Χαίρεται η Τουρκία με τα πετρέλαια του Κιρκούκ υπό τον έλεγχο του Ιράκ; Μα βεβαίως όχι…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο «σουλτάνος» πάει στα δικαστήρια τον Ιμάμογλου : Ο Ταγίπ Ερντογάν μηνύει τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης για συκοφαντική δυσφήμιση
Ο διχασμός για την εθνική πολιτική απέναντι στην Τουρκία: Πρώην πρωθυπουργοί όχι μόνο δικαιούνται, αλλά οφείλουν να παρεμβαίνουν ιδιαίτερα στα μείζονα εξωτερικά ζητήματα…
Του Semih Idiz
Τα γεγονότα δείχνουν πόσο ρευστή είναι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Κάποτε φαινόταν πως οι Κούρδοι του Ιράκ θα ήταν οι πιστότεροι σύμμαχοι της Τουρκίας για το ορατό μέλλον.
Άγκυρα και Βαγδάτη αντάλλασαν προσβολές και το Ιράκ απαγόρευε στην Τουρκία να συμμετάσχει στην επιχείρηση απελευθέρωσης της Μοσούλης από το ΙΚ. Επίσης υπήρχε σύγκρουση για την παραμονή τουρκικών δυνάμεων στη βάση της Μπασίκα.
Η κουρδική διοίκηση κάλυπτε την Τουρκία στην Μπασίκα και η Άγκυρα διατεινόταν πως οι Κούρδοι ήθελαν την παρουσία των δυνάμεών της εκεί. Ο δε Ερντογάν, ήταν εξοργισμένος για την άρνηση της Βαγδάτης να επιτρέψει την συμμετοχή τουρκικών δυνάμεων στην επιχείρηση της Μοσούλης.
Ο Κούρδος ηγέτης Μπαρζανί έπαιξε επικίνδυνα με το δημοψήφισμα περί ανεξαρτησίας και άλλαξε τα δεδομένα, οδηγώντας Τουρκία και Ιράκ σε εναντίον του συμμαχία. Ωστόσο δεν είναι όλα ρόδινα.
Επισήμως η Τουρκία είναι ευτυχής από την απώλεια του Κιρκούκ από τους Κούρδους και επίσης είναι ευτυχής που χιλιάδες Κούρδοι που είχαν εγκατασταθεί στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή τώρα την εγκαταλείπουν λόγω της ιρακινής προέλασης. Για την Τουρκία το Κιρκούκ είναι μια τουρκομανική πόλη που κακώς εποίκησαν οι Κούρδοι.
Και τώρα όμως δεν είναι βέβαιο κατά πόσο είναι ευτυχής που το Κιρκούκ καταλήφθηκε από ιρακινές δυνάμεις, αιχμή του δόρατος των οποίων είναι οι υποστηριζόμενες από το Ιράν σιιτικές Μονάδες Λαϊκής Κινητοποίησης (PMU).
Το PMU είναι για την Άγκυρα μια σιιτική τρομοκρατική οργάνωση που μέχρι πριν από λίγο το χαρακτήριζε ως «χειρότερο από το Ισλαμικό Κράτος». Όταν δε το PMU ετοιμαζόταν να καταλάβει το Τελ Άφαρ από το ΙΚ το 2016, ο Ερντογάν απειλούσε. Η Τουρκία δεν ήθελε την συμμετοχή του PMU ούτε στην επιχείρηση απελευθέρωσης της Μοσούλης, αλλά δεν κατόρθωσε να την αποτρέψει.
Το PMU επίσης απειλούσε την Τουρκία για την Μπασίκα και χαρακτήριζε τους Τούρκους στρατιώτες ως κατακτητές. Και όμως όλα αυτά φαίνεται πως πήγαν στην άκρη καθώς Τουρκία και Ιράκ συντονίζουν τις κινήσεις τους κατά του ιρακινού Κουρδιστάν. Ωστόσο το μέλλον του Κιρκούκ θα παραμείνει αγκάθι.
Εξαιτίας και της επιρροής του Εθνικιστικού Κόμματος (ΜΗΡ), ο Ερντογάν και οι Τούρκοι εθνικιστές θεωρούν το Κιρκούκ τουρκικό και το ΜΗΡ δηλώνει πως είναι έτοιμο να στείλει και εθελοντές εκεί για να ανακτήσουν ότι έχασε η Τουρκία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το γεγονός αυτό σπέρνει καχυποψία στη Βαγδάτη για τις πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας και οι περισσότεροι Τούρκοι διπλωμάτες δεν πιστεύουν πως το Ιράκ θα επιτρέψει στην Τουρκία να έχει λόγο για το μέλλον του Κιρκούκ.
Το ιρακινό σύνταγμα του 2005 προέβλεπε δημοψήφισμα στο Κιρκούκ για το αν θα εντασσόταν στο ιρακινό Κουρδιστάν. Ωστόσο από τότε πολλά έχουν αλλάξει. Δυτικός διπλωμάτης δήλωνε πως το Ιράκ δεν σκοπεύει να παραχωρήσει αλλού τον έλεγχο του Κιρκούκ.
«Μετά την αποχώρηση των Κούρδων η κεντρική κυβέρνηση, που κυριαρχείται από το σιιτικό στοιχείο, πιθανότατα θα αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της πόλης και των πετρελαϊκών υποδομών. Δεν υπάρχει κανένας λόγος η ιρακινή κυβέρνηση να θελήσει να μοιραστεί την εξουσία της με τους σουνίτες Τουρκομάνους, ειδικά αυτούς που εδώ και χρόνια υποστηρίζουν την Άγκυρα», ανέφερε.
«Το Ιράν αντίθετα είναι σε καλύτερη θέση έναντι της Τουρκίας αναφορικά με το μέλλον του Κιρκούκ», κατέληξε. Επίσης τα άλυτα θέματα μεταξύ Τουρκίας και Ιράκ, όπως η Μπασίκα, παραμένουν και για αυτό ο Τούρκος πρωθυπουργός Γιλντιρίμ ακύρωσε προγραμματισμένη επίσκεψη στη Βαγδάτη.
Ο φόβος για τους Κούρδους στην Τουρκία επιτρέπει την στήριξη της Άγκυρας στις ιρακινές κινήσεις, αλλά σοβαροί αναλυτές προειδοποιούν πως το τελικό αποτέλεσμα ίσως δεν αρέσει στην Άγκυρα.
«Η Τουρκία καλό θα ήταν να μην επενδύσει πολλά στις κυβερνήσεις του Ιράκ και του Ιράν», αναφέρει αναλυτής. Άλλος αναλυτής αναφέρει ότι με το δημοψήφισμα, ο Μπαρζανί, αύξησε την επιρροή του PMU και του Ιράν στο Ιράκ, κάτι που δεν συμφέρει την Τουρκία.
Παράλληλα, τονίζει, το ΡΚΚ κερδίζει μια ιστορική ευκαιρία να αυξήσει την επιρροή του στο Βόρειο Ιράκ. Ο απόστρατος ταξίαρχος Ναΐμ Μπαμπούρογλου συμφωνεί με τους παραπάνω και λέει πως η επιρροή της Τουρκίας στο Κιρκούκ θα είναι ελάχιστη. Θεωρεί, πάντως, πως το PMU και το μέλλον της πόλης είναι δευτερεύοντα θέματα έναντι στον κουρδικό κίνδυνο.
«Οι εξελίξεις στο Ιράκ δεν είναι ανεξάρτητες από αυτές στην Συρία όπου οι Κούρδοι κερδίζουν έδαφος με την υποστήριξη ΗΠΑ και Ρωσίας», λέει. «Η τουρκική υποστήριξη στην εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ βρίσκεται σε κίνδυνο. Το ΡΚΚ επίσης αξιοποιεί την σύγκρουση για να ισχυροποιήσει τη θέση στο βόρειο Ιράκ», καταλήγει.
«Είναι όμως μικρότερο το κακό για την Τουρκία από το να ελέγχει η Βαγδάτη το Κιρκούκ, εν’ ονόματι της εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ από τις κουρδικές φιλοδοξίες», καταλήγει, τονίζοντας πως η κουρδική ανεξαρτησία παραμένει η βασική απειλή για την Τουρκία.
ΠΗΓΗ: AL MONITOR