Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Πολλοί είναι αυτοί, μέσα και έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι μετά την επίθεση στη Συρία, ασκούν κριτική στον Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ και την κυβέρνησή του, για έλλειψη στρατηγικής στη Συρία. Σε σχετικό άρθρο μου και εγώ αναρωτήθηκα για το εάν υπάρχει στρατηγική.
Παρόλα αυτά μια προσεκτική ανάλυση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει στρατηγική και εφαρμόζεται μεθοδικά.
Ο προηγούμενος Πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, είχε μεγαλεπήβολους στόχους που απέτυχε να υλοποιήσει. Ήθελε την αποχώρηση του Άσαντ. Ήθελε να φύγει η Ρωσία από τη Συρία. Ήθελε να προωθήσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα με την καταστροφική πολιτική της Αραβικής Άνοιξης. Προωθούσε τους διεθνείς οργανισμούς και το διεθνές δίκαιο. Ήταν μεγάλος στα λόγια και ανύπαρκτος στις πράξεις και όσες έκανε ήταν καταστροφικές.
Ο Πρόεδρος Τράμπ, δεν φαίνεται να πιστεύει στην προώθηση της δημοκρατίας. Δεν πιστεύει στην οικοδόμηση έθνους. Δεν πιστεύει ότι τα θύματα της τρομοκρατίας και των ταπεινών κυβερνήσεων αξίζουν το καταφύγιο ή την υποστήριξη της Αμερικής. Δεν πιστεύει σε διεθνείς οργανισμούς ή διεθνές δίκαιο. Πιστεύει στο εθνικό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών.
Υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες στις στρατηγικές του Ομπάμα και του Τράμπ, για τη Μέση Ανατολή. Και οι δύο θέλουν να χρησιμοποιούν αμερικανική στρατιωτική δύναμη ελεύθερα και φειδωλά. Δεν αισθάνονται άνετα με την παρατεταμένη διάρκεια στήριξης των νεοσύστατων κυβερνήσεων και την οικοδόμηση ικανοτήτων των εταίρων. Και οι δύο υποβαθμίζουν την αμερικανική υποστήριξη για σταθερό διεθνισμό, υπογραμμίζοντας το εγχώριο κόστος της ξένης εμπλοκής.
Οι επικριτές του Αμερικανού Προέδρου και της κυβέρνησής του δεν του αποδίδουν αυτά που αρμόζουν. Έχει στρατηγική για τη Συρία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Η στρατηγική του είναι η μείωση της εμπλοκής των ΗΠΑ, και η πίεση για ανάληψη της ευθύνης των εξελίξεων στην περιοχή από τα κράτη της περιοχής. Και στο τέλος η δύναμη θα είναι αυτή που θα καθορίσει τα αποτελέσματα.
Όλα τα παραπάνω στις διεθνείς σχέσεις αποκαλούνται Ρεαλισμός και πιο συγκεκριμένα μιας παραλλαγής του που αποκαλείται “υπεράκτια εξισορρόπηση”, καθώς επιδιώκει να αποσύρει δυνάμεις από την περιοχή.
Η μοναδική εξαίρεση που κάνει από τον ψυχρό ρεαλισμό είναι η ευαισθησία του στις εικόνες τραγωδίας και δεινών. Περιστασιακά διακρίνεται από έναν συναισθηματισμό και αποφασίζει να δράσει όταν βλέπει, όπως στη Συρία, εικόνες από αθώα θύματα επίθεσης με χημικά όπλα. Αυτό το έπραξε χωρίς να το αφήσει να διαταράξει τη στρατηγική του. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί δέσμευση για αλλαγή του φρικτού και προβλέψιμου αποτελέσματος του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Πρόκειται για μια στενά περιορισμένη δράση έτσι ώστε αποφύγει τη συμμετοχή του Ιράν ή της Ρωσίας.
Την ίδια στιγμή παρήγαγε ένα αποτέλεσμα συνεργασίας με τους συμμάχους (Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία), για να επιβάλλει την εφαρμογή του διεθνούς κανόνα απαγόρευσης χρήσης χημικών όπλων. Αυτό είναι κάτι που ο Μπαράκ Ομπάμα, ο προωθητής των διεθνών κανόνων και οργανισμών, και ο μεγάλος υποστηρικτής της μη διασποράς τέτοιων όπλων, παρίστανε ότι έκανε.
Μπορεί το μήνυμα του Προέδρου να είναι δυσνόητο, από τη στιγμή που λέει ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα είναι διαρκείς. Την ίδια στιγμή ο Υπουργός Άμυνας, Στρατηγός, Τζέημς Μάτις, λέει ότι επρόκειτο για δράση μια και έξω και η πρέσβης στα Ηνωμένα Έθνη, Νίκι Χάλει, μοιράζει τη διαφορά λέγοντας ότι οι ΗΠΑ, είναι, “κλειδωμένες και οπλισμένες”, έτοιμες να επαναλάβουν τις επιχειρήσεις ένα υπάρξει ξανά χρήση χημικών όπλων.
Πρόκειται για μια κλασική τακτική μηνύματος περιορισμένης πρόθεσης, την ίδια στιγμή που επιδιώκεται μέγιστη αποτροπή.
Ο Πρόεδρος Τράμπ, παίρνει ρίσκα που ο Ομπάμα, δεν θα έπαιρνε ποτέ. Ποτέ ο Ομπάμα δεν εγκάλεσε το Ιράν για τις παραβιάσεις των περιορισμών του ΟΗΕ, στα προγράμματα πυραύλων, για την υποστήριξη τρομοκρατικών οργανώσεων στη Μέση Ανατολή και διεθνώς, για τις απειλές όσο αφορά την ελεύθερη διέλευση πλοίων στα Στενά του Χορμούζ, και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ποτέ δεν εγκάλεσε τη Ρωσία στη Συρία.
Αυτή η τακτική είναι εντελώς διαφορετική από του Ομπάμα, ο οποίος αυτοαποθαρρύνονταν. Ο Πρόεδρος Τράμπ και η κυβέρνησή του, παίρνουν ελεγχόμενα ρίσκα. Ο κ. Ομπάμα δημιουργούσε ψεύτικες ελπίδες. Ο Τράμπ, δεν δημιουργεί ελπίδες.
Τελικά, ότι και να πιστεύουν και να λένε οι επικριτές του, έχει στρατηγική. Εξετάζει προσεκτικά και διαχειρίζεται το ρίσκο, για να επιτύχει τους στόχους του.
*Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.