Λέγεται πως στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν πέθανε ξαφνικά ο πρέσβης μια ισχυρής χώρας στη Βιέννη, ο καγκελάριος Μέττερνιχ αναρωτήθηκε: «πού να οφείλεται, άραγε, αυτή η αιφνίδια αναχώρηση;».
Όποιος έχει ασχοληθεί λίγο παραπάνω με τον Μέττερνιχ, γνωρίζει πως στην ανεκδοτολογική φράση αυτή αποτυπώνεται η προσέγγισή του πως τα πάντα είναι πολιτική, ακόμα και μια τυχαία συγκυρία. Ή με άλλα λόγια: δεν επιφυλάσσεται κάποιος ρόλος για την τύχη στην πολιτική, και δη στις διεθνείς σχέσεις.
Η αλήθεια είναι πως η διεθνής συγκυρία, από τότε που συνελήφθηκαν οι δύο αξιωματικοί μέχρι σήμερα, είναι πολύ διαφορετική. Στη Τουρκία μεσολάβησε μια θυελλώδης εκλογική αναμέτρηση, ενώ την ίδια ώρα η Άγκυρα βρίσκεται στα πρόθυρα ενός εμπορικού πολέμου με την Ουάσιγκτον.
Αρχικά, η σύλληψη των δύο Ελλήνων ήταν μια υπόθεση δύο χωρών, όπως συχνά τα πρώτα εικοσιτετράωρα τόνιζαν ξένοι αξιωματούχοι. Τους τελευταίες μήνες, όμως, η υπόθεση διεθνοποιήθηκε από την ελληνική πλευρά, κάτι που φανερώνουν οι δηλώσεις ευρωπαίων παραγόντων.
Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή της σύλληψης των δύο αξιωματικών δεν μπήκε στη συζήτηση ανταλλαγής, είτε με τους εννέα Τούρκους που συνελήφθηκαν τον Νοέμβριο του 2017, είτε με τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς που κατηγορούνται στην Τουρκία για συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Με αυτόν τον τρόπο η ελληνική κυβέρνηση έμεινε σταθερά στη γραμμή των αρχών του ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Ακόμη, η επιμονή Κοτζιά να μείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία συντέλεσε στην εξέλιξη της Τρίτης.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα τα τελευταία τρία χρόνια, παρά την κρίση, διαδραματίζει έναν ξεχωριστό σταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή. Σίγουρα για πρώτη φορά, τουλάχιστον μετά τη δεκαετία του ’80, μια ελληνική κυβέρνηση τολμά να ασκήσει μια δραστήρια εξωτερική πολιτική, τόσο προς την Ανατολή, όσο και προς τον Βορρά. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, η ελληνική διπλωματία, υπό τον Νίκο Κοτζιά, έχει αναβαθμίσει σημαντικά τη θέση της ως συνομιλητής των ΗΠΑ, όταν η τουρκική έχει χάσει περίπου ζωτικό έδαφος.
Ο Ερντογάν σε μια στιγμή που βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση με τις επιλογές που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια, έδειξε ρεαλισμό και διάθεση να συνομιλήσει ξανά με τη Δύση – υπό όρους.
Να σημειωθεί εδώ πως, παράλληλα, ο Τούρκος Πρόεδρος έδειξε να μην επηρεάζεται από την κρίση στις ελληνορωσικές σχέσεις.
Σε κάθε περίπτωση η τακτική της Αθήνας να μετατρέψει την υπόθεση αυτή σε διεθνή πονοκέφαλο για τον Ερντογάν, παρά την αρχική απροθυμία εταίρων της Ελλάδας, τελικά δικαιώθηκε. Η Τουρκία με την κίνηση της απελευθέρωσης των Ελλήνων αξιωματικών αντικειμενικά χαμήλωσε τους τόνους στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πρόκειται για μια χρήσιμη εξέλιξη για την Άγκυρα, η οποία εισέρχεται σε μια περίοδο που ένας εμπορικός πόλεμος χτυπάει την πόρτα της εύθραυστης οικονομίας της.
Έτσι ο Τούρκος Πρόεδρος έδειξε να γνωρίζει κι αυτός πολύ καλά πως ακόμα και ένα τυχαίο γεγονός χρειάζεται προετοιμασία στη διαχείρισή του, κυρίως πριν εκδηλωθεί…
Ελεύθεροι επιτέλους οι Έλληνες αξιωματικοί! Γιατί άραγε το έκανε αυτό ο Ταγίπ Ερντογάν;