Του Πανίκου Παναγιώτου
Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν τον περασμένο Απρίλιο από τον θάνατο του Μάριου Τόκα. Μέσα στους καυτούς μήνες του καλοκαιριού, με τις ατέλειωτες μνήμες, η απουσία του γίνεται πιο αισθητή.
Σημαντικό μέρος του έργου του αποτυπώνει το δράμα και την ελπίδα του τόπου μας. Συμφιλιώνει ανθρώπους και ιδέες που συμπορεύονται με σκοτεινές και φωτεινές στιγμές της Ιστορίας μας.
Με τη μουσική του άλλαξε την όψη της πολιτικής και των διχαστικών συνθημάτων. Μελοποιώντας την «Πικραμένη μου γενιά» του Γιάννη Ρίτσου ανέσυρε από τη λήθη το αλφαβητάρι του λαού μας με έννοιες που κρατάνε ζωντανές τη Δικαιοσύνη, την Ειρήνη και την Αξιοπρέπεια.
Έσκυψε με σεβασμό στην «Κυπριακή Συμφωνία» του ποιητή της αριστεράς και αυθεντικού Έλληνα της Κύπρου και της Αιγύπτου Θοδόση Πιερίδη, για να θυμίσει σε ξένους και σε κάποιους δικούς μας υποταγμένους ότι «τούτη η γη δεν πουλιέται, δεν της γίνεστε φίλοι / λογαριάσατε λάθος με το νου σας εμπόροι δε μετριέται πατρίδα λευτεριά με τον πήχη».
Με ιδιαίτερη αγάπη μελοποίησε έργα του «πολιτικού καθοδηγητή» των μελών του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ Κώστα Μόντη, μετατρέποντας το «ανασήκωσε την πλάτη κι απόσεισέ τους, Πενταδάχτυλέ μου» σε άνεμο και σκόνη που σβήνουν τη σημαία της ντροπής πάνω στο αγέρωχο βουνό μας.
Για τον ευρύτερο Ελληνισμό ο Μάριος Τόκας είναι ένας κορυφαίος συνθέτης που έδωσε πνοή στις αγάπες του, στους έρωτές του, στα ζεϊμπέκικά του, στις ανυπότακτες ανησυχίες του μέσα από τα χρώματα της αυγής και την εθνική μας μοναξιά.
Για την Κύπρο όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο και πολύ πιο δυνατό. Δεν είναι μόνο ο δικός της σπουδαίος συνθέτης, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λεμεσό. Εκεί που ταξίδεψε ελεύθερος με τους ανθρώπους του και μυήθηκε στα μυστικά της μουσικής. Ο Μάριος Τόκας είναι το ενοποιητικό σύμβολο του πολιτισμού και της πατρίδας μας.