Οι άγιοι μάρτυρες της Εκκλησίας της Κύπρου στο βιβλίο του αρχιμανδρίτη Φώτιου Ιωακείμ
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Οι καταγγελίες του Πασιουρτίδη του ΑΚΕΛ, η συνάντηση του Νίκου Χριστοδουλίδη με την Ολγκίν Κουεγιάρ και αστυνομικά θέματα στα πρωτοσέλιδα των κυπριακών εφημερίδων
Μετά την ακύρωση της υπογραφής του Οικουμενικού Πατριάρχη: Ο θρασύτατος Φιντάν έθεσε θέμα για τη συμμετοχή της Κύπρου και του Ισραήλ στη σύνοδο για την Ουκρανία
Με συγγραφέα τον αρχιμανδρίτη και εμβριθή μελετητή, Φώτιο Ιωακείμ, πρωτοσύγκελο της Ιεράς Μητρόπολης Μόρφου, κυκλοφόρησε στα μέσα Αυγούστου το βιβλίο με τίτλο «Οι άγιοι μάρτυρες και ομολογητές της Εκκλησίας της Κύπρου κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες».
Πρόκειται ίσως για την πρώτη εμπεριστατωμένη μελέτη για τους άγιους μάρτυρες και ομολογητές της κατά Κύπρον Εκκλησίας. Πρόκειται για βιβλίο χρήσιμο όχι μόνο για τους θεολόγους, αλλά για κάθε έναν που ενδιαφέρεται σφαιρικά για την Ιστορία της Κύπρο
Για το βιβλίο, το οποίο κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο «Ostracon Publishing» της Θεσσαλονίκης, 2017, ο αρχιμανδρίτης Φώτιος Ιωακείμ δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι αποτελεί σε βελτιωμένη μορφή τη διπλωματική/μεταπτυχιακή του εργασία στον τομέα Αγιολογίας/Πατρολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.
Πρόσφατα ο αρχιμανδρίτης Φώτιος άρχισε το διδακτορικό του, το οποίο, όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, θα έχει θέμα «Οι αρχιεπίσκοποι Κύπρου κατά τη βυζαντινή περίοδο. Βίος-αγιότητα-διδασκαλία».
Ο αρχ. Φώτιος επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η εργασία δεν συντελέστηκε απλώς στα καθοριζόμενα χρονικά πλαίσια εκπόνησης μεταπτυχιακών εργασιών. «Στην πραγματικότητα, αποτελεί προϊόν μίας μακρόχρονης και επίπονης ενασχόλησης περί την Κυπριακή Αγιολογία από την εποχή, που μόναζα στην Κύπρο στην παλαίφατη και ιστορική μονή του Σταυροβουνίου, και συγκεκριμένα από τη δεκαετία τού 1990», ανέφερε.
Όπως ο ίδιος λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ήταν τότε στην εκάστοτε προσπάθεια συγκέντρωσης του αναγκαίου πηγαίου υλικού, που συνειδητοποίησε «τα ποικίλα εγγενή προβλήματα στην Κυπριακή Αγιολογία και τη μεγάλη σύγχυση και ασάφεια, που επικρατούσε γύρω από πολλά μεμονωμένα πρόσωπα αλλά και ομάδες των εν Κύπρω αγίων».
Οι σπουδαιότεροι λόγοι, ένεκα των οποίων ο ειδικός μελετητής προσκρούει σε πληθώρα δυσεπίλυτων προβλημάτων, είναι, όπως εξήγησε, βασικά οι ακόλουθοι:
-Οι πολλαπλές ιστορικές περιπέτειες της Κύπρου
– Οι επί τρεις συναπτούς αιώνες απηνείς αραβικές κατ’ αυτής επιδρομές (648/649-965) και η μετά από σύντομη σχετικώς ειρηνική διαβίωση η φραγκοκρατία (1192-1570) και στη συνέχεια η τουρκοκρατία (1570-1878), που οδήγησαν επανειλημμένως τον τοπικό πληθυσμό σε ελάττωση, εξαθλίωση και μορφωτική υποβάθμιση.
– Οι εκ παραλλήλου κατά καιρούς καταστροφές και συστηματικές λεηλασίες του πολιτισμικού πλούτου της μεγαλονήσου.
– Η εξαιτίας διαφόρων λόγων αλλοίωση της σχετικής με τον βίο πολλών τοπικών αγίων αρχικής παράδοσης και ιστορικής πραγματικότητας· αυτό τούτο το «λάθε βιώσας» των αγίων, μάλιστα των ασκητών
– Η κατά κανόνα λακωνικότητα, ενίοτε δε και τελεία σιγή, των αγιολογικών κ.λπ. πηγών σχετικώς προς τούς εν Κύπρω αγίους.
Ο καθηγητής Χριστιανικής Γραμματείας (Τμήμα Θεολογίας) της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. , Χρήστος Αραπατζής, επισημαίνει σε σημείωμα στο βιβλίο ότι «η μεθοδολογία που χρησιμοποίησε ο π. Φώτιος, όπως και η συνέπειά του στις αρχές της, εντυπωσιάζει». Προσπάθησε, σημειώνει, «να εντοπίσει όλες τις συναφείς με την έρευνά του πηγές και να προσδιορίσει με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, πότε ήκμασε ο κάθε άγιος, ποιες είναι οι ασφαλείς πηγές περί του βίου του, ποιά είναι η καταγωγή και η πορεία του προς την αγιότητα και το μαρτύριο, αν τιμήθηκε λειτουργικά-υμνολογικά από την Εκκλησία, ποιες οι ημέρες μνήμης του, αν υπάρχουν ναοί αφιερωμένοι στη μνήμη του και πού διασώζονται τα ιερά του λείψανα».
Το θέμα της εργασίας – βιβλίου υποδιαιρείται σε τέσσερεις υποενότητες.
Στο Μέρος Α´ («Οι άγιοι μάρτυρες και ομολογητές της Εκκλησίας [1ος-5ος αι.]»), περιλαμβάνει σε 19 λήμματα μεμονωμένα πρόσωπα ή ομάδες μαρτύρων, που πληρούν με βεβαιότητα τις προϋποθέσεις ένταξής τους στο έργο, σύμφωνα με τα κριτήρια, που ο συγγραφέας έθεσε . Το πρώτο οφειλετικά και εκτενέστερο λήμμα είναι αφιερωμένο στον απόστολο Βαρνάβα, θεμελιωτή και προστάτη της κατά Κύπρον Εκκλησίας.
Στο Μέρος Β´ («Αμφίβολης εποχής ή τεκμηρίωσης μάρτυρες της Κύπρου») έχουν περιληφθεί 10 αντίστοιχα λήμματα μεμονωμένων προσώπων η ομάδων μαρτύρων.
Στο Μέρος Γ´ («Αρχαιολογικά τεκμήρια για την τιμή αγίων μαρτύρων στην Κύπρο»), επιχειρείται μία πρωτότυπη σύνθεση. Γίνεται δηλαδή προσπάθεια, μαζί με τη βοήθεια ειδημόνων στον τομέα, να συναθροισθούν, όσο το δυνατόν συστηματικά και μέσα στο πλαίσιο μίας διπλωματικής εργασίας, οι περιπτώσεις τιμής αγίων μαρτύρων στην Κύπρο , που τεκμαίρονται μέσα από αρχαιολογικά ευρήματα, χωρίς να γνωρίζουμε εάν ταυτίζονται -τουλάχιστον σε κάποιες από αυτές- προς ορισμένους από τους μάρτυρες, που περιλαμβάνονται ήδη στην παρούσα εργασία.
Στο Επίμετρο περιλαμβάνονται τρεις περιπτώσεις αγίων, που εσφαλμένως εντάχθηκαν σε προγενέστερους καταλόγους αγίων μαρτύρων της Κύπρου, ενώ, όπως εδώ διαφαίνεται, είτε είναι πρόσωπα πλαστά, είτε δεν ανήκουν στην Εκκλησία της Κύπρου.
Το έργο περατώνεται με τα σχετικά συμπεράσματα και περίληψή του στην αγγλική.
Η έκδοση της εργασίας, με ISBN 978-618-5146-51-1, σε σχήμα 4ο (23,7Χ16 εκ.), αριθμεί 472 σελίδες, είναι πολύ καλαίσθητη και κοσμείται με 28 τετράχρωμες ποιοτικές φωτογραφίες, ορισμένες ανέκδοτες.
Ο αρχιμανδρίτης, Φώτιος Ιωακείμ γεννήθηκε στη Λευκωσία, στις 2 Αυγούστου του 1962. Έζησε στην Αμμόχωστο μέχρι το 1974, όπου συμπλήρωσε τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση. Μετά την τουρκική εισβολή εγκαθίσταται με την προσφυγοποιηθείσα οικογένειά του στη Λεμεσό, όπου αποφοίτησε από το Λανίτειο Λύκειο το 1980. Το ίδιο έτος εγγράφεται στο Τμήμα Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. Μετά τη Θεολογική Σχολή, εντάσσεται το 1985, ως δόκιμος Μοναχός, στην αδελφότητα της Μονής Σταυροβουνίου. Επιμελήθηκε την επανέκδοση της νέας πλήρους ασματικής Ακολουθίας Πάντων των εν Κύπρω Διαλαμψάντων Αγίων, κατόπιν εκτεταμένης έρευνας ς των πηγών προς αναθεώρηση του Αγιολογίου της κατά Κύπρον Εκκλησίας.
Τον Αύγουστο του 2010, με ευλογία της τροφού Μονής, μετέβη στην Ελλάδα και εντάχθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, της οποίας τότε Επίσκοπος ήταν ο αείμνηστος Μελέτιος Καλαμαράς. Χειροτονήθηκε από τον Νικοπόλεως Μελέτιο διάκονος τον Σεπτέμβριο του 2011 και τον επόμενο μήνα πρεσβύτερος. Χειροθετήθηκε την ίδια μέρα αρχιμανδρίτης. Μετά την κοίμηση του Μητροπολίτη Μελέτιου επέστρεψε στην Κύπρο, τον Ιούνιο του 2012 και εγγράφτηκε στην Ιερά Μητρόπολη Μόρφου. Ο Μητροπολίτης Μόρφου, Νεόφυτος, του ανέθεσε καθήκοντα ιεροκήρυκα, επιμελητή των Εκδόσεων της Μητροπόλεως Μόρφου και υπεύθυνου του Τομέα καταγραφής και ψηφιοποιήσεως των χειρογράφων και παλαιτύπων της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου. Το 2015 χειροθετήθηκε από τον άγιο Μόρφου Πνευματικός. Από τον Σεπτέμβριο του 2016 έχει αναλάβει Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου.
22/10/2017 17:20
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Α. Βικέτος
Λευκωσία