακτική νίκη για την Άγκυρα και ένα καθόλου καλό προηγούμενο για την Κύπρο, λόγω κυρίως του Ρωσικού ρόλου. Και μόνο η αποκατάσταση της Συριακής κυριαρχίας θα ακύρωσει το κακό αυτό προηγούμενο.
Τα Βαλκάνια μοιάζουν με ένα απέραντο τραπέζι μπιλιάρδου: Φόβος για εκρηκτικές καραμπόλες