Η Τουρκία ουδέποτε έκανε βήμα προς τα εμπρός στο Κυπριακό, συντηρεί ωστόσο τη διαδικασία των δικοινοτικών συνομιλιών, η οποία της προσφέρει άλλοθι για να διαιωνίζεται και να παραμένει ανοικτό το ζήτημα.
Έχοντας απαλλαγεί ως κατοχική δύναμη από την οποιαδήποτε εμπλοκή στις συζητήσεις, πλην των πενταμερών διασκέψεων, η Άγκυρα δεν έχει διαφοροποιήσει τη στάση της επί της ουσίας. Αναλόγως δε των εξελίξεων θέτει νέες απαιτήσεις, που στόχο έχουν να υποτάξουν την οποιαδήποτε συζήτηση στις στρατηγικές της επιδιώξεις. Κοντολογίς, στον πλήρη στρατηγικό έλεγχο του νησιού.
Κατά καιρούς παρουσιάσθηκαν ιδέες από τουρκικής πλευράς, ενώ το 2004 αποδέχθηκε το σχέδιο Ανάν, το οποίο όπως διά του περιεχομένου επιβεβαιώνεται, εξυπηρετούσε στους στρατηγικούς της στόχου. Υπενθυμίζεται συναφώς πως την υστάτη, κατά τις παρασκηνιακές διεργασίες στο Μπούργκερνστοκ, τα Ηνωμένα Έθνη και συγκεκριμένα ο απεσταλμένος του ΟΗΕ, Άλβαρο Ντε Σότο, συμπεριέλαβε τα σημεία Ζιγιάλ στο σχέδιο.
Αυτές τις επετειακές ημέρες, μαύρες ημέρες για τον ελληνισμό στην Κύπρο, είναι σημαντικό να επαναφέρονται οι διαχρονικές επιδιώξεις της Άγκυρας.
Στις 23 Οκτωβρίου 1974, ο Ετσεβίτ απαντούσε σε επιστολή του Κίσιγκερ όπου κατέγραψε τις απόψεις της Αγκυρας επί προσχεδίου, στο οποίο θα στηρίζονταν πιθανές διαπραγματεύσεις. (Government of Turkey, Secret/Sensitive, Επιστολή του Μπουλέντ Ετσεβίτ στον Χένρι Κίσιγκερ, 23 Οκτωβρίου 1974). Το έγγραφο είδε το φως της δημοσιότητας στο βιβλίο «Τα Μυστικά Αρχεία του Κίσιγκερ» ( Μ. Ιγνατίου και Κ. Βενιζέλου).
Σύμφωνα με το σημείωμα, που ετοιμάστηκε με τη βοήθεια των Αμερικανών και έφερε τον τίτλο «Εγγραφο εργασίας για την Κύπρο», η Τουρκία συναινούσε στα πιο κάτω:
«Ο Κληρίδης και ο Ντενκτάς θα μπορούσαν να συμφωνήσουν να αρχίσουν τις συνομιλίες για το Κυπριακό πρόβλημα στο πλαίσιο του ακόλουθου συνόλου γενικών αρχών:
Το έγγραφο συνέχιζε ως εξής
«ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ «ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ»
Ι. Μονομερείς χειρονομίες:
Α. Μερική μείωση των δυνάμεων.
Β. Ανοιγμα του αεροδρομίου της Λευκωσίας προς εξυπηρέτηση όλων των σκοπών των πολιτών, υπό κοινή διεύθυνση, διοίκηση και έλεγχο.
Γ. Μέτρα που θα αναληφθούν από την τουρκοκυπριακή διοίκηση για την επαναδραστηριοποίηση των βιομηχανικών τάξεων της Λευκωσίας.
Δ. Μέτρα που θα αναληφθούν από την τουρκοκυπριακή διοίκηση για να καταστεί το λιμάνι της Αμμοχώστου διαθέσιμο σε όλους, εφόσον θα ήταν φυσιολογικό οι εγκαταστάσεις των κυρίων λιμένων να είναι διαθέσιμες και στις δύο κοινότητες, εντός του πλαισίου ενός ομοσπονδιακού συστήματος.
Α. Επιστροφή κάποιων Ελλήνων προσφύγων.
Β. Προσδιορισμός δύο αυτόνομων γεωγραφικών περιοχών.
(Χ) ΟΙ δύο «χειρονομίες» που εκτίθενται ανωτέρω θα μπορούσαν να αναληφθούν υπό τον όρο ότι παρέχεται στους Τούρκους της ελληνοκυπριακής περιοχής η ελευθερία να εγκατασταθούν σε τόπους της επιλογής τους». (Government of Turkey, Secret/Sensitive, Επιστολή του Μπουλέντ Ετσεβίτ στον Χένρι Κίσιγκερ, 23 Οκτωβρίου 1974)
Το φθινόπωρο του 1974 οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού συνεχίζονταν και οι Αμερικανοί αξιολογώντας την κατάσταση στην Ελλάδα και την Κύπρο σημείωναν:
«Στην Αθήνα, η προσοχή είναι εστιασμένη φυσικά στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου. Μια θετική χειρονομία των Τούρκων θα μπορούσε να βοηθήσει τον Καραμανλή στην προσπάθειά του να αποσπάσει μια ισχυρή εντολή. Στην Κύπρο θεωρούμε ότι η κατάσταση έχει γενικά σταθεροποιηθεί και ότι η θέση του Κληρίδη έχει βελτιωθεί. Από την πλευρά μας, θα διαπραγματευτούμε με τους Τουρκοκύπριους στη βάση των συνταγματικών διευθετήσεων. Εν συντομία, δεν θα κάνουμε τίποτε πριν επιτευχθούν νέες συμφωνίες που θα παρέχουν de jure αναγνώριση στην de facto κατάσταση».
Από το προσχέδιο των προτάσεων που υπέβαλε στους Αμερικανούς ο Πρωθυπουργός της εισβολής, Μπουλέντ Ετζεβίτ, προκύπτει ευθέως πως οι Τούρκοι ήθελαν να διασφαλίσουν χωριστή διοίκηση με σημαντικές εξουσίες ενώ άφηναν στην ασάφεια τα όποια δικαιώματα θα παραχωρούνταν στους Ελληνοκύπριους. Η Άγκυρα επιδίωκε εξαρχής αυτό που σήμερα έχει κωδικοποιηθεί ως συνιστών κρατίδιο, με εξουσίες, οι οποίες πρωτίστως της πρόσφεραν τη δυνατότητα ελέγχου του νησιού.
Η τουρκική πολιτική δεν αλλάζει, ούτε και η κυπριακή προσαρμοστικότητα.