Επιστολές προς το γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες εναντίον του «ανθρώπου» του στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, τον οποίο και καταγγέλλει, αλλά και προς στις κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας, της Γαλλίας, της Κίνας και της Βρετανίας, απέστειλε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, με αφορμή τη νέα Διάσκεψη για το Κυπριακό, η οποία συγκλήθηκε για να αθωωθεί η Τουρκία και να αναβληθούν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Επιστολή στον Γ.Γ. του ΟΗΕ έστειλε και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος διαφωνεί με το περιεχόμενο του φιλοτουρκικού εγγράφου του κ. Άιντα.
Παρά το γεγονός ότι η Λευκωσία και η Αθήνα διαμήνυσαν ότι εάν τεθεί θέμα αναβολής των γεωτρήσεων «θα σηκωθούν και θα φύγουν» από το Κρανς Μοντάνα, η Άγκυρα, συνεπικουρούμενη από τον Νορβηγό μεσολαβητή απειλεί με «πολεμικές ενέργειες» στην κυπριακή ΑΟΖ. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης έχει λάβει τη δέσμευση της Γαλλίας, την οποία αφορούν οι έρευνες αφού η TOTAL είναι εταιρεία γαλλικών συμφερόντων, ότι θα αντιδράσει στην περίπτωση αντίδρασης της Τουρκίας, ενώ και η Ουάσιγκτον του μετέφερε το μήνυμα ότι θα ακολουθήσει μετά τη Γαλλία.
Παρ’ όλα αυτά, η Αθήνα και η Λευκωσία εκφράζουν φόβους για την πολύ μεγάλη πιθανότητας της προβοκάτσιας στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων της Ελβετίας, για να εξαναγκάσουν τον κ. Αναστασιάδη να αποχωρήσει και να του φορτώσουν τις ευθύνες για τη διακοπή των συνομιλιών.
Ο κ. Κοτζιάς, όπως και ο κ. Αναστασιάδης, αντέδρασαν αρνητικά και με σκληρό τρόπο στο έγγραφο του κ. Άιντα, το οποίο περιέχει μεν της θέσεις της κατοχικής δύναμης Τουρκίας, αλλά όχι της Ελλάδας. Η εξέλιξη αυτή έκανε «έξω φρενών» τον Έλληνα υπουργό, ο οποίος -έτσι κι αλλιώς- θεωρεί τον αξιωματούχο του ΟΗΕ «πλασιέ της Τουρκίας», μία καταγγελία η οποία έχει διατυπωθεί και στον ίδιο τον κ. Γκουτέρες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην επιστολή του προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ ο κ. Κοτζιάς εκφράζει την έκδηλη δυσφορία του για το γεγονός ότι αγνόησε τις ελληνικές θέσεις, αλλά και για την ιδέα του κ. Άιντα περί νέας συνθήκης εφαρμογής, η οποία καταργεί την Κυπριακή Δημοκρατία. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή, «μόνο και μόνο, για το γεγονός της συμπερίληψης αυτής της ιδέας, η Ελλάδα και η Κύπρος έπρεπε να αρνηθούν να πάνε στην Ελβετία».
Στην επιστολή του Έλληνα υπουργού αναφέρονται τα εξής, με τρόπο που αποδομείται το έγγραφο των Ηνωμένων Εθνών:
Το ίδιο έντονα ενοχλημένος είναι και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ο οποίος έχει λάβει πληροφορίες ότι θα τον πιέσουν να αποδεχθεί είτε ενδιάμεση συμφωνία είτε ένα περίγραμμα λύσης. Αυτή η εξέλιξη θα είναι αρνητική για τον Κύπριο ηγέτη και την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς στην ουσία ξεκινά η διαδικασία επιβολής μίας συμφωνίας, η οποία θα εξυπηρετεί πρωτίστως την Τουρκία.
Ο κ. Άιντα σχεδιάζει να εγκλωβίσει τον κ. Αναστασιάδη (και την Αθήνα) σε αυτή την επικίνδυνη διαδικασία και αποχωρώντας από τη διαπραγμάτευση για το Κυπριακό, αφού αποφάσισε να καταθέσει υποψηφιότητα στις νορβηγικές εκλογές, να έχει εξυπηρετήσει στον υπέρτατο βαθμό την Τουρκία.
Ο Πρόεδρος της Κύπρου είναι εξαιρετικά ενοχλημένος με τον κ. Άιντα και κατά την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον φέρεται να είπε ότι ο προηγούμενος μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών, ο Αλεξάντερ Ντάουνερ, ήταν «παρθένα» μπροστά στο Νορβηγό διπλωμάτη.
Ο κ. Άιντα, λοιπόν, προσπαθεί να εγκλωβίσει τη Λευκωσία και την Αθήνα, σε αυτό το σκηνικό όπως το περιέγραψε στο ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ διπλωματική πηγή:
Ο κ. Άιντα, συνεπικουρούμενος πρωτίστως από τους Βρετανούς, εκβιάζει τον κ. Αναστασιάδη με την «απόδοση ευθυνών» για το πιθανό αδιέξοδο, ενώ διαρρέει ότι έχει λάβει διαβεβαιώσεις από την Τουρκία ότι θα καταθέσει στην Ελβετία πρόταση μερικής αποχώρησης των κατοχικών στρατευμάτων της από το νησί.
Ο κ. Άιντα είχε ισχυριστεί μιλώντας με τον Πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, ότι πέτυχε τουρκική υποχώρηση για αποχώρηση του 90% των Τούρκων από την Κύπρο με την έναρξη της συμφωνίας και το υπόλοιπο 10% (σχεδόν 4000) να παραμείνει ανάλογα με την εφαρμογή της συμφωνίας και το εάν θα υφίστανται λόγοι παραμονής τους.
Όμως, η ίδια η Τουρκία, σε όλους τους τόνους και με όλους τους τρόπους, έχει καταστήσει γνωστό ότι:
Οι τουρκικές εγγυήσεις θα παραμείνουν ως έχουν όπως και τα κατοχικά στρατεύματα. Η Άγκυρα αποδέχεται μόνο μία μικρή μείωση των στρατευμάτων της από το νησί. Η Τουρκία θα συζητούσε πλήρη αποχώρηση μετά από 15 χρόνια, εκτός εάν καταλήξουν σε επιτυχία οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις, κάτι που δεν αναμένεται ούτε σε 20 χρόνια.
Ο αντιπρόσωπος της Τουρκίας στο Μοντ Πελεράν της Ελβετίας, είπε απευθυνόμενος στην ελληνοκυπριακή αντιπροσωπεία ότι δεν πρέπει να φοβούνται οι Ελληνοκύπριοι «αν τηρήσουν τα συμφωνηθέντα». Πρόκειται για ευθεία απειλή.
Σύμφωνα με τη διπλωματική πηγή, που μίλησε στο ΠΘ:
«Η νέα πενταμερής κρύβει παγίδες. Μια ενδιάμεση συμφωνία θα κλειδώσει τις συγκλίσεις χωρίς να υπάρχει τελική συμφωνία. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα παραμείνει μετέωρη μέχρι να ολοκληρωθεί η τεχνοκρατική εργασία ενώ οι πρόνοιες του περιγράμματος θα τυγχάνουν πολλαπλών ερμηνειών, όπως συμβαίνει στο Κυπριακό. Εάν δε γίνει και ο τουρκικός ελιγμός για μείωση στρατευμάτων η Λευκωσία θα βρεθεί υπό πίεση και εγκλωβισμένη».