“Ντα” ή …”θέατρο ο παράδεισος” από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας




Από την πλατεία ξεπροβάλλει ένας άντρας, “πηδά” στη σκηνή με την κλειστή αυλαία, κάθεται πρόχειρα, ξεφυλλίζει ένα κείμενο, κρατά σημειώσεις. 
Το υποσκήνιο είναι ανοιχτό, μια καθαρίστρια επιμένει να γυαλίζει τα πόμολα στις πόρτες της πλατείας, ο άνδρας (σκηνοθέτης;) δίνει εντολές για τα σκηνικά, η βοηθός του ξεπροβάλλει από την αυλαία: -“σας ζητούν στο τηλέφωνο”.
– “Είμαι απασχολημένος”
– “Ο κύριος που σας ζητά στο τηλέφωνο είναι γιατρός…πέθανε ο πατέρας σας…”

Η αυλαία ανοίγει, στο βάθος της προβάλλει μια “οθόνη”- ουρανός καταγάλανος γεμάτος λευκά σύννεφα. Μπροστά του “κοιτούν” οκτώ διαφορετικές καρέκλες, οκτώ άνθρωποι -ζωντανοί και “φαντάσματα” μιας άλλης, προηγούμενης ζωής -ανάμεσα τους κι ο “Ντα” (περικοπή του αγγλικού daddy/dad=μπαμπάς), η μάνα (νεκρή κι αυτή από χρόνια), ο παιδικός φίλος, συγγενείς, οι ίδιοι οι 50ρηδες ήρωες με τη μορφή και της εφηβείας τους… …

Ακολουθούν αλλεπάλληλα φλας -μπακ  και κινηματογραφικά σχεδόν “σκηνές-πλάνα” με απόλυτο πρωταγωνιστή τον χρόνο, τα λάθη του παρελθόντος, τις συμπεριφορές, την αγάπη, τη σκληρότητα, τον “μπαμπά” ως φιγούρα και ως έννοια, τον “Ντα” ως άγγελο και ως φάντασμα τραυμάτων που μας ακολουθούν…

«Είναι τελικά ύπουλο το έργο. Φαντάζει απλοϊκό, “παλιό”, έχει την  όψη ενός αφελούς παιδικού τραγουδιού. Και ξαφνικά βγάζει μια τέτοια δύναμη απο μέσα του που το βιώνεις -όχι μόνο σαν δάκρυα νοσταλγίας- αλλά σαν …μπουνιά στο στομάχι» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σκηνοθέτης Δημοσθένης Παπαδόπουλος, που ανέλαβε για το ΚΘΒΕ τη νέα μετάφραση, τη δραματουργική επεξεργασία και τη σκηνοθεσία του εμβληματικού αυτοβιογραφικού έργου του Ιρλανδού Χιου Λέοναρντ με τον παιγνιώδη τίτλο “Ντα” (έγινε γνωστό στη χώρα μας τη σεζόν 1979-’80 από το “Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο” του Μάνου Κατράκη. Ακολούθησαν -ανά δεκαετία σχεδόν- νέα ανεβάσματά του από τον Γιώργο Μεσσάλα, τον Πέτρο Φυσσούν και τον Γιώργο Μιχαλακόπουλο). Στο ΚΘΒΕ το έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά.

– Ένα μείγμα αίσθησης σκηνών από ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου και “ιδέας” από το “Σινεμά ο παράδεισος” του Τζιουζέπε Τορνατόρε, “είδα” την πρώτη σκηνή της παράστασης. Είναι η … “δραματουργική επεξεργασία” σας που δημιούργησε αυτό το αποτέλεσμα;

– Το διάβασα, αρχικά, ως “παλιό” το έργο. Ως “λίγο παραπάνω ηθογραφία” απ’ ό,τι “αντέχει” η εποχή κι εγώ ως “νέος” σκηνοθέτης. Είναι γραμμένο στα 1975 – διαδραματίζεται στα 1968 και “μιλά” με μνήμες από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ιρλανδία. Είναι αυτό που η “επιβεβλημένη κουλτούρα” θα το έλεγε …λαϊκό θέατρο. Δεν θα το επέλεγα ποτέ… Ε, είναι αυτό που μου άνοιξε δρόμους… Τώρα πια, με μεγάλη χαρά, θα σκηνοθετούσα Καμπανέλη, Κεχαΐδη, την “Αυλή των θαυμάτων” λ.χ ή “Τις Δάφνες και πικροδάφνες”. Τώρα -με το “ΝΤΑ” είναι που μαθαίνω – συνειδητοποιώ την αξία αυτών των μεγάλων ΛΑΪΚΩΝ έργων Και…μπορεί πολλά από τα στοιχεία τους να τα αφαιρούσα (όπως κι εδώ με τα λιτά -σχεδόν ανύπαρκτα- σκηνικά ή την αλλαγή της ιδιότητας του Τσάρλι (από συγγραφέας-σκηνοθέτης), αλλά αυτό είναι το θέατρο. Μεγάλο, ουσιαστικό, λαϊκό θέατρο.

– Είναι και η εμπειρία σας των πέντε και πλέον χρόνων στη γερμανική σκηνή (ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος “μετανάστευσε” στις αρχές του 2011 και στο απόγειο της τηλεοπτικής του καριέρας στη Γερμανία. “Μ’ έπνιγε η μιζέρια που είχε ήδη πλήξει την Ελλάδα. Αυτό που ήρθε τελικά. Αλλά …η κρίση (ΚΑΙ στο θέατρο) δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο” έλεγε νωρίτερα). Το Βερολίνο είναι ακόμα θεατρική πρωτοπορία;

– Η γερμανική θεατρική σκηνή ήταν πρωτοπορία προ τριακονταετίας… Σήμερα είναι κι αυτή ξεπερασμένη. “Κουράστηκε” κι αυτή και η μίμησή της. Πρέπει να βρεθεί η “νέα” πρωτοπορία …Το Βερολίνο ήταν όμως για μένα προσωπική νίκη. Πήγα, εργάστηκα, γύρισα στην Αθήνα, σκηνοθετώ και παίζω τον “Θείο Βάνια” του Τσέχωφ (στο θέατρο “Ανεσις”, κάθε Δευτέρα και Τρίτη), το “ΝΤΑ” στο ΚΘΒΕ.  Ανεβοκατεβαίνω. Δευτέρα και Τρίτη στην Αθήνα , Τετάρτη-Κυριακή στη Θεσσαλονίκη, το ΚΘΒΕ που με .. γεμίζουν ενέργεια.

– Και ο “μύθος” που δημιούργησε ο Μάνος Κατράκης με το “ΝΤΑ”;

– Δεν τα σκέφτομαι όλα αυτά. Δεν είδα τον Κατράκη στο θέατρο, ούτε τις άλλες παραστάσεις. Είναι για μένα ένα καινούργιο έργο. Απόλυτα σύγχρονο, υπέροχα διαχρονικό και διαχρονικά λαϊκό θέατρο λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημοσθένης Παπαδόπουλος.

Έργο βγαλμένο από τη βαθιά ανθρωπιστική παράδοση του πολύπαθου Ιρλανδικού λαού, το “ΝΤΑ”, “μιλά” στα 90′ λεπτά της παράστασης στο ΚΘΒΕ για το μικροαστικό κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον του εικοστού αιώνα στην Ιρλανδία, για τη μισητή στον πατέρα του κατακτήτρια Αγγλία, για τη Ζωή στη γενέθλια πόλη ενός παιδιού που τώρα ως ενήλικας το ζει σχεδόν ψυχαναλυτικά και λυτρωτικά από την αρχή.

«Ο μπαμπάς. Η φιγούρα που πάντα μας ακολουθεί. Τα συναισθηματικά κενά. Η σκληρότητα που κρύβει μέσα της αγάπη. Ένα παιδικό τραγούδι που τραυματίζει. Η παιδική ηλικία που καθορίζει όλη μας τη ζωή. Ένα έργο επιφανειακά απλοϊκό, αλλά, στην ουσία του, βαθύ και σπαρακτικό. Κι ένας θίασος που το πίστεψε και του έδωσε σάρκα και οστά με σεβασμό και αγάπη» σημειώνει ο σκηνοθέτης.

Για “το μοναδικό δώρο της ζωής, το τόσο εφήμερο”  μιλούσε νωρίτερα ο πρωταγωνιστής του ΚΘΒΕ και ο “Ντα” της παράστασης, ο ηθοποιός Κώστας Σαντάς, που, προ 35ετίας και πλέον, νεαρός σπουδαστής της δραματικής του Εθνικού Θεάτρου (όπως διηγήθηκε μοναδικά), “είδε” τον “Ντα” Μάνο Κατράκη, έσπευσε να τον συγχαρεί συγκλονισμένος από την ερμηνεία του, εκείνος δέχτηκε τα συγχαρητήρια αλλά τα …παρέκαμψε πάραυτα, προκειμένου να φλερτάρει με τη νεαρή συνοδό του σπουδαστή, μελλοντικού – σημερινού “Ντα” του ΚΘΒΕ… «Ηταν υπέροχος» σχολιάζει ο Κώστας Σαντάς «η χαρά της ζωής. Η ζωή η ίδια. Γι’ αυτή που ακριβώς μιλά ο ΝΤΑ…».

Το “ΝΤΑ” -έργο γραμμένο στα 1975 – παρουσιάστηκε στο θέατρο (από το 1975 μέχρι σήμερα) αλλά και τον κινηματογράφο (1988) .

Ο συγγραφέας του Χιου Λέοναρντ, γεννημένος στο Δουβλίνο, (υιοθετημένος κι ο ίδιος όπως και ο Τσάρλυ του έργου του) έγραψε περισσότερα από 18 θεατρικά έργα, δοκίμια,  ένα μυθιστόρημα και πολυάριθμα σενάρια για την τηλεόραση και για τον κινηματογράφο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του έγραφε σε στήλη εφημερίδας, με το ψευδώνυμο “Παλιόγερος”.

Τα σκηνικά της παράστασης είναι του Σταύρου Λίτινα, τα κοστούμια της Ηλένια Δουλαδίρη, τη μουσική επιμέλεια έχει ο σκηνοθέτης  Δημοσθένης Παπαδόπουλος, τους φωτισμούς ο Σάκης Μπιρμπίλης.
Τους ρόλους της παράστασης ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:  Νίκος Καπέλιος (Όλιβερ μεγάλος), Δημήτρης Κοτζιάς (Ντραμ), Λίλιαν Παλάντζα (Μάνα), Αναστάσης Ροϊλός (Τσάρλι νέος), Χριστίνα – ‘Αρτεμις Παπατριανταφύλλου (Μαίρη), Δημήτρης Σιακάρας (Τσάρλι μεγάλος), Ορέστης Χαλκιάς (Όλιβερ μικρός), Μαρία Χατζηιωαννίδου (Κα Πρυν). Συμμετέχει, επίσης, η Ναντέζντα Λεωνίδου (ως καθαρίστρια).

Η πρεμιέρα του “ΝΤΑ” θα δοθεί το Σάββατο 27 Ιανουαρίου, στις 9 το βράδυ, στο θέατρο της ΕΜΣ. Η παράσταση θα παρουσιάζεται με αγγλικούς υπέρτιτλους κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή.

Β.Χαρισοπούλου, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: