Πριν το τελικό «πάρε-δώσε» για το όνομα: Παζάρια και “πυρετός” στην Αθήνα και τα Σκόπια
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Απαντήσεις που δεν θα διαταράσσουν τις εσωτερικές ευαίσθητες και λεπτές ισορροπίες σε Αθήνα και Σκόπια, επί των θεμάτων που θα βρεθούν στο τελικό παζάρι μεταξύ των δυο πλευρών στην επόμενη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και Νικολά Ντιμιτρόφ μετά το Πάσχα, αναζητούν οι δυο κυβερνήσεις.
Γνωρίζοντας μετά και την συνάντηση της Βιέννης, ότι το επόμενο βήμα είναι εξαιρετικά δύσκολο πολιτικά, καθώς λύση που θα ικανοποιεί πλήρως τις επιδιώξεις της κάθε πλευράς δεν υπάρχει, Αθήνα και Σκόπια θέλουν επίσης να αποφύγουν το blame game. Έτσι η διαπραγμάτευση εξελίσσεται σε μια σκληρή παρτίδα πόκερ, όπου όλοι μιλούν για πρόοδο και βήματα μπροστά, κάτι όμως που δεν έχει καμιά αξία εάν δεν γίνει το τελικό μεγάλο βήμα.
Εκτός των άλλων θα πρέπει να διαμορφωθεί σαφής εικόνα μέχρι τις 27 Απριλίου όταν θα συγκληθεί στις Βρυξέλλες η Σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ για την προετοιμασία και της Συνόδου Κορφής του Ιουλίου. Στόχος να οριοθετηθεί η αντίληψη για το εάν θα υπάρξουν προϋποθέσεις επίτευξης consensus για την πρόσκληση προς την πΓΔΜ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, στη βάση της Απόφασης του Βουκουρεστίου.
Στην Βιέννη παρουσία και του Μάθιου Νίμιτς και μετά τις πολύωρες κατ’ ιδίαν διαπραγματεύσεις που είχαν οι κ. Κοτζιάς και Ντιμιτροφ στα Σκόπια και στην αυστριακή πρωτεύουσα, διαμορφώθηκε το πλαίσιο επί του οποίου θα γίνει το τελικό «πάρε-δώσε» μεταξύ των δυο ενοτήτων θεμάτων που αποτελούν τα πρωτεύοντα ζητήματα για κάθε πλευρά.
Η διαδικασία που ακολούθησαν οι δυο πλευρές έχει οδηγήσει σε έναν όλο και πιο στενό κύκλο θεμάτων που αποτελούν και τον σκληρό πυρήνα της διαφοράς. Εκτιμάται ότι εάν γίνει συμβιβασμός επί αυτών, τότε ανοίγει ο δρόμος για την επίλυση όλων των περιφερειακών ζητημάτων και τελικά και της διαφοράς για την ονομασία.
Η ελληνική πλευρά έχει διαμηνύσει ότι πρωταρχικό ζήτημα δεν είναι τόσο η επιλογή ενός συγκεκριμένου σύνθετου ονόματος (αν και ως αρχική διαπραγματευτική θέση έχει υιοθετηθεί το αμετάφραστο και ενιαίο Gornamakedonija) αλλά μια συνθέτη ονομασία με ισχύ erga omnes όχι μόνο έναντι διεθνών οργανισμών και για διεθνή χρήση, αλλά και για εσωτερική, που θα βρει έκφραση στο Σύνταγμα της γειτονικής χώρας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλευρά της πΓΔΜ επιμένει να δίνει προτεραιότητα στο θέμα της γλώσσας και της ταυτότητας, χωρίς μέχρι στιγμής όμως να έχει αποδεχθεί την συνταγματική κατοχύρωση του erga omnes, δηλαδή την αλλαγή του Συντάγματος ώστε να περιβληθεί η νέα ονομασία και με συνταγματικό κύρος, πέραν της κατοχύρωσης της μέσω διεθνούς συμφωνίας και απόφασης του ΣΑ του ΟΗΕ. Σε ό,τι αφορά το όνομα είναι προφανές ότι θα επιδιωχθεί συμβιβασμός σε κάποια από τις μεταφρασμένες σύνθετες ονομασίες που είναι στο τραπέζι (όπως π.χ. το Upper Macedonia μεταφρασμένη εκδοχή του Gorna Makedonija).
Ουσιαστικά οι δυο πλευρές τώρα μπαίνουν στην πιο δύσκολη φάση της διαδικασίας, η οποία ξεκίνησε πριν σχεδόν 10 μήνες με την ανάδειξη της κυβέρνησης Ζάεφ, καθώς θα αποδειχθεί κατά πόσον είναι διατεθειμένες αλλά και κατά πόσον έχουν την δυνατότητα και το πολιτικό κεφάλαιο να προχωρήσουν σε έναν συμβιβασμό. Συμβιβασμό στον οποίο είναι δεδομένο ότι θα πρέπει μέσω αυτού του «πάρε-δώσε» να θυσιάσουν κάποιες από τις «κόκκινες γραμμές» τους για να κερδίσουν κάποιες άλλες που θεωρούν ότι βρίσκονται πιο ψηλά στις προτεραιότητες τους.
Εάν και εφόσον υπάρξει σύγκλιση των δυο πλευρών στη συνάντηση των δυο υπουργών Εξωτερικών, τότε θα μπορεί να εξετασθεί η συνάντηση και των πρωθυπουργών των δυο χωρών. Η διαδικασία αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολη και για την Αθήνα και για τα Σκόπια.
Καθώς ο συμβιβασμός θα περιλαμβάνει τουλάχιστον την αποδοχή σύνθετης ονομασίας με τον όρο «Μακεδονία» (και το πιθανότερο μεταφρασμένο) θα πρέπει να αντιμετωπισθεί η σκληρή και ανελαστική θέση του Π. Καμμένου και των ΑΝΕΛ για μη αποδοχή του όρου «Μακεδονία». Ο κ. Καμμένος, μάλιστα, έχει προειδοποιήσει ότι θα επιχειρήσει να αποτρέψει μια τέτοια εξέλιξη και αυτή η δήλωσή του έχει σαφές περιεχόμενο, μιας και η κυβέρνηση στηρίζεται στους βουλευτές του κόμματος του. Και φυσικά έχει ενδιαφέρον το πως θα υποδεχθούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης την ενημέρωση που ξεκινά από σήμερα ο Ν. Κοτζιάς, γνωρίζοντας φυσικά πόσο ευάλωτη είναι με αφορμή το σκοπιανό η κυβερνητική πλειοψηφία.
Στα Σκόπια παρά τις εμφανείς δυσκολίες η επιλογή ίσως είναι πιο… εύκολη αφού το διακύβευμα είναι ξεκάθαρο: ο συμβιβασμός με την Ελλάδα ακόμη κι αν αυτό απαιτεί αλλαγή του Συντάγματος και οριστική εγκατάλειψη των κουτοπόνηρων τακτικιστικών ελιγμών για την «εκ παραθύρου» επιβολή της Διπλής Ονομασίας με διατήρηση στο εσωτερικό της συνταγματικής ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας», είναι το κλειδί που θα ανοίξει τον δρόμο της χώρας προς το ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε..
Και αυτή η προοπτική, σε συνδυασμό με την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων με την Ελλάδα, αποτελεί όχι μόνο ένα σημαντικό βήμα για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της πΓΔΜ, η οποία θα προσδώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στην ανεξαρτησία της χώρας 27 χρόνια μετά την ανακήρυξη της, αλλά θα αποτελέσει και την μεγάλη ασπίδα για την χώρα έναντι του Αλβανικού αλλά και του Βουλγαρικού Εθνικισμού, καθώς και έναντι της όλο και πιο απροκάλυπτης προσπάθειας της Ρωσίας να κρατήσει την χώρα αν όχι σε δική της σφαίρα επιρροής τουλάχιστον σε μια ερμαφρόδιτη κατάσταση, ευάλωτη σε πιέσεις και εκβιασμούς.
Οι προϋποθέσεις και τα κίνητρα για την επίλυση του ονοματολογικού υπάρχουν, όμως η εμπειρία του σκοπιανού έχει διαψεύσει πολλές φορές τα «λογικά» συμπεράσματα και τις εύκολες προβλέψεις…