Η Κάρμεν δεν θα ξεπεραστεί ποτέ ως ηρωίδα γιατί μεταφέρει μηνύματα, λέει η Ρατσβελισβίλι
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Η Κάρμεν δεν θα ξεπεραστεί ποτέ σαν ηρωίδα γιατί μεταφέρει όλα αυτά τα δυνατά μηνύματα που έχουμε ανάγκη και σήμερα» δηλώνει η Ανίτα Ρατσβελισβίλι. Δυναμική, λαμπερή, χαρισματική και μόλις 33 ετών, η σταρ της Σκάλας του Μιλάνου, της Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης και της Όπερας του Παρισιού, που ξεκίνησε από τη Γεωργία και κατέκτησε τον κόσμο, βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες στη Αθήνα προκειμένου να ερμηνεύσει την «Κάρμεν» του Μπιζέ στο Ηρώδειο για λογαριασμό της Εθνική Λυρικής Σκηνής.
Η παράσταση σε σκηνοθεσία Στίβεν Λάνγκριτζ (πρωτοανέβηκε το 2016) θα παρουσιαστεί στις 27, 28, 29 και 31 Ιουλίου και, η σημαντική μέτζο με το «δύσκολο επίθετο» θα τραγουδήσει τον ρόλο που την ανέδειξε τις τρεις από τις τέσσερις βραδιές.
«Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι στην Ελλάδα και είμαι ενθουσιασμένη γιατί έχω ακούσει τόσα πολλά γι’ αυτήν την όμορφη χώρα με την τεράστια ιστορία» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ανίτα Ρατσβελισβίλι. «Είμαι ευτυχισμένη που βρίσκομαι εδώ απ’ όπου ξεκίνησαν όλα: ο πολιτισμός, η μουσική, οι τέχνες… Ανυπομονώ να περπατήσω και ν’ ανακαλύψω την Αθήνα, και να γνωρίσω τους Έλληνες που πιστεύω ότι μοιάζουν πολύ στους Γεωργιανούς. Επίσης, νιώθω απίστευτα τυχερή που θα έχω την ευκαιρία να τραγουδήσω σε αυτό τον μαγικό χώρο».
Η πορεία της Ρατσβελισβίλι μοιάζει σαν σύγχρονο παραμύθι: Στα 25 της χρόνια, ενώ ήταν σπουδάστρια της Ακαδημίας της Σκάλας του Μιλάνου, πέρασε από ακρόαση για τον ρόλο της Μερθέδες στην Κάρμεν, παραγωγή που επρόκειτο να ανοίξει τη σεζόν 2009/10 στο κορυφαίο ιταλικό λυρικό θέατρο. Εντυπωσιασμένος από τη φωνή και την παρουσία της, ο σπουδαίος μαέστρος Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ της έδωσε αμέσως τον πρωταγωνιστικό ρόλο και μάλιστα με παρτενέρ τον Γιόνας Κάουφμαν.
Το ντεμπούτο της στη Σκάλα προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού στο δύσκολο ιταλικό κοινό, ενώ μέσω της τηλεοπτικής μετάδοσης της παραγωγής η Ανίτα έγινε διάσημη και περιζήτητη σε όλο τον κόσμο. Δεν είναι όμως μόνο η Κάρμεν που έχει κάνει παγκοσμίως διάσημη τη νεαρή μέτζο. Λίγους μήνες πριν, «έκλεψε» την παράσταση «παγώνοντας το αίμα» του κοινού, σύμφωνα με τους New York Times, στον «Τροβατόρε» της Μετροπόλιταν, ερμηνεύοντας την Ατσουτσένα.
Ακολουθεί η συνέντευξη της Ανίτα Ρατσβελισβίλι στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τη Νάντια Μπακοπούλου
Κατά τη γνώμη σας, γιατί η «Κάρμεν» έχει τόση απήχηση στο κοινό, 143 χρόνια μετά την πρώτη της παρουσίαση στο Παρίσι;
Μπορεί η Κάρμεν να γράφτηκε πριν πολλά χρόνια και σε άλλους καιρούς ωστόσο τη θεωρώ πολύ μοντέρνα ηρωίδα. Είναι σαν μία φεμινίστρια της εποχής μας. Δεν συμβιβάζεται, πολεμάει για τα δικαιώματα της και υπερασπίζεται την ελευθερία της να επιλέγει η ίδια ερωτικούς συντρόφους. Δεν θα είναι ποτέ ξεπερασμένη σαν ηρωίδα. Αντίθετα, θα είναι πάντα σύγχρονη γιατί μεταφέρει όλα αυτά τα δυνατά μηνύματα που έχουμε ανάγκη και σήμερα. Κοιτώντας από αυτή τη σκοπιά το έργο, δεν θα δεις απλά μια γυναίκα με κόκκινα χείλη, τριαντάφυλλα στα μαλλιά και μια όμορφη φούστα. Θα δεις μία δυναμική, θαρραλέα γυναίκα που διεκδικεί το δικαίωμά της στην απόλυτη προσωπική ελευθερία, που πολεμάει ενάντια σε όλα αυτά που συνέβαιναν στην εποχή της και συνεχίζουν να συμβαίνουν ακόμη και σήμερα. Πρέπει να πολεμήσουμε ώστε να μην χρειάζεται να έχουμε πια κινήματα σαν το «Me Τoo» οπουδήποτε στον κόσμο. Η «Κάρμεν» ήταν επαναστατική για την κοινωνία της εποχής της, όπου οι άντρες αποφάσιζαν για τα πάντα. Ήταν από μόνη της ένα μεγάλο μήνυμα, για όλους εκείνους που πίστευαν ότι είναι μάταιο να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους.
Έχετε ερμηνεύσει την ηρωίδα του Μπιζέ αρκετές φορές. Πόσο καθοριστικός ήταν ο συγκεκριμένος ρόλος για εσάς;
Η Κάρμεν μού άλλαξε τη ζωή, άλλαξε τα πάντα. Από μία φτωχή φοιτήτρια που ήμουν, εξελίχθηκα σε μία από τις πιο διάσημες λυρικές τραγουδίστριες. Και είναι περίεργο να μιλάω έτσι για τον εαυτό μου αλλά είναι γεγονός ότι σήμερα μπορώ να ερμηνεύω αυτόν τον ρόλο μαζί με άλλους στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου. Νιώθω πολύ τυχερή όταν το 2009 πήγα στο Μιλάνο για σπουδές και επιλέχθηκα για να παίξω την Κάρμεν ανοίγοντας τη σεζόν στη Σκάλα, που είναι από τα πιο σημαντικά λυρικά θέατρα στον κόσμο. Από τότε συνεχίζω να δουλεύω σκληρά όμως πάντα θα θυμάμαι ότι από την Κάρμεν ξεκίνησαν όλα.
Σε ποιες πτυχές του έργου εστιάζει η σκηνοθεσία του Στίβεν Λάνγκριτζ;
Η παράσταση φέρνει στην επιφάνεια όλα εκείνα που σκέφτομαι για την Κάρμεν σαν όπερα και σαν προσωπικότητα. Η σκηνοθεσία αναδεικνύει τα προβλήματα και τις ανησυχίες της κοινωνίας που διαδραματίζεται το έργο, καθώς επίσης και των σημερινών κοινωνιών σε διάφορα μέρη του κόσμου. Και το κάνει μ’ έναν έξυπνο και εκλεπτυσμένο τρόπο. Η Κάρμεν του Λάνγκριτζ δεν είναι κοινότοπη, είναι αιχμηρή και ενδιαφέρουσα. Αυτό που μου αρέσει στη συγκεκριμένη παραγωγή είναι ότι ο Λάνγκριτζ βλέπει τους τραγουδιστές ως ηθοποιούς και προσπαθεί να δημιουργήσει αληθινά συναισθήματα στη σκηνή. Αγαπημένοι μου σκηνοθέτες είναι πάντα εκείνοι που δουλεύουν πάνω στους χαρακτήρες του έργου και προσπαθούν να βγάλουν στην επιφάνεια την αλήθεια των ηρώων. Και αυτό επιχειρούμε σε αυτήν την παράσταση: Να δημιουργήσουμε μία σύνδεση του κοινού με όσα συμβαίνουν στη σκηνή και να κάνουμε τους θεατές να δουν τους εαυτούς του σε αυτές τις συνθήκες ζωής που περιγράφονται στο έργο.
Ο Λάνγκριτζ σημειώνει για την «Κάρμεν» ότι είναι «μια ιστορία για τα όρια και τη φτώχεια, την ελευθερία και τη σκλαβιά. Μια ιστορία για το σήμερα». Πώς συνδέεται η παράσταση με τη σημερινή εποχή;
Ο Λάνγκριτζ τοποθετεί την Κάρμεν στην Ευρώπη των κλειστών συνόρων και της φτώχειας. Η παράσταση προβάλλει όλα όσα μας απασχολούν σήμερα, την κρίση που μαστίζει τον κόσμο, το μεταναστευτικό ζήτημα, τη φτώχεια, τις δυσκολίες όλων αυτών των ανθρώπων που διασχίζουν τα σύνορα των χωρών τους για να γλιτώσουν από τον πόλεμο και το θάνατο και έρχονται στην Ευρώπη για να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή. Αυτή η ιδέα είναι που διατρέχει και όλη την «Κάρμεν», η ελπίδα μίας καλύτερης ζωής και με αυτήν την ελπίδα ζει ο κάθε χαρακτήρας του έργου.
Αναγνωρίζετε στοιχεία του χαρακτήρα σας στην ηρωίδα που υποδύεστε;
Δεν πιστεύω ότι η Κάρμεν είναι κοντά στην προσωπικότητα μου, είναι τελείως διαφορετική από αυτό που είμαι. Γι’ αυτήν το παν είναι η προσωπική της ελευθερία αλλά την αναζητά μονίμως με λάθος τρόπο. Νομίζει ότι μπορεί να βρει την ελευθερία αλλάζοντας τους άντρες, αλλά δεν είναι έτσι. Πιστεύω ότι την ελευθερία τη βρίσκεις όταν είσαι μόνος σου με τον εαυτό σου και κανείς δεν μπορεί να σε βοηθήσει σε αυτό.
Στη δουλειά σας επιζητάτε νέες προκλήσεις;
Πάντα. Γιατί αν δεν αναζητάς νέες ευκαιρίες και δεν προσπαθείς να εξελίσσεσαι κάθε στιγμή σε αυτό που κάνεις, δεν έχεις μέλλον. Πιστεύω ότι μία λυρική τραγουδίστρια είναι απαραίτητο να έχει ένα ευρύ ρεπερτόριο, ωστόσο αυτό ενέχει και κάποιους κινδύνους. Είναι σημαντικό για έναν λυρικό τραγουδιστή να επιλέγει το σωστό ρεπερτόριο για τον ίδιο. Να ερμηνεύει ρόλους που είναι κατάλληλοι για τη φωνή του και αισθάνεται άνετα μέσα σε αυτούς. Επίσης, για μένα είναι σημαντικό να νιώθω όμορφα και με τον χαρακτήρα, να μπορώ να συνδεθώ με την ηρωίδα που ερμηνεύω. Δεν μου αρέσει να παίζω ήρωες που είναι κακοί από την αρχή ως το τέλος. Δεν μπορώ να συνδεθώ μαζί τους, οπότε μάλλον δεν θα είμαι και καλή σε αυτούς. Το ζητούμενο όταν ερμηνεύεις έναν ρόλο, είναι να είσαι ο καλύτερος, οπότε επιλέγω πάντα αυτούς που δεν είναι πάνω από τις δυνατότητές μου και που είναι κατάλληλοι όχι μόνο για τη φωνή μου αλλά και για το μυαλό και την ψυχή μου.
Πότε αποφασίσατε να ακολουθήσετε την καριέρα της λυρικής τραγουδίστριας;
Αγαπούσα πάντα την κλασική μουσική γιατί μελετούσα πιάνο από 7 ετών, αλλά δεν ένιωθα τόσο συνδεδεμένη με την όπερα. Όταν είδα για πρώτη φορά τον «Ντον Τζοβάννι» στην Όπερα της Τιφλίδας σοκαρίστηκα από την ομορφιά των ερμηνειών, της μουσικής, λάτρεψα τα κοστούμια, τα σκηνικά, την ορχήστρα και ένιωσα ότι ήθελα πραγματικά να είμαι μέρος αυτού του κόσμου.
Εκτός από το ταλέντο, ποια είναι τα εφόδια που πρέπει να διαθέτει ένας λυρικός τραγουδιστής για να κάνει διεθνή καριέρα;
Το ταλέντο και η φωνή είναι τα τελευταία πράγματα που χρειάζεται ένας λυρικός τραγουδιστής. Για μένα, είναι σημαντικό να μιλάς ξένες γλώσσες (όσο περισσότερες τόσο το καλύτερο), να κάνεις έξυπνες επιλογές, να διατηρείς καλές σχέσεις και να είσαι πάντα ειλικρινής με τους ανθρώπους γύρω σου ακόμα και αν αυτοί δεν είναι μαζί σου. Επίσης, να θυμάσαι πάντα ότι το θέατρο είναι μία οικογένεια που μπορεί μέσα σε αυτήν να αγαπιόμαστε ή να τσακωνόμαστε ο ένας με τον άλλον, αλλά είναι σημαντικό να παραμένουμε ενωμένοι. Γιατί αν κάποιος λείψει, τότε η παράσταση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί. Αν έχει κάποιος όλα αυτά στο μυαλό του, τότε μπορεί να χτίσει μία διεθνή καριέρα, αλλιώς δεν γίνεται. Γιατί οι εποχές που υπήρχαν ντίβες, που μπορούσες να έρθεις στο θέατρο και να συμπεριφέρεσαι όπως θες και ο κόσμος να είναι στα πόδια σου, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Η εποχή της Κάλλας έχει περάσει εδώ χρόνια. Ήταν μοναδική αλλά τότε ήταν έτσι οι καιροί που οι τραγουδιστές αντιμετωπίζονταν σαν θεοί. Τώρα τα πράγματα είναι πιο απλά, πιο ανθρώπινα και σήμερα είναι πιο εύκολο να συνδεθούμε με τον κόσμο γύρω μας.
Τι είναι αυτό που κάνει τις ιστορίες της όπερας δημοφιλείς στη σημερινή εποχή;
Πιστεύω ότι αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ανεβαίνουν όλο και περισσότερες μοντέρνες παραγωγές που προσελκύουν νέο κόσμο. Έχουμε επιστρέψει στο αρχαίο ελληνικό θέατρο όπου οι ερμηνείες δεν βασίζονται μόνο στο κείμενο αλλά και στη σωματικότητα. Και αν πριν πενήντα χρόνια είχαμε τραγουδιστές μέσα σε κοστούμια που απλά στέκονταν και τραγουδούσαν, χωρίς να κάνουν τίποτα άλλο, τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Σήμερα, βλέπεις λυρικούς ερμηνευτές που τρέχουν, χορεύουν, πετούν ακόμη πάνω στη σκηνή. Και αυτή η εξέλιξη κάνει την όπερα πιο ενδιαφέρουσα και προσιτή στο σημερινό κοινό. Σε αυτό έχουν συμβάλει και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και η πολιτική κάποιων θεάτρων που δημοσιεύουν βίντεο και ηχογραφήσεις από τις πρόβες και τις παραστάσεις τους . Με αυτόν τον τρόπο φέρνουν την όπερα κοντά στους νέους, ώστε ν’ αποφασίσουν οι ίδιοι αν τους αρέσει ή όχι.
Επίσης, οι ιστορίες της όπερας παραμένουν διαχρονικές γιατί τότε όπως και τώρα διαπραγματευόμαστε τα ίδια πράγματα: τον έρωτα, την προδοσία, το χρήμα, την εξουσία, τον θάνατο.. Πιστεύω ότι ο κόσμος που έρχεται να δει παραστάσεις της όπερας είναι γιατί βλέπει τον εαυτό του αλλά και τις ανησυχίες της εποχής του μέσα σε αυτές.
Επισκεφτήκατε τις νέες εγκαταστάσεις της Λυρικής στο Κ.Π.Ι.Σ.Ν.;
Πήγα την Τετάρτη και είναι εντυπωσιακές. Είμαι χαρούμενη που είδα ότι κάποιος έδωσε τόσα χρήματα για τη Λυρική. Είναι πολύ ενθαρρυντικό να βλέπεις ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αγαπούν την τέχνη και πιστεύουν ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτήν. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αν η όπερα πεθάνει, αν η μουσική, οι τέχνες, ο πολιτισμός εξαφανιστούν, πολύ σύντομα θα εξαφανιστούμε και εμείς. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να τα κρατήσουμε ζωντανά, στηρίζοντας τα με όποιο τρόπο μπορούμε.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ