Μηνύματα Γκουτέρες προς εμπλεκόμενους για Κυπριακό: Θα ενεργοποιηθεί μετά από κοινό αίτημα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Κώστα Βενιζέλου
Δεν θα αναλάβει πρωτοβουλία στο Κυπριακό ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, εκτός κι εάν αποφασίσουν από κοινού οι δύο πλευρές και το ζητήσουν. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το μήνυμα του Γενικού Γραμματέα στάλθηκε, πρόσφατα, στους εμπλεκόμενους και μετά την υποβολή της έκθεσής του, στην οποία έκανε σχετική αναφορά.
Η θέση αυτή φαίνεται ότι θα επαναλαμβάνεται συνεχώς από πλευράς του, θέλοντας να ξεκαθαρίσει προφανώς πως δεν προτίθεται να κάνει βήμα στο Κυπριακό εάν δεν του το ζητήσουν οι εμπλεκόμενοι και πιο συγκεκριμένα οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων.
Ο κ. Γκουτέρες, στο πρόσφατο μήνυμά του, ξεκαθαρίζει πως οι καλές υπηρεσίες του παραμένουν στη διάθεση των δύο πλευρών, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι αυτό θα εξαρτηθεί από την απόφασή τους, από κοινού, να εμπλακούν σε μια νέα ουσιαστική διαδικασία και έχοντας εν πολλοίς την αναγκαία πολιτική βούληση να προχωρήσουν προς την κατεύθυνση της επίτευξης συμφωνίας στο Κυπριακό.
Πηγές των Ηνωμένων Εθνών ανέφεραν πως τούτο σημαίνει πως θα πρέπει να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ των πλευρών για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, να παρουσιάσουν δείγματα γραφής ότι η διαδικασία αυτή τη φορά θα προχωρήσει και μετά, με κοινό αίτημα, να ζητήσουν νέα πρωτοβουλία. Την ίδια ώρα, είναι προφανές πως ο Διεθνής Οργανισμός θεωρεί κεκτημένο της διαδικασίας τις προτάσεις του καθώς και το υλικό που έχει προκύψει από τις διάφορες φάσεις των συνάξεων στο Μοντ Πελεράν, στη Γενεύη και το Κραν Μοντάνα.
Τούτο σημαίνει, όπως γίνεται αντιληπτό, πως ισχύουν το πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο θα συνιστά εφεξής βάση για διαπραγμάτευση σε μελλοντικές συνομιλίες, οι προτάσεις που κατατέθηκαν κατά τη διάρκεια των διασκέψεων όπως οι χάρτες για το εδαφικό και αυτές που υπέβαλε στο Κραν Μοντάνα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.
Συνεπώς, εάν και εφόσον επαναρχίσει η διαδικασία, η βάση είναι καθορισμένη και είναι το πλαίσιο Γκουτέρες, ενώ θα χρησιμοποιηθεί όλο το υλικό που έχει συγκεντρωθεί (κι αυτό που έχει παραχθεί από το 2015 και εντεύθεν). Από τουρκικής πλευράς, πάντως, στα ουσιώδη ζητήματα δεν κατατέθηκαν προτάσεις που θα μπορούν να συζητηθούν. Αντίθετα, η ελληνοκυπριακή πλευρά, διά του Προέδρου Αναστασιάδη, έχει καταθέσει ως προς τις εσωτερικές πτυχές ιδέες που σαφώς και ικανοποιούν διαχρονικές θέσεις της τουρκικής πλευράς, έχοντας ως στόχο προφανώς να διαφοροποιηθεί η Άγκυρα στο κεφάλαιο της Ασφάλειας.
Είναι προφανές πως εντός Δεκεμβρίου θα υπάρξουν κινήσεις που θα δώσουν δείγματα προθέσεων, αν και οι όποιες εξελίξεις χρονικά τοποθετούνται μετά τις προεδρικές εκλογές στην Κύπρο και πιο συγκεκριμένα μετά την έναρξη της νέας προεδρικής θητείας, την 1η Μαρτίου 2018.
Πρώτο, ο Βοηθός ΓΓ του ΟΗΕ Τζέφρι Φέλτμαν θα βρίσκεται στην Κύπρο από τις 2-4 Δεκεμβρίου για επαφές με όλους τους εμπλεκόμενους στο Κυπριακό. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ήδη ζητήσει συναντήσεις με όλες τις πλευρές, ενώ είναι προφανές πως ο στόχος είναι η διατήρηση του ενδιαφέροντος από πλευράς του Διεθνούς Οργανισμού. Πηγές των Ηνωμένων Εθνών ανέφεραν πως η κάθοδος του Τζέφρι Φέλτμαν στόχο έχει να διατηρήσει κινητικότητα και τις γέφυρες για εξελίξεις μετά τις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Ιανουαρίου στην Κύπρο.
Δεύτερο, η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, εντός Δεκεμβρίου, θα δώσει στίγμα προθέσεων. Στην Αθήνα δεν έχουν υψηλές προσδοκίες για τα αποτελέσματα της επίσκεψης καθώς παρακολουθούν και τις εξάρσεις Ερντογάν και την εν γένει συμπεριφορά της χώρας του στο Αιγαίο. Θα υπάρχει, ωστόσο, όπως σημείωναν, μια εικόνα για τις προθέσεις Ερντογάν, που είναι και ο μόνος που αποφασίζει στο Κυπριακό. Τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία υποστηρίζουν πως θα πρέπει να υπάρξει προετοιμασία πριν από τη σύγκληση νέας Πενταμερούς Διάσκεψης. Όπως είναι γνωστό, στις δύο προηγούμενες διασκέψεις, η Λευκωσία είχε συναινέσει στην πραγματοποίησή τους χωρίς να προηγηθεί προετοιμασία, με την Αθήνα να έχει διαφορετική άποψη.
Είναι προφανές πως δεν θα υπάρξει κίνηση στο Κυπριακό πριν τις προεδρικές εκλογές, είναι, όμως, σαφές πως κινήσεις γίνονται σε διάφορα επίπεδα, κυρίως στο παρασκήνιο από τους «συνήθεις υπόπτους».
Έκθεση εντός Νοεμβρίου για αξιολόγηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ
Το κλιμάκιο των Ηνωμένων Εθνών, που ήλθε στην Κύπρο την 1η Νοεμβρίου, για αξιολόγηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ έχει ολοκληρώσει τις επαφές του, κατέγραψε τις εκατέρωθεν απόψεις, ενώ εξέτασε επί τόπου τη λειτουργία της Δύναμης. Σημειώνεται ότι στόχος της αξιολόγησης είναι, όπως ανακοινώθηκε, η μείωση των δαπανών της Δύναμης. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, από τις επαφές προέκυψε πως ο Διεθνής Οργανισμός δεν φαίνεται ότι θα «αγγίξει» τους όρους εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, γεγονός που προκαλεί ανακούφιση στη Λευκωσία. Αυτό που αναμένεται να γίνει είναι η μείωση του αριθμού της Δύναμης.
Ενόψει και των δυσκολιών που υπάρχουν στην εκτέλεση των καθηκόντων από το υφιστάμενο προσωπικό, η μείωση, κατά πάσα πιθανότητα, θα προέλθει από «μη μάχιμο» προσωπικό, έτσι ώστε να μην επηρεάζεται η αποστολή. Η αξιολόγηση και οι προτάσεις για το τι μέλλει γενέσθαι θα φανούν μέσα από έκθεση που θα υποβληθεί πριν το τέλος του τρέχοντος μηνός. Η έκθεση αναμένεται ότι θα συζητηθεί και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Βοηθού Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Τζέφρι Φέλτμαν στη Λευκωσία. Σημειώνεται ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση έχει ζητήσει μείωση των δαπανών για τις ειρηνευτικές αποστολές παγκόσμια και ως εκ τούτου γίνεται μια γενική αξιολόγηση. Την ίδια ώρα, όμως, το θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ φαίνεται να χρησιμοποιείται για μια ακόμη φορά ως μοχλός πίεσης προς τη Λευκωσία.
Θα αγοράσει πλατφόρμα, θα μπορεί να τη χρησιμοποιήσει;
Η Άγκυρα φαίνεται να κλειδώνει την αγορά της πλατφόρμας Deepsea Metroll II, η οποία ανήκε στη νορβηγική ODFJELL και είχε πωληθεί σε κορεάτικη εταιρεία. Η τελευταία, η οποία δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στην Τουρκία, φέρεται να έχει πωλήσει την πλατφόρμα στους Τούρκους ή να βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο πριν την επίτευξη συμφωνίας. Όπως είναι γνωστό, στόχος της Άγκυρας είναι η διενέργεια γεωτρήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Υπάρχουν, όμως, ήδη πρακτικοί λόγοι που θα δυσκολέψουν τη χρησιμοποίησή της.
Η Τουρκία δεν έχει εκπαιδευμένο προσωπικό, το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως στην πλατφόρμα. Το ενδεχόμενο να εκμισθωθεί ξένο προσωπικό από εταιρείες φαντάζει δύσκολο καθώς όσοι θα εμπλακούν θα είναι υπόλογοι αφού θα συμμετέχουν σε μια παράνομη ενέργεια. Συνεπώς είναι πρόδηλο πως η αγορά πλατφόρμας δεν είναι αρκετή για την εφαρμογή των τουρκικών σχεδιασμών.