Η κρίση στην Καταλονία και ο φόβος για μία νέα ισπανομαροκινή διένεξη με κέντρο τα «ισπανικά Ίμια»

Γράφει ο Ανδρέας Τσιλογιάννης

Η κρίση στην Ισπανία με κέντρο το καταλονικό ζήτημα.

Βρισκόμαστε σχεδόν ένα μήνα μετά από την 1^η Οκτωβρίου του 2017, ημερομηνία διεξαγωγής του πολύπλευρου αλλά και «παράνομου» κατά τις ισπανικές αρχές δημοψηφίσματος «ανεξαρτησίας» της περιφέρειας της Καταλονίας από την Ισπανία.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός κ. Μαριάνο Ραχόι, ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος Στ` και σύσσωμο το πολιτικό σύστημα της Ισπανίας δεν αναγνωρίζουν το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας των Καταλανών και προχωρούν άμεσα σε διάφορα μέτρα αντιμετώπισης της φερόμενης ως «καταλονικής κρίσης».

Η Ισπανίδα δικαστής κα. Κάρμελ Λαμέλα εκδίδει, μόλις την περασμένη Παρασκευή, Ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης σε βάρος του αποπεμφθέντος, «φυγά» στο Βέλγιο, προέδρου της καθαιρεθείσας καταλανικής κυβέρνησης κ. Κάρλος Πουτζδεμόν.

Η ισπανική εισαγγελία έχει ζητήσει νωρίτερα την προφυλάκιση των μελών της καταλονικής τοπικής κυβέρνησης «Ζενεραλιτάτ», των συμβούλων – υπουργών της κυβέρνησης Πουτζδεμόν, με την κατηγορία της στάσης, της εξέγερσης και της διασπάθισης δημοσίου χρήματος.

Την Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2017, ο Ισπανός Πρωθυπουργός κ. Μαριάνο Ραχόι παύει την καταλανική «Ζεραλιτάτ», διαλύει το τοπικό κοινοβούλιο της Αυτόνομης Περιφέρειας της Καταλονίας και προκηρύσσει τοπικές εκλογές για την 21^η Δεκεμβρίου 2017, εξαιτίας των αποσχιστικών τάσεων των μελών του τοπικού καταλονικού κοινοβουλίου.

Ο αποπεμφθείς Πρόεδρος της «Ζενεραλιτάτ της Καταλονίας» κ. Κάρλος Πουτζδεμόν, ζητάει, από το Βέλγιο, έχοντας εγκαταλείψει τον λαό του υπό το φόβο της φυλάκισης, την αποφυλάκιση των μελών του υπουργικού συμβουλίου της Καταλονίας και δηλώνει έτοιμος, ως προς τη συμμετοχή στις πρόωρες τοπικές περιφερειακές εκλογές της 21^ης Δεκεμβρίου 2017.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, βιώνει μια πρωτόγνωρη για τα ευρωπαϊκά δεδομένα της Ένωσης κρίση, λίγο μετά από το «Brexit».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη στη θέληση απόσχισης και ανεξαρτησίας Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι ζουν στην ευρωπαϊκή επικράτεια, από κράτος – μέλος της.

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το «παράνομο» δημοψήφισμα για την «Ανεξαρτησία της Καταλονίας» βρίσκεται εκτός των διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου και επιθυμεί την με κάθε τρόπο επιστροφή των «αυτονομιστών» της Καταλονίας στη νομιμότητα, συντασσόμενη πλήρως με τη γραμμή της κυβέρνησης του Ισπανού εταίρου κ. Μαριάνο Ραχόι.

Η ισπανική κρίση αντιμετωπίζεται κατά κύριο λόγο από το ισπανικό κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς πλέον υπάρχει και το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης του «φυγά» στο Βέλγιο κ. Κάρλος Πουτζδεμόν.

Απούσα από την ισπανική κρίση η αμερικανική κυβέρνηση του 45^ου Αμερικανού Προέδρου κ. Ντόναλντ Τραμπ, η οποία έχει σοβαρότερα, προφανώς, θέματα να ασχοληθεί από μια κρίση ανεξαρτησίας σε ευρωπαϊκό έδαφος, άσχετα αν στην Ιβηρική χερσόνησο βρίσκονται και τα στενά του Γιβραλτάρ.

H ισπανομαροκινή κρίση της βραχονησίδας «Περιχίλ». Ιούλιος 2002.

Τελευταία φορά που οι Η.Π.Α είχαν ασχοληθεί ενεργά, παρεμβαίνοντας σε ευρωπαϊκού γεωπολιτικού ενδιαφέροντος κρίση, ήταν τον Ιούλιο του 2002 και στην υπόθεση της μεσογειακής βραχονησίδας «Περιχίλ», η οποία βρίσκεται κοντά στις μαροκινές ακτές και αποτελεί σημείο διένεξης και τριβής, ως προς το καθεστώς κυριαρχίας, μεταξύ των Ισπανών και των Μαροκινών.

Για να βοηθήσω και να θυμίσω, κάνοντας γνωστό παράλληλα το συγκεκριμένο γεγονός το οποίο δεν είναι ευρέως διαδεδομένο στην Ελλάδα, δεκαπέντε χρόνια πριν, τον Ιούλιο του 2002, συγκεκριμένα την 11^η Ιουλίου του 2002, οκτώ Μαροκινοί στρατιώτες των ειδικών δυνάμεων αποβιβάζονται και καταλαμβάνουν την ισπανική βραχονησίδα «Περιχίλ», τοποθετώντας στο έδαφος τη μαροκινή σημαία.

Μας θυμίζει το συγκεκριμένο γεγονός, ανάλογο περιστατικό, που έχει συμβεί στην επικράτειά μας ;

Η βραχονησίδα «Περιχίλ», είναι μια ακατοίκητη βραχονησίδα της Μεσογείου, αν και απέχει μόλις 250 μέτρα από τις αφρικάνικες – μαροκινές ακτές, ανήκει στην Ισπανία, είναι ισπανικό και συγχρόνως ευρωπαϊκό έδαφος.

Μόλις μια εβδομάδα μετά από την παράνομη εισβολή των Μαροκινών στην βραχονησίδα «Περιχίλ», ο τότε Ισπανός πρωθυπουργός κ. Χοσέ Μαρία Αθνάρ, στέλνει στην περιοχή για την ανακατάληψη – ανάκτηση της ακατοίκητης βραχονησίδας των «κατσαβράχων», 28 μονάδες ειδικών δυνάμεων και βατραχανθρώπων, πολεμικά πλοία, φρεγάτες, υποβρύχια αλλά και πέντε ελικόπτερα.

Οι Ισπανοί με τους Μαροκινούς παίζουν το γνωστό επικοινωνιακό, σε συνθήκες πολέμου, παιχνίδι της «γάτας με το ποντίκι», κανείς όμως δεν λαμβάνει την ευθύνη του πατήματος της σκανδάλης, καθώς κανείς δεν είχε τέτοια εντολή από την «Ουάσινγκτον».

Η εντολή για το «πάτημα» της σκανδάλης και η αρχή ενός ισπανό – μαροκινού πολέμου δεν έρχεται ποτέ.

Πράγματι, η λύση έρχεται από την «Ουάσινγκτον» καθώς o Στρατηγός κ. Κόλιν Πάουελ, τότε «Γραμματέας του Κράτους», της κυβέρνησης του 43^ου Αμερικανού Προέδρου κ. Τζορτζ, τζούνιορ, Μπους «δίνει» εντολή για την αποκλιμάκωση της έντασης.

Οι Μαροκινοί βατραχάνθρωποι απομακρύνονται από την ως τότε, περίπου για μια εβδομάδα , κατεχόμενη από το Μαρόκο ισπανική βραχονησίδα «Περιχίλ».

Η αποχώρηση όλων των δυνάμεων των εμπλεκόμενων κρατών γίνεται με τρόπο «πολιτισμένο» και αναίμακτο, δεν έχουμε νέα περίπτωση Ιμίων στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

Καμία απώλεια για τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές είτε σε άψυχο, είτε σε έμψυχο στρατιωτικό υλικό, καμία ευχαριστία του Ισπανού τότε Πρωθυπουργού κ. Χοσέ Μαρία Αθνάρ προς τον 43^ο Αμερικανό Πρόεδρο κ. Τζορτζ Τζούνιορ Μπους για την καταλυτική επέμβαση των Αμερικανών ως προς τη διευθέτηση της κρίσης αλλά και στην επιστροφή στην κανονική πρότερη κατάσταση.

Ο τέως Αμερικανός Αξιωματούχος κ. Κόλιν Πάουελ, περιγράφει με γλαφυρό τρόπο το περιστατικό της ισπανομαροκινής διαμάχης, στο βιβλίο του « Ιt Worked For me, Ιn life and Leadership» και αναφέρει πως διέκοψε ένα σημαντικό ταξίδι στην Ασία, ώστε να διευθετήσει το θέμα της αποκλιμάκωσης της κρίσης στη βραχονησίδα «Περιχίλ».

Για να γίνει κατανοητό το περιστατικό της κρίσης Ισπανίας – Μαρόκου, στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, ο Στρατηγός κ. Κόλιν Πάουελ, τονίζει πως διαχειρίστηκε μια κρίση που έλαβε χώρα σε μια «ηλίθια» ακατοίκητη νησίδα κατσαβράχων.

H Eυρωπαϊκή Ένωση, στην τότε ημερήσια αναφορά για το περιστατικό της παράνομης από τους Μαροκινούς κατοχής της βραχονησίδας «Περιχίλ», έκανε λόγο για μια απαράδεκτη κίνηση στρατιωτική εισβολή στο έδαφος της, χαρακτηρίστηκε δε ως η πρώτη παράνομη στρατιωτική εισβολή στη δύση μετά τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο.

Προφανώς, στην Ε.Ε., είχαν ξεχάσει την κρίση των Ιμίων, προφανώς επειδή το περιστατικό στην Ανατολική Μεσόγειο, είχε γίνει στην εποχή της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεχνάει ή θυμάται όποτε την συμφέρει ΗΗ ΕΗκαι την παράνομη εισβολή του 1974 και κατοχή του 38% των εδαφών της Κύπρου από τους Τούρκους.

Η κρίση των Ιμίων. Ιανουάριος 1996.

Τον Ιανουάριο του 1996, η Τουρκία αμφισβητεί ένοπλα, τη θαλάσσια ελληνική κυριαρχία στην περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου και παρανόμως εισβάλει σε ελληνικό έδαφος, για να μιλήσουμε ανάλογα και ακριβώς με τη «γλώσσα» που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούλιο του 2002 ώστε να περιγράψει την παράνομη εισβολή των Μαροκινών στη βραχονησίδα «Περιχίλ», έδαφος ισπανικό άρα και ευρωπαϊκό.

Η θλιβερή για την νεότερη ελληνική ιστορία κρίση των Ιμίων, τερματίζεται την 31^η Ιανουαρίου του 1996 με τον Έλληνα Πρωθυπουργό κ. Κώστα Σημίτη να ευχαριστεί την Αμερικανική κυβέρνηση του 42^ου Αμερικανού Προέδρου κ. Μπιλ Κλίντον για τις ενέργειες αποκλιμάκωσης της διένεξης Ελλάδας – Τουρκίας και λήξης του συμβάντος που ενδεχομένως θα ήταν η αιτία ώστε οι εμπλεκόμενοι στο περιστατικό να οδηγηθούν σε «εκτεταμένη» πολεμική σύρραξη.

Η Ελλάδα βγαίνει λαβωμένη από την κρίση των Ιμίων, καθώς «πέφτει» ελληνικό ελικόπτερο, το οποίο επιστρέφει στην φρεγάτα «Ναβαρίνο», έπειτα από περιπολία στην Δυτική Ίμια, όπου είχε πάει για να επιβλέψει και να διακρίνει το ενδεχόμενο παράνομης εισβολής Τούρκων κομάντος στη μεγάλη βραχονησίδα των Ιμίων.

Τα τρία μέλη του πληρώματος του ελληνικού ελικοπτέρου, οι υποπλοίαρχοι, ήρωες, Χριστόδουλος Καραθανάσης, Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός σκοτώνονται στην ώρα του καθήκοντος.

Προφανώς, αν και με κοινά χαρακτηριστικά, οι δυο κρίσεις, των «Ιμίων» και της βραχονησίδας «Περιχίλ», αντιμετωπίζονται διαφορετικά τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τις Η.Π.Α.

Στην ισπανομαροκινή κρίση της βραχονησίδας «Περιχίλ» του Ιουλίου του 2002, δεν υπάρχουν ανθρώπινες απώλειες, κάτι που δεν συμβαίνει στην κρίση των Ιμίων του Ιανουαρίου του 1996.

Η απουσία των Η.Π.Α από την κρίση στην Καταλονία.

Στην τρέχουσα εσωτερική κρίση της Ισπανίας με την περιφέρεια της Καταλονίας, για να μιλάμε ορθά καθώς δεν υπάρχει ακόμα αναγνωρισμένο κράτος της Καταλονίας, αν προτιμάτε της Μαδρίτης με τη Βαρκελώνη εξαιτίας του δημοψηφίσματος της ανεξαρτησίας, προφανώς πιο σοβαρό ως γεγονός από την ισπανομαροκινή κρίση του 2002 και στη βραχονησίδα «Περιχίλ», οι Η.Π.Α επιλέγουν να μην εμπλακούν διπλωματικά στην ισπανοκαταλονική διένεξη.

Αφήνουν το πεδίο δράσης στην ισπανική κυβέρνηση αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η αμερικανική διπλωματία θεωρεί την διαμάχη Μαδρίτης – Βαρκελώνης ως εσωτερικό ισπανικό και κατ` επέκταση ευρωπαϊκό ζήτημα.

Οι Η.Π.Α από τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, παρουσιαζόταν ως η παγκοσμίως εγγυήτρια δύναμη, έτοιμη μέσα από την Βορειοατλαντική συμμαχία να εγγυηθεί την διεθνή νομιμότητα και τάξη αλλά και την πολύπλευρη συνεργασία με στόχο την οικονομική ανάπτυξη.

Αν η διπλωματία και η πολιτική δεν έφερναν το επιθυμητό αποτέλεσμα, την εκτόνωση της όποιας κρίσης, τότε και μόνο τότε ενεργοποιούνταν η κατά περιπτώσεις εφαρμοζόταν η απειλή της στρατιωτικής επέμβασης, ακόμα και σε Ευρωπαϊκό έδαφος «βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας».

Το αφήγημα της αμερικανικής διπλωματίας, πλέον, είναι διαφορετικό και εστιάζεται στην κόντρα του Αμερικανού 45^ου Προέδρου κ. Ντόναλντ Τραμπ με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονκ Ουν.

Η ευρωπαϊκή κρίση στην Καταλονία.

Η κρίση στην Καταλονία είναι συγχρόνως και ευρωπαϊκή, ξεσπάει μέσα από μια έντονη πολιτική διεργασία που λαμβάνει χώρα στη επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αποσχιστικά χαρακτηριστικά, όπως κάλλιστα μπορεί να θεωρηθεί η επιλογή του «Brexit» από την πλειοψηφία των Βρετανών πολιτών.

Ο λαϊκισμός, η άνοδος της ακροδεξιάς, η οικονομική κρίση, οι τάσεις απόσχισης, θεωρούνται ως μορφές της απόκλισης ως προς τους κανόνες της αποτυχημένης προσαρμογής στην παγκοσμιοποίηση.

Η θεωρία των δύο άκρων και η πόλωση μεταξύ νικητών και ηττημένων, εξηγεί την αποδυνάμωση τόσο της θεωρίας της παγκοσμιοποίησης, όσο και του μονοπολικού κόσμου της «πάλαι ποτέ» αμερικάνικης ισχύος.

Ως γνωστόν, ο 45^ος Αμερικανός Πρόεδρος κ. Ντόναλντ Τραμπ επιλέγει την Αμερική της εσωστρέφειας και όχι την εξωστρεφή διπλωματία, η οποία στις καλές εποχές θα είχε λύσει εύκολα και το « Καταλανικό ζήτημα».

Η συνθήκη της Λισαβόνας.

Η Συνθήκη της Λισαβόνας η οποία υπογράφεται στις 13 Δεκεμβρίου του 2007, κάνει λόγο για μια στενότερη ένωση με στόχο την δημοκρατία, την ειρήνη και την ανάπτυξη, προϊόντα προερχόμενα από την ευημερία των λαών της Ευρώπης.

Σήμερα, Νοέμβριος του 2017, στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης επικρατούν λογικές αντίθεσης, αποσύνθεσης, απόσχισης αλλά και ακροδεξιού αφηγήματος, την ώρα που υπάρχουν σοβαρές αν και ονειροπόλες πλέον φωνές οι οποίες επιθυμούν την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση.

H ισπανική κρίση και η καταλονική επιθυμία της ανεξαρτησίας γεννάει παράπλευρα ερωτήματα και δύσκολες ως προς την αντιμετώπιση καταστάσεων για το «Βασίλειο της Ισπανίας», οι οποίες μελλοντικά, μπορούν να οδηγήσουν σε δημοψηφίσματα απόσχισης και προσαρτήσεις από το Μαρόκο των κτήσεων της Ισπανίας στις βορειοαφρικάνικες ακτές.

Αναφερόμαστε στις περιοχές της Μελίγια και της Θουέτα, τα μόνα ευρωπαϊκά εδάφη στην αφρικανική ήπειρο, σημαντικού γεωπολιτικού ενδιαφέροντος καθώς η Θουέτα βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Γιβραλτάρ.

Το Μαρόκο, θεωρεί πως η Θουέτα, η Μελίγια αλλά και οι βραχονησίδες της «Περιχίλ» είναι εδάφη μαροκινά, τα οποία αποτελούν ακόμα και σήμερα, σημείο τριβής με την Ισπανία, με μια νέα ισπανομαροκινή κρίση, όμοια ή μεγαλύτερης κλίμακας από την κρίση του Ιουλίου του 2002 στη βραχονησίδα «Περιχίλ» να μην απέχει μακριά.

Διαφωνείτε στην διαπίστωση που αναφέρει πως η κρίση στην Καταλονία δεν είναι μόνο ισπανική αλλά συγχρόνως είναι και ευρωπαϊκή ;

Υστερόγραφο:

Ο ρεπουμπλικάνος, τέως επικεφαλής του «State Department» και Αρχιστράτηγος κ. Κόλιν Πάουελ, δηλώνει την ανοιχτή στήριξη στην κα Χίλαρυ Κλίντον για τις «58^ες Αμερικάνικες Προεδρικές Εκλογές της 8^ης Νοεμβρίου του 2016», καθώς θεωρεί «ντροπή» και εθνική «παρία» για την Αμερική τον τότε Ρεπουμπλικανό υποψήφιο για την Προεδρία κ. Ντόναλντ Τράμπ.

Την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου 2017, συμπληρώνεται ένας ακριβώς χρόνος από τις «Αμερικανικές Εκλογές της 8^ης Νοεμβρίου του 2016», εκλογές στις οποίες επικρατεί ο κ. Ντόναλντ Τράμπ, ο οποίος εκλέγεται ως ο 45^ο Αμερικανός Πρόεδρος από το «Συμβούλιο των Εκλεκτόρων» και όχι από τον αμερικανικό λαό.

• Το κείμενο είχε γραφτεί πριν από την παράδοση του Κάρλος Πουτζδεμόν στις βελγικές αρχές και την χωρίς όρους απελευθέρωσή του.

 Βιβλιογραφία: «Ιt worked for me: Ιn life and leadership», Colin Powell, 2012.

• Ο Ανδρέας Τσιλογιάννης είναι δημοσιογράφος και πολιτικός αναλυτής
• @mail: [email protected]
• Twitter: TsiloyannisAnd
• Facebook: Andreas Tsiloyannis – © Andreas Tsiloyannis