Του Σωτήρος ή του ολέθρου; Όταν ο κόσμος εισήλθε στην πυρηνική εποχή μέσα από την κόλαση της Χιροσίμα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του Πάνου Τριγάζη*
Η 6η Αυγούστου είναι του Σωτήρος, κατά το χριστιανικό εορτολόγιο. Ωστόσο, για την ανθρωπότητα είναι του ολέθρου, αφού στις 6 Αυγούστου 1945 ο κόσμος εισήλθε στην πυρηνική εποχή μέσα από την κόλαση της Χιροσίμα.
Εκτοτε η ανθρωπότητα βρέθηκε αρκετές φορές αντιμέτωπη με την πλήρη καταστροφή, αφού μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήρθε ο ψυχρός πόλεμος, με πρωταγωνίστριες τις Η.Π.Α και την Ε.Σ.Σ.Δ.
Η μνήμη της Χιροσίμα συνοδεύεται από την προειδοποίηση ότι η πυρηνική απειλή δεν περιορίζεται από εθνικά σύνορα. Η κατοχή πυρηνικών όπλων και η κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων δεν μπορεί να αποτελούν αποκλειστικές επιλογές μιας χώρας, αφορούν όλο τον κόσμο και πολύ περισσότερο τους γείτονές της. Στη βάση αυτή εκφράζουμε την ανησυχία μας για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου της Τουρκίας και τον κίνδυνο διασποράς πυρηνικών όπλων στην Μ. Ανατολή.
Το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα το 2011, αποτέλεσε πρόσθετη προειδοποίηση, επιβεβαιώνοντας την αλήθεια ότι «η μόνη ασφάλεια από τα πυρηνικά είναι η κατάργησή τους». Δεν έχει θέση πλέον ο παλαιότερος διαχωρισμός που γινόταν και από δυνάμεις της αριστεράς, κατά των πυρηνικών όπλων, αλλά υπέρ των πυρηνικών εργοστασίων. Θέλουμε έναν κόσμο ελεύθερο και από τις δύο αυτές πηγές πυρηνικού τρόμου.
Τιμώντας τα θύματα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, τιμούμε και τους αγώνες του παγκόσμιου αντιπυρηνικού κινήματος που υπήρξε το πρώτο παγκοσμιοποιημένο κίνημα, εδώ και πάνω από επτά δεκαετίες, πετυχαίνοντας σημαντικές νίκες στο παρελθόν, όπως η ιστορική συμφωνία Ρήγκαν – Γκορμπατσόφ, για την απομάκρυνση και καταστροφή των ‘’ευρωπυράυλων’’. Χάρη στη δική του δράση καθιερώθηκε διεθνώς ο όρος «Διπλωματία των Λαών».
Το κίνημα αυτό έχει και στη χώρα μας μεγάλη ιστορία. Αξίζει να θυμόμαστε ότι η πρώτη μαζική καμπάνια, που οργάνωσε η αριστερά στην Ελλάδα μετά τον εμφύλιο, ήταν για τη συγκέντρωση υπογραφών κάτω από την «Έκκληση της Στοκχόλμης» με αίτημα την απαγόρευση όλων των πυρηνικών δοκιμών. Προσπάθεια, που απαιτούσε τόλμη και αυτοθυσία τα δύσκολα εκείνα χρόνια, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ένας από τους πρωτεργάτες της, ο 22χρονος Νίκος Νικηφορίδης συνελήφθη στη Θεσσαλονίκη, καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο και εκτελέστηκε στις 5 Μάρτη 1951. Γραμματέας της ΕΠΟΝ Παγκρατίου και πρώην εξόριστος της Μακρονήσου ο Νίκος Νικηφορίδης, είναι ο πρώτος μάρτυρας παγκοσμίως του αντιπυρηνικού κινήματος.
Φέτος η Ημέρα της Χιροσίμα συμπίπτει με την συνεχιζόμενη ένταση στην χερσόνησο της Κορέας, η οποία προκαλεί έντονη ανησυχία στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Το διεθνές κίνημα ειρήνης δεν αναγνωρίζει σε καμιά χώρα το δικαίωμα κατοχής και πολύ περισσότερο απειλής χρήσης πυρηνικών όπλων.
Εμμένουμε σταθερά στην άποψη ότι η μόνη ασφάλεια από τα πυρηνικά, είναι η πλήρης κατάργηση τους. Μόνο ανόητοι ή παράφρονες μπορεί να πιστεύουν ότι αποκτώντας πυρηνικά θα κατοχυρώσουν την εθνική τους ασφάλεια. Ειδικότερα, η απάντηση στην ένταση της Κορεάτικης χερσονήσου δεν μπορεί να είναι άλλη από την ανακήρυξη του συνόλου της περιοχής σε ζώνη ελεύθερη από πυρηνικά όπλα, που σημαίνει τόσο τον πυρηνικό αφοπλισμό της Β. Κορέας όσο και την απομάκρυνση των αμερικανικών πυρηνικών όπλων και βάσεων από την Ν. Κορέα.
Δυστυχώς, δεν είναι μόνο η περιοχή αυτή πηγή κινδύνων για όλη την ανθρωπότητα. Στην ευρύτερη περιοχή μας συνεχίζεται η έντονη στρατιωτικοποίηση ενώ μαίνονται πόλεμοι στην Συρία και την Υεμένη και η Παλαιστίνη παραμένει υπό κατοχή, όπως και μεγάλο μέρος της Κύπρου. Διατηρεί λοιπόν την αξία της στο ακέραιο η πρότασή του ΟΗΕ για μετατροπή της Μ. Ανατολής σε ζώνη χωρίς πυρηνικά, χημικά και άλλα όπλα μαζικής καταστροφής. Πρόταση που απέκτησε δυναμική μετά την υπογραφή συμφωνίας το 2014 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, συμφωνία που δυστυχώς αμφισβητείται τόσο από την κυβέρνηση Νετανιάχου όσο και από τον Πρόεδρο Τραμπ.
Παρά τους μεγάλους κινδύνους, ζει και δυναμώνει η ελπίδα για τον πλήρη, γενικό και ελεγχόμενο πυρηνικό αφοπλισμό. Απόδειξη το γεγονός ότι στις 7 Ιουλίου 2017, πάνω από 120 χώρες του κόσμου, ύστερα από διάσκεψή τους στο πλαίσιο του ΟΗΕ, κατέληξαν σε σχέδιο Συμφωνίας για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων. Πρόκειται για μεγάλη αντιπυρηνική νίκη που υπήρξε καρπός και της παγκόσμιας φιλειρηνικής κινητοποίησης, με το Διεθνές Γραφείο Ειρήνης (IPB) σε ρόλο πρωταγωνιστή, του οποίου ενεργό μέλος είναι η ελληνική οργάνωση Παρατηρητήριο Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ). Ωστόσο με λύπη μας σημειώνουμε, ότι η Ελλάδα απουσίασε από την προσπάθεια αυτή. Προφανώς, γιατί υπήρξε αντίθεση του ΝΑΤΟ.
Ευτυχώς, εδώ και πολλά χρόνια η Ελλάδα δεν φιλοξενεί πυρηνικά όπλα στα εδάφη της, όπως συνέβαινε στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, ούτε διανοείται κανείς να προτείνει τον πυρηνικό εξοπλισμό της χώρας. Άρα, μπορεί και πρέπει η ελληνική κυβέρνηση να είναι στην πρωτοπορία του αγώνα για την πλήρη κατάργηση και απαγόρευση των πυρηνικών όπλων.
Καταλήγω με την ενημέρωση ότι το ΠΑΔΟΠ έχει υποβάλει τρεις προτάσεις για την Συνταγματική Αναθεώρηση που προτείνει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Η πρώτη είναι να προστεθεί στο Σύνταγμα της Ελλάδας νέο άρθρο, που να προβλέπει ότι ’’πουθενά στην Ελληνική επικράτεια δεν εγκαθίστανται πυρηνικά όπλα ή πυρηνικά εργοστάσια’’.
Προσθέτω ότι την κατάργηση 17 πυρηνικών εργοστασίων αποφάσισε η κυβέρνηση της Γερμανίας μετά την Φουκουσίμα, ενώ την μη εγκατάσταση τέτοιων εργοστασίων αποφάσισε με δημοψήφισμα η Ιταλία, τον Μάιο του 2011.
- Ο Πάνος Τριγάζης είναι Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ) και σύμβουλος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης