Η κακοδιαχείριση του προσφυγικού – μεταναστευτικού και οι ευκαιρίες για “μπίζνες”
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Όσα δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών στους βουλευτές της Ν.Δ. αποτελούν δέσμευση που «δένει» την κυβέρνηση: Να κοπεί με το μαχαίρι η απέραντη δειλία απέναντι στην Τουρκία…
Ο «σουλτάνος» πάει στα δικαστήρια τον Ιμάμογλου : Ο Ταγίπ Ερντογάν μηνύει τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης για συκοφαντική δυσφήμιση
Του Λάμπρου Τζούμη
Αντιστρατήγου ε.α.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα μετά την εφαρμογή της συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας και την ασφυκτική πίεση που δέχεται η χώρα μας στο θέμα του προσφυγικού μεταναστευτικού, γίνεται πολύς λόγος γύρω από το ύψος της οικονομικής βοήθειας που της έχει δοθεί, τη διαχείριση της βοήθειας αυτής, αλλά και του προβλήματος γενικότερα.
Ας δούμε λοιπόν τι ακριβώς έχει συμβεί:
Πριν ένα χρόνο περίπου κατατέθηκε τροπολογία στη βουλή από τον ΥΕΘΑ, την οποία συνυπέγραψαν οι Υπουργοί Οικονομικών, Ναυτιλίας, Προστασίας του Πολίτη και Μεταναστευτικής Πολιτικής, σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση έργων, για σίτιση, υγειονομική κάλυψη, κατασκευή δομών φιλοξενίας και μεταφορά προσφύγων-μεταναστών.
Η αιτιολογία που επικαλέστηκαν ήταν ότι: «Οι προαναφερόμενες δράσεις μπορεί για λόγους κατεπείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, να συνάπτονται κατόπιν διαπραγμάτευσης, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης της εθνικής νομοθεσίας». Από όλες τις πτέρυγες της αντιπολίτευσης είχε επισημανθεί ότι: «Δεν έχει υπάρξει ιστορικό προηγούμενο τέτοιας τροπολογίας που να εξουσιοδοτεί τον ΥΕΘΑ να υπογράφει απευθείας αναθέσεις». Ο αναπληρωτής ΥΕΘΑ κ. Βίτσας εξήγησε ότι η ρύθμιση θα λύνει τρέχοντα προβλήματα για τους πρώτους 2-3 μήνες, καθώς για τις περισσότερες υποθέσεις θα προτιμούνται οι διαγωνισμοί.
Μετά από αυτό λήφθηκε απόφαση για ανάληψη από τις Ένοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.). της διαχείρισης του συνόλου των θεμάτων που σχετίζονται με το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Στις απόψεις που επικαλέσθηκαν κυβερνητικοί παράγοντες για την επιλογή αυτή ήταν ότι οι Ε.Δ. είναι το πιο κατάλληλο όργανο που διαθέτει το κράτος για τη διενέργεια μεγάλης εμβέλειας επιχειρήσεων. Τα στελέχη τους είναι εκπαιδευμένα στον επιτελικό σχεδιασμό, την αντιμετώπιση κρίσεων και την κινητοποίηση και συντονισμό εφοδίων. Έχουν παρουσία σε όλη την επικράτεια και διαθέτουν πολυάριθμο προσωπικό, που εργάζεται δίχως ωράριο και υπερωρίες και υπακούει σε πειθαρχικούς κανόνες. Ξέχασαν βέβαια, ότι η ανάληψη του έργου αυτού τις εκτρέπει από την κύρια αποστολή τους που είναι η υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και ότι για την απόφαση αυτή καθοριστικό ρόλο έπαιξε προφανώς η κυβερνητική ανικανότητα να συντονίσει και να προσφέρει λύσεις μέσω άλλων κρατικών δομών. Τα στελέχη των Ε.Δ. για μια ακόμα φορά ανταποκρίθηκαν απόλυτα σ΄ αυτό που τους ανατέθηκε και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.
Στο χρονικό διάστημα που η παρούσα κυβέρνηση χειρίστηκε το προσφυγικό – μεταναστευτικό, είχαμε δυο παραιτήσεις γενικών γραμματέων του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, που συνοδεύτηκαν με δηλώσεις και οξύτατες καταγγελίες για κακοδιοίκηση, υπερ-κοστολογήσεις και φωτογραφικές διαδικασίες. «Το κόστος ενός πρόσφυγα στη Νορβηγία, είναι 12.000 ευρώ, ενώ στην Ελλάδα είναι 15.000», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο κ. Οδ. Βουδούρης. Με βάση τα στοιχεία της πέμπτης έκθεσης που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα σχετικά με τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, σε ότι αφορά την Ελλάδα, προκύπτουν τα εξής : Από το 2015 για την αντιμετώπιση του προσφυγικού – μεταναστευτικού έχουν διατεθεί 1 δις ευρώ περίπου. Από αυτά τα 509 εκ. διατέθηκαν από το «Ταμείο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση» και το «Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας», τα 350 εκ. ως «έκτακτη χρηματοδότηση» και άλλα 200 εκ. μέσω της διεύθυνσης για την ανθρωπιστική βοήθεια, στην οποία προΐσταται ο Κύπριος κ. Στυλιανίδης και τα οποία έχουν δοθεί σε ανθρωπιστικές οργανώσεις. Η ελληνική κυβέρνηση από τα 350 εκ. της έκτακτης χρηματοδότησης έχει διαχειριστεί τα 180 εκ., από τα οποία 80 εκ. περίπου έχουν διατεθεί στις Ε.Δ., ενώ τα υπόλοιπα σε ανθρωπιστικές οργανώσεις. Κατόπιν αυτού προκύπτουν τα εξής:
– Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει «απρόθυμη» να αξιοποιήσει τους πόρους από τα τακτικά ταμεία δηλ. τα 500 εκ. ευρώ και «προτιμά» αυτά που αφορούν τη χορήγηση έκτακτης βοήθειας.
– Αυτό έχει να κάνει με τη στρατηγική επιλογή της να αναλάβουν οι Ε.Δ. ένα πολύ μεγάλο μέρος της διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι στους δικαιούχους των δύο τακτικών ταμείων. Δηλ. τα 80 εκ. που έχει πάρει ο στρατός από τον έκτατο μηχανισμό δεν θα μπορούσαν να είχαν εκταμιευθεί από τα τακτικά ταμεία, καθόσον διέπονται από το καθεστώς διαδικασίας σύναψης συμβάσεων.
– Οι δεσμεύσεις του ΑΝΥΕΘΑ για απευθείας αναθέσεις μόνο τους πρώτους 2-3 μήνες, δεν τηρήθηκαν. Η προτίμηση της κυβέρνησης για τα έκτακτα ταμεία έχει σχέση με την επιλογή της να υιοθετήσει μια εντελώς αδιαφανή διαδικασία στη σύναψη των συμβάσεων, στην οποία κυριαρχούν οι απευθείας αναθέσεις για εξωφρενικά μεγάλα ποσά, όπως εξ΄ άλλου έχουν καταγγείλει παραιτηθέντες κυβερνητικοί αξιωματούχοι και δεν συνάδει με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς περί ανάθεσης έργων.
Η διαδικασία λοιπόν σύναψης των συμβάσεων που έχει επιλέξει η ελληνική κυβέρνηση και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα ευρωπαϊκά κονδύλια της έκτακτης χρηματοδότησης, θα πρέπει να προβληματίσουν τους αρμόδιους φορείς γιατί είναι σίγουρο ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα αρχίσει να προβληματίζει και την Ευρώπη.
Ένα δεύτερο ζήτημα προκύπτει αν εξετάσει κάποιος τον αριθμό εισερχομένων προσφύγων-μεταναστών στη χώρα μας, από την ημέρα εφαρμογής της συμφωνίας και των επιστροφών στην Τουρκία. Μέχρι και τις 22 Μαρτίου 2017, έχουν εισέλθει στην Ελλάδα συνολικά 25.000 νέοι υποψήφιοι πρόσφυγες και από αυτούς έχουν επιστρέψει 1.487. Οι αριθμοί αυτοί υποδηλώνουν ότι η συμφωνία είναι αλυσιτελής και η κατάσταση που δημιουργείται στα ελληνικά νησιά μέρα τη μέρα θα είναι ασφυκτική. Το οικοδόμημα της συμφωνίας στηρίχθηκε σε μια βασική παραδοχή: Ότι η Τουρκία είναι ασφαλής χώρα. Με αυτό το δεδομένο οι Έλληνες υπάλληλοι και Ευρωπαίοι ειδικοί στα νησιά, θα μπορούσαν να απορρίψουν την αίτηση ενός Σύρου, Ιρακινού, Αφγανού, κ.λπ, θεωρώντας ότι μπορεί να ζητήσει προστασία στην Τουρκία.
Αυτή τη στιγμή δεν μπαίνουν καν στην διαδικασία να εξετάσουν αν μια αίτηση είναι παραδεκτή, καθόσον θεωρούν την Τουρκία «μη ασφαλή χώρα». Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχουμε μόνο 64 επιστροφές Σύρων από την αρχή της Συμφωνίας. Πώς μπορεί να μετατραπεί αυτό; Οι προϋποθέσεις και οι τρόποι για την αποτελεσματική εφαρμογή της συμφωνίας πρέπει να κινούνται στους εξής άξονες :
– Άσκηση πίεσης και συνδρομής της Ε.Ε. στην Τουρκία, ώστε να αποκτήσει εγκαταστάσεις με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, μεταφραστές και καλά εξοπλισμένη υπηρεσία ασύλου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι Σύριοι θα τίθενται υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας και ότι όλοι οι υπόλοιποι θα έχουν πρόσβαση σε ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό σύστημα ασύλου.
– Σύνδεση εκταμίευσης της βοήθειας και απελευθέρωσης της visa στους Τούρκους πολίτες, με βάση τον αριθμό επανεισδοχής μεταναστών από την Ελλάδα και με την ανάπτυξη της FRONTEX στις τουρκικές ακτές, ώστε να υπάρχει άμεσος έλεγχος στην εξάρθρωση των παράνομων δικτύων διακινητών.
Αν η κατάσταση συνεχιστεί με τις σημερινές παραδοχές πολύ σύντομα θα βρεθούμε μπροστά σε εξαιρετικά δυσάρεστες εκπλήξεις, με πιθανή κατάληξη μετατροπής της Ελλάδας σε ένα ευρωπαϊκό Ναούρου ή Μάνους, (νησιά της Αυστραλίας) που χρησιμοποιούνται για κράτηση και απομόνωση των προσφύγων.