Πως επιτεύχθηκε η συνεργασία και σύμπνοια μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας; Ενωμένοι και πολιτικά αρματωμένοι




Γράφει ο ΜΑΡΙΟΣ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗΣ

Το μεγαλύτερο στρατηγικό κέρδος που προκύπτει τους τελευταίους μήνες από τη διάδραση μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας δεν είναι η έκθεση της Τουρκίας ως υπεύθυνης για τα αδιέξοδα που καταγράφονται αλλά η συνεργασία και η σύμπνοια μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας.

Κατά την εκτίμησή μου τέτοια αποτελεσματική συνεργασία δεν υπήρξε από την εποχή της δεκαετίας του 1950 όταν άρχισαν οι τριβές μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας και οι οποίες επισημοποιήθηκαν με τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου του 1959-’60.

Ούτε και την περίοδο της αντιπολίτευσης επί Ανδρέα Παπανδρέου, όταν και επίσημα καταγγέλθηκε και μπήκε στο ράφι το λεγόμενο «δόγμα του εθνικού κέντρου», δεν είχαμε την κατανόηση και συνεργασία που διαπιστώνεται την περίοδο αυτή μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας.

Από το 1957 διατυπώθηκε η ουσιαστική διαφωνία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου όταν στην ελληνική Βουλή ο Πρωθυπουργός Καραμανλής παραδέχθηκε πως τα συμμαχικά- ΝΑΤΟϊκά συμφέροντα της Ελλάδας είχαν προτεραιότητα επί των εθνικών και πως υπό αυτό το πρίσμα το αίτημα της ένωσης καθίστατο εκ των πραγμάτων ανέφικτο. Η θέση αυτή του Έλληνα Πρωθυπουργού άνοιξε τον δρόμο προς τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου.

Όλα τα άλλα που λέγονται και γράφονται περί «επίορκων» κ.λπ. δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η ατόφια ένωση εγκαταλείφθηκε από τότε.

Η επόμενη φάση της σύγκρουσης ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία εκδηλώθηκε την περίοδο της κρίσης 1963-’64, κυρίως με την κυβέρνηση Παπανδρέου. Και τότε η σύγκρουση περιστράφηκε γύρω από τα ΝΑΤΟϊκά συμφέροντα της Ελλάδας. Η Λευκωσία αρνήθηκε τη διάλυση του κυπριακού κράτους με την υποκατάστασή του με ΝΑΤΟϊκό κοντομίνιουμ (τουρκο-αγγλο-ελληνικού) και απέρριψε επίσης το διχοτομικό σχέδιο Μπωλ – Άτσεσον της «διπλής ένωσης» (“double enosis”), το οποίο αποτελεί τη σημαία των απανταχού πολιτικά εξωνημένων, καθώς επίσης και πολλές πραξικοπηματικές ραδιουργίες που εκπορεύονταν από Ουάσιγκτον, Αθήνα και Λονδίνο.

Η κρίση του 1964 ανέδειξε πολιτικά και τον Ανδρέα Παπανδρέου.

Ακολούθησαν τα πολιτικά έκτροπα στην Ελλάδα με την αποστασία Μητσοτάκη, τις δοσίλογες κυβερνήσεις και το χουντικό πραξικόπημα του 1967.

Μέχρι τότε έγιναν πολλές προσπάθειες να κλείσει το Κυπριακό με πρωτοβουλίες της Αθήνας με γελοία αποτελέσματα που διακωμωδεί με τον δικό του τρόπο ένας από τους κορυφαίους γνώστες της Τουρκίας, ο Κωνσταντινουπολίτης Χρ. Χριστίδης («Δαμωνίδης») σε μια σειρά από πολιτικά παμφλέτα για τα έργα και τις ημέρες της Χούντας. Ο Δαμωνίδης διακωμωδεί παράλληλα και τη θεωρία των «χαμένων ευκαιριών» που έγινε της μόδας σε ακαδημαϊκούς κύκλους ως υποκατάστατο της έρευνας και της κριτικής σκέψης για την Κύπρο.

Με τη Χούντα η σύγκρουση Αθήνας και Λευκωσίας πήρε τον αιματηρό δρόμο χωρίς επιστροφή. Είχαμε τη δημιουργία του λεγόμενου «Εθνικού Μετώπου» –τον προπομπό της ΕΟΚΑ Β–, πολιτικές δολοφονίες, τις απόπειρες δολοφονίας των Παπαδόπουλου και Μακαρίου, τη δολοφονία Γεωρκάτζη, την κάθοδο του Γρίβα στην Κύπρο και την πολιτική σύγκρουση Μακαρίου με τον Παπαδόπουλο.

Η σύγκρουση Μακαρίου – Παπαδόπουλου πήρε επικές διαστάσεις με τον τελευταίο να «διαπραγματεύεται» με την Άγκυρα –να αποκαλεί την Κύπρο «πόρνη της Μεσογείου»– και να απειλεί τον Μακάριο με «πικρά μέτρα», αν δεν συμμορφωθεί με τας υποδείξεις. Όλα αυτά κατέληξαν σε αποτυχημένα πραξικοπήματα τα έτη 1972-’73, απόπειρες δολοφονίας του Μακαρίου και τον φυσικό θάνατο του Γρίβα τον Γενάρη του 1974.

Στο μεσοδιάστημα ο «αόρατος δικτάτορας» Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο και σε συνεργασία με τον πράκτορα της CIA Gus Laskaris Avrakotos συνωμοτούσε για την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου, με αντάλλαγμα τη συνέχιση της παραμονής του στην εξουσία. Έτσι φθάσαμε στο πραξικόπημα με πρωταγωνιστές τα παλληκάρια της φακής και της αμερικανικής Δεξιάς σε Κύπρο και Ελλάδα.

Με την έλευση της μεταπολίτευσης το δόγμα του «εθνικού κέντρου» εγκαταλείφθηκε και μπήκαμε σε μια νέα περίοδο στις σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας.

Η παρούσα φάση προκύπτει από τα πρόσφατα γεγονότα και αποτελεί λαμπρή σελίδα στις σχέσεις Κύπρου και Ελλάδας. Είναι γεγονός πως για να φθάσουμε εδώ είχαμε πολλαπλά σκαμπανεβάσματα. Όμως χάρις στις παρούσες ηγεσίες τα προβλήματα ξεπεράστηκαν και φθάσαμε στην ευχάριστη κατάσταση που παρουσιάζεται σήμερα. Ας στοχαστούμε και ας προχωρήσουμε ενωμένοι και πολιτικά αρματωμένοι.

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: