Ο δρόμος του Εμανουέλ Μακρόν προς την Ευρώπη περνά από την Ουάσιγκτον: Θα τα καταφέρει;
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Της Ναταλί Νουγκερέντ (*)
Μπορεί ένας 40χρονος γάλλος πρόεδρος, που δίνει παθιασμένες ομιλίες σε όλη την Ευρώπη, να σώσει την παγκόσμια φιλελεύθερη τάξη – και μαζί της τη δυτική δημοκρατία – ψιθυρίζοντας μερικά λόγια σε έναν αμερικανό πρόεδρο 71 ετών που περιφρονεί το ευρωπαϊκό σχέδιο και τις αξίες του;
Τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, οι προβολείς είναι στραμμένοι στον Εμανουέλ Μακρόν. Οι φιλελεύθεροι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στη ριζοσπαστική κεντρώα ιδεολογία του. Οι ακραίοι της Δεξιάς και της Αριστεράς διακρίνουν την απειλή που συνιστά για τις θέσεις τους και του επιτίθενται. Όπως και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Μακρόν γνωρίζει πως είναι το προϊόν μιας εποχής με έντονη πόλωση. Η δύναμη του καθενός από τους δύο αυτούς ηγέτες είναι όμως διαφορετική.
Το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες διαφέρουν τόσο στο στιλ όσο και στην ουσία προσθέτει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε αυτό το ζευγάρι. Με τη Βρετανία έξω από την εικόνα και την Αγγελα Μέρκελ (που επισκέπτεται τον Τραμπ σήμερα Παρασκευή) φθαρμένη από 13 χρόνια στην εξουσία, οι ευκαιρίες που έχει ένας γάλλος ηγέτης είναι προφανείς.
Το κατά πόσον ο Μακρόν μπορεί να πείσει τον Τραμπ σε ζητήματα όπως το Ιράν, το κλίμα ή οι εμπορικές ανταλλαγές παραμένει ανοιχτό. Ο φιλελεύθερος αμερικανικός Τύπος πάντως, που δεν μπορεί να συνέλθει ακόμη από το τραύμα του Τραμπ, βλέπει στο πρόσωπο του γάλλου προέδρου έναν σωτήρα. Κι εκείνος γνωρίζει ότι για να κάνει τη Γαλλία «πάλι μεγάλη», όπως είπε μεταξύ αστείου και σοβαρού στο Fox News, πρέπει να κάνει την Ευρώπη ισχυρή. Οι αντιστάσεις που συναντά σε αυτή την αποστολή είναι μικρότερες στη Γαλλία – όπου η υποστήριξη προς τις απεργίες και τις διαδηλώσεις φθίνει – απ’ό,τι στη Γερμανία.
Οι γερμανικές επιφυλάξεις απέναντι στις προτάσεις του Μακρόν για την ευρωζώνη τον έχουν πείσει ότι το πολιτικό aggiornamento (αναβίωση) της Ευρώπης είναι πιο αναγκαίο από ποτέ. Η προθεσμία που έχει δεν είναι το Brexit, αλλά οι ευρωπαϊκές εκλογές του Μαϊου του 2019. Κανείς δεν ξέρει ακόμη πώς θα κινηθεί ο Μακρόν, ιδιαίτερα τώρα που απορρίφθηκε η ιδέα του για πανευρωπαϊκές λίστες υποψηφίων. Είναι βέβαιο όμως ότι θα προσπαθήσει να αντιγράψει και σε ευρωπαϊκή κλίμακα τη συνταγή “ούτε δεξιά ούτε αριστερά” που λειτούργησε τόσο καλά γι’ αυτόν στη Γαλλία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κριτική που δέχεται από τα άκρα τον εξυπηρετεί. Όσο πιο σφοδρές είναι οι επιθέσεις που δέχεται, τόσο το καλύτερο: τον βοηθούν να εμφανίζεται ως ένας ριζοσπάστης μεταρρυθμιστής. Κάτι άλλο που τον βοηθά, μετά τις αμερικανοβρετανογαλλικές επιδρομές στη Συρία, είναι η επιλογή της άκρας Αριστεράς να επιτίθεται στη Δύση και όχι στους δικτάτορες και τους δολοφόνους.
Είναι αλήθεια ότι ο Μακρόν δεν έχει να προσφέρει πολύ περισσότερα από ομιλίες στην προσπάθειά του να προκαλέσει την επανεκκίνηση της Ευρώπης.
Δείτε όμως πώς αντιμετωπίζει, για παράδειγμα, τους Ciudadanos της Ισπανίας (που είναι πλέον πολύ ισχυρότεροι από το Podemos) ή πώς επιχειρεί να διχάσει την ευρωπαϊκή Δεξιά, μέρος της οποίας φλερτάρει ανοιχτά με τους νεοφασίστες της Ουγγαρίας και άλλων χωρών. Οσο επίμαχη κι αν είναι, η πολιτική που ακολουθεί ο Μακρόν στα ζητήματα του ασύλου και της μετανάστευσης έχει στόχο να καταλάβει τον μεσαίο χώρο.
Το ταξίδι του Μακρόν στις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο Τραμπ συνιστά μια στρατηγική απειλή (αναφορικά με τη συμφωνία για το Ιράν), μια οικονομική απειλή (αρκεί να σκεφτεί κανείς τους εμπορικούς πολέμους) και μια ιδεολογική απειλή (όλοι θυμούνται τη Μαρεσάλ Λεπέν σε πρόσφατη εκδήλωση των αμερικανών συντηρητικών). Οι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες του Μακρόν εξαρτώνται όχι μόνο από την επιτυχία των μεταρρυθμίσεών του, αλλά και από την ικανότητά του να ενισχύσει το κύρος του στην Ουάσινγκτον και να αντλήσει από εκεί αξιοπιστία.
«Η απάντηση δεν είναι η αυταρχική δημοκρατία, αλλά η ισχύς της δημοκρατίας», είπε στην ομιλία του στο Στρασβούργο. Το κατά πόσον ο Τραμπ καταλαβαίνει τι σημαίνει αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Όσο ιστορικό παράδοξο όμως κι αν είναι αυτό για έναν Γάλλο, ο δρόμος του Μακρόν προς την Ευρώπη περνά από την Ουάσινγκτον.
- (*) Η Ναταλί Νουγκερέντ είναι πρώην διευθύντρια της Le Monde – (Πηγή: The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ)