Η πίεση του χρόνου στο Σκοπιανό και το «αίνιγμα» της ελληνικής θέσης: Ραντεβού Κοτζια με Νίμιτς
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ποντάροντας στην ανανέωση του ενδιαφέροντος τόσο των μεγάλων χωρών της Ε.Ε. όσο και της Ουάσιγκτον για τα Δυτικά Βαλκάνια, που μέρος του προβλήματος αποτελεί φυσικά και το θέμα του ονόματος της ΠΓΔΜ, ο Matthew Nimetz θα συναντηθεί σήμερα στις Βρυξέλλες με τον ΥΠΕΞ Νίκο Κοτζιά, αναζητώντας τρόπους συνέχισης της διαδικασίας και της μεσολάβησης την οποία έχει αναλάβει με εντολή του ΟΗΕ.
Τα θερμά λόγια των ευρωπαίων ηγετών που συμμετείχαν στην συνάντηση της Τεργέστης (6 ευρωπαϊκές χώρες με τους ηγέτες των Δυτικών Βαλκανίων), αλλά και τα αμερικανικά μηνύματα με την άφιξη σε λίγες ημέρες του αντιπροέδρου Μ. Pence στο Μαυροβούνιο για συνάντηση με τις χώρες των Βαλκανίων, είναι σαφές ότι δημιουργούν πίεση για επίλυση των προβλημάτων που εμποδίζουν την ομαλοποίηση της κατάστασης και την διευκόλυνση της ευρωατλαντικής προοπτικής των χωρών αυτών.
«Η πολιτική σταθερότητα της περιοχής, σημαίνει πολιτική σταθερότητα και για εμάς», ήταν η δήλωση της Γερμανίδας Καγκελάριου Α. Merkel, που δίνει και το στίγμα της ευρωπαϊκής πολιτικής το επόμενο διάστημα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η σκοπιανή κυβέρνηση του Ζ. Zaev επιδιώκει να εκμεταλλευθεί την ευνοϊκή συγκυρία και το αίσθημα ανακούφισης που έχει δημιουργηθεί στην διεθνή κοινότητα από την ομαλοποίηση της κατάστασης στα Σκόπια, προκειμένου να προωθήσει την ευρωατλαντική πορεία της χώρας, χωρίς να υποχρεωθεί άμεσα σε υποχωρήσεις στο θέμα της ονομασίας, που θα έδιναν την ευκαιρία για στοχοποίηση της κυβέρνησής του από την αντιπολίτευση του Ν. Gruevski.
Όσο παραμένει μάλιστα στο πολιτικό παιγνίδι ο κ. Gruevski, αντιμετωπίζοντας και την δαμόκλειο σπάθη της Δικαιοσύνης, με τις έρευνες που διεξάγονται εναντίον του για διαφθορά, είναι προφανές ότι θα χρησιμοποιήσει κάθε κίνηση συμβιβασμού στο θέμα της ονομασίας, για να ξεκινήσει και πάλι κινήσεις αποσταθεροποίησης, με πραγματικό στόχο βεβαίως την δική του απαλλαγή από τις κατηγορίες.
Το VMRO DPMNE την Παρασκευή με ανακοίνωση του ζήτησε από τον κ. Zaev να εκπληρώσει την προεκλογική υπόσχεση του και να φέρει σύντομα την πρόσκληση για ένταξη στο ΝΑΤΟ και για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε., θέλοντας έτσι να ασκήσει πίεση στην νέα κυβέρνηση.
Η στρατηγική που έχει επιλέξει η κυβέρνηση Zaev και έχει και την στήριξη του εμπείρου Αλβανού πολίτικου Α. Αχμετι (όπως την εξέφρασε σε συνέντευξη του στην Καθημερινή) είναι ότι θα επιδιωχθεί η συνέχιση της ευρωατλαντικής πορείας με το προσωρινό όνομα FYROM και κατόπιν θα αναζητηθεί λύση στο θέμα της ονομασίας.
Για την ελληνική πλευρά, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα, καθώς θα αποτελούσε καταρχήν έμμεση αποδοχή μορφής «διπλής ονομασίας» και φυσικά θα προκαλούσε εντονότατους κραδασμούς στο εσωτερικό με δεδομένη την θέση του κ. Καμμένου στο θέμα της ονομασίας.
Το επιχείρημα που χρησιμοποιεί ο κ. Κοτζιάς είναι ακριβώς ότι αυτή η θέση της σκοπιανής πλευράς αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει διάθεση επίλυσης του προβλήματος αλλά απλώς παράκαμψης του.
Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, η ελληνική θέση που θα εκφρασθεί και στον κ. Nimetz, είναι ότι εάν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για την ευρωατλαντική πορεία της ΠΓΔΜ, τότε η ηγεσία της να προσέλθει τώρα, σε ουσιαστικό διάλογο για την επίλυση του προβλήματος της ονομασίας .
Η Αθήνα γνωρίζει ότι μετά τον Σεπτέμβριο θα αυξηθεί η πίεση για το Σκοπιανό, καθώς οι περισσότεροι εταίροι στην Ε.Ε. στηρίζουν την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, υποχρεώνοντας την Ελλάδα, τώρα που φαίνεται να εκλείπει το επιχείρημα της πολιτικής κρίσης στην ΠΓΔΜ, σε προβολή καθαρού βέτο. Η ίδια πίεση θα υπάρξει και στο ΝΑΤΟ ενόψει της χειμερινής Συνόδου των ΥΠΕΞ της Συμμαχίας που θα ήθελε να στείλει ένα θετικό μήνυμα στα Σκόπια ενόψει της Συνόδου Κορυφής του επομένου Ιουνίου.
Παραμένει ερωτηματικό πάντως η θέση με την οποία θα προσέρχονταν σε μια τέτοια διαδικασία η ελληνική κυβέρνηση, καθώς η υιοθέτηση έστω και για διαπραγματευτικούς λόγους της θέσης του κ. Καμμένου (όνομα χωρίς συμπερίληψη του ορού Μακεδονία) θα έφερνε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την ελληνική πλευρά, καθώς για σχεδόν δυο δεκαετίες διαπραγματεύεται σύνθετη ονομασία. Και με πολύ κόπο μάλιστα έχει πείσει ότι θα πρέπει η σύνθετη ονομασία να έχει γεωγραφικό προσδιορισμό, ενώ αντίθετα το erga omnes είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξηγηθεί στους εταίρους και συμμάχους.
Μετά το επεισόδιο στην Βουλή μεταξύ του Κ. Μητσοτάκη και Π. Καμμένου, η αναφορά του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην διάρκεια της τριμερούς με Σερβία και Βουλγαρία, στην επιδίωξη λύσης αμοιβαία αποδέκτης erga omnes δημιουργεί προβληματισμό.
Εάν η ελληνική θέση προσαρμόζεται τώρα στο να μην υπάρχει αναφορά στον όρο «Μακεδονία» και να υπάρχει χρήση «έναντι όλων», είναι προφανές ότι η διαδικασία οδηγείται σε αδιέξοδο και ότι εάν υπήρχε με την κυβέρνηση Zaev έστω και μια πιθανότητα εξεύρεσης μια αξιοπρεπούς συμβιβαστικής λύσης στο θέμα της ονομασίας, αυτή εκμηδενίζεται.
Το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, έχει σχεδόν χαθεί για την χώρα μας καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των μελών του ΟΗΕ έχει αναγνωρίσει την χώρα με το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Η Ενδιάμεση Συμφωνία που διέπει τις σχέσεις των δυο χωρών, είναι δεσμευτική για την χώρα σε ότι αφορά το σημείο εκείνο που υποχρεώνει την Ελλάδα να μην εμποδίσει την ένταξη της χωράς σε Διεθνείς Οργανισμούς εφόσον αυτό επιχειρηθεί με το προσωρινό όνομα FYROM.
Η συνέχιση της παρεμπόδισης της ένταξης στο ΝΑΤΟ και της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν θα είναι εύκολη υπόθεση και κυρίως θα έχει πολύ μεγάλο πολιτικό και διπλωματικό κόστος για την Αθήνα, την στιγμή που η Ελλάδα αντιμετωπίζει πραγματικά μείζονες απειλές ασφάλειας στα ανατολικά σύνορα της και στην Ανατολική Μεσόγειο.