Σκληραίνει την στάση του ο Trump απέναντι σε πολυεθνικές, δημιουργεί νέες συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ απειλεί ευθέως τις ΗΠΑ και το Ισραήλ: “Θα λάβουν αναμφίβολα μία συντριπτική αντίδραση γι’ αυτό που κάνουν κατά του Ιράν και του μετώπου της αντίστασης”, δήλωσε
Αφροαμερικανός εκτελείται για φόνο στη Νότια Καρολίνα: Η εκτέλεση του 59χρονου Ρίτσαρντ Μουρ, είναι η 21η στις ΗΠΑ από τις αρχές του 2024
Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η πολιτική και εμπορική ατζέντα του Donald Trump είναι στην ουσία μια παράσταση σε δυο πράξεις. Η πρώτη πράξη έχει τίτλο «φέρνω χρήμα και δουλειές πίσω στη χώρα».
Οι λαοί χαίρονται, διότι βλέπουν αυτή την πολιτική προστατευτισμού να δημιουργεί μια δυναμική και ένα πολιτικό προηγούμενο για όλες τις χώρες στις οποίες η μεσαία τάξη καταρρέει και που θεωρούν την παγκοσμιοποίηση υπεύθυνη της συμφοράς. Κανείς ωστόσο δεν αναφέρεται, ούτε πιθανώς υποπτεύεται, τη δεύτερη πράξη της παράστασης.
Η Ιστορία διδάσκει ότι αυτό που θα ακολουθήσει είναι ένας σφοδρός ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών για μερίδια αγοράς! Τα παραγωγικά ισχυρά κράτη θα δημιουργήσουν πάλι σφαίρες επιρροής και θα ανταγωνιστούν μεταξύ τους για τον έλεγχο των παραγωγικά αδύναμων κρατών, ενδεχομένως και για πρώτες ύλες. Νέες συμμαχίες και σφαίρες επιρροής αρχίζουν να εξυφαίνονται στον ορίζοντα, μια νέα αποικιοκρατία συγκροτείται, και η τεχνολογία αλλάζει τα δεδομένα των δομών και λειτουργιών της παγκόσμιας οικονομίας.
Μήπως η εποχή θυμίζει την περίοδο 1865-1914;
Πολιτική με φετφά… συγγνώμη tweets!
Ο νεοεκλεγείς αμερικανός πρόεδρος Donald Trump, πριν καν αναλάβει επίσημα καθήκοντα (αναλαμβάνει στις 20 Ιανουαρίου 2017), έδειξε το στίγμα της πολιτικής που θα ακολουθήσει με πολύ επιτυχημένα αποτελέσματα. Με ένα tweet μείωσε το κόστος του μελλοντικού Air Force One (Boeing) σχεδόν στο μισό. Με ένα ακόμη tweet δέσμευσε την Lockheed Martin να μειώσει το ανά μονάδα κόστος του F-35 κατά δεκάδες εκατομμύρια δολάρια. Προχθές, με νέο tweet έστειλε το μήνυμα στη Ford να μην προχωρήσει στην κατασκευή νέου εργοστασίου αυτοκινήτων στο Μεξικό. Η εταιρεία ακύρωσε τα σχέδια και ανακοίνωσε ότι το εργοστάσιο θα κατασκευαστεί στις ΗΠΑ.
Επόμενος σταθμός του κ. Trump η Toyota. Τους ειδοποίησε ότι αν κατασκευάσουν εργοστάσιο στο Μεξικό, αντί κερδών θα δουν δασμούς στις πωλήσεις των αυτοκινήτων τους στις ΗΠΑ. Και δεν στέκεται μόνο εκεί. Αντί τα διυλιστήρια της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ να αγοράζουν αμερικανικό αργό, το οποίο πλέον εξάγεται, αγοράζουν φθηνό αργό από το Μεξικό, το διυλίζουν και το εξάγουν πανάκριβα πίσω στο Μεξικό ως βενζίνη. Το κόστος των καυσίμων στη γειτονική τους χώρα έχει αυξηθεί εντυπωσιακά και οι μαζικές διαδηλώσεις του κόσμου αποδομούν πλήρως την εικόνα του επενδυτικού παραδείσου και της αναπτυσσόμενης οικονομίας του Μεξικό. Η πολιτική, οικονομική και κοινωνική σταθερότητα στο Μεξικό κρίνεται στα tweets του Trump. Μάλλον κάτι ανάλογο θα πρέπει να περιμένει και η Κίνα…
Οι δυο κίνδυνοι της πολιτικής Trump
Ο κόσμος βλέπει την πολιτική Trump και αναθαρεί, ελπίζοντας πως το πολιτικό προηγούμενο Trump θα φέρει και στις υπόλοιπες χώρες κυβερνήσεις αντίστοιχου προσανατολισμού, οικονομική ρευστότητα και δουλειές. Ο εμπορικός προστατευτισμός του κ. Trump ερμηνεύεται από την καταρρέουσα μεσαία τάξη της Δύσης ώς το αντίδοτο στο δηλητήριο της παγκοσμιοποίησης με την οποία την πότιζαν οι φιλελεύθεροι ηγέτες των περασμένων δεκαετιών. Ο κόσμος, δυστυχώς, βλέπει μόνο την πρώτη πράξη της παράστασης, που στις μέρες μας πρωτοπαίχτηκε στο Λονδίνο και σήμερα συνεχίζεται στην Ουάσιγκτον. Η παράσταση, ωστόσο, έχει και δεύτερη πράξη!
Η δεύτερη πράξη φέρνει σφοδρούς ανταγωνισμούς. Φέρνει πολέμους και αφανισμό χωρών και αγορών, αντίστοιχης κλίμακας με αυτούς που βίωσε ένα σημαντικό μέρος της ανθρωπότητας την περίοδο 1865-1914. Πριν ανταγωνιστούν μεταξύ τους οι μεγάλες δυνάμεις θα ανταγωνιστούν πρώτα σε ένα αδυσώπητο αγώνα νεο-αποικιοκρατίας για μερίδια αγοράς και σφαιρών επιρροής.
Η δεύτερη πράξη εγκυμονεί δυο πολύ μεγάλους κινδύνους:
Ο πρώτος κίνδυνος είναι ότι η παραγωγική μηχανή στις ΗΠΑ, αλλά και άλλων μεγάλων παραγωγικών κρατών, θα αναζητήσουν αυξανόμενα μερίδια αγοράς παγκοσμίως, είτε για να φέρουν πραγματικές πωλήσεις είτε για να χτίσουν νέες «φούσκες» στην οικονομία. Αυτή η παραγωγική ανάκαμψη θα έχει και χαμένους (όπως π.χ. το Μεξικό), αλλά κυρίως αυτή η ανάκαμψη δεν θα μεταφραστεί ανάλογα και στο πορτοφόλι των εργαζομένων στη Δύση. Και αυτό όχι γιατί δεν το θέλουν οι ηγέτες στη Δύση, αλλά γιατί τα στάνταρ του μισθολογικού κόστους τα έχει θέσει προ ετών η Κίνα, καθώς (ακόμη περισσότερο στο μέλλον) τα στάνταρ αυτά θα πιέζονται περαιτέρω από την είσοδο της τεχνολογίας και της ρομποτικής στην παραγωγική διαδικασία. Όσο οι προσδοκίες θα φέρνουν σταθερότητα, το μοντέλο Trump θα φαντάζει ακλόνητο. Όταν όμως οι προσδοκίες καταρρεύσουν, τότε, ιστορικά, η λύση του πολέμου εξασφαλίζει την επιβίωση των ηγεσιών από το ενδεχόμενο της κοινωνικής επανάστασης και ανατροπής τους. Εκτός και άν οι ηγεσίες της Δύσης δούν (πάλι) το ακραίο Ισλάμ ως πρόβλημα (όπως συνέβει το 1500 μ.Χ.) και αναζητήσουν νέους «δρόμους του μεταξιού», ενδεχομένως και έξω από τον πλανήτη. Άλλωστε και τότε, το ταξίδι στην Αυστραλία (που δεν είχε ακόμη καν ανακαλυφθεί) φάνταζε περίπου όπως σήμερα φανταζόμαστε το ταξίδι στον Άρη.
Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά τον ανταγωνισμό των μεγάλων παραγωγικών κρατών εναντίον πολυεθνικών (για κυριαρχία) και αδύναμων πραγωγικά κρατών (για πρώτες ύλες και μερίδια αγοράς). Αγορές θα ανοίξουν, παλαιές μεσαίες τάξεις θα καταρρεύσουν ενώ νέες θα δημιουργηθούν, και όλα αυτά θα επιβληθούν είτε με το καλό (ρευστότητα μέσω υπερδανεισμού) είτε με το ζόρι (συγκρούσεις και πόλεμοι μικρής κλίμακας). Η ενέργεια, τα τρόφιμα, τα φάρμακα και το software θα είναι τα νέα στρατηγικά όπλα των υπερδυνάμεων σε αυτή τη φάση των ανταγωνισμών. Αυτό σημαίνει πως θα ενταθούν οι συγκρούσεις των «μεγάλων» για τον έλεγχο των πραγμάτων που αφορούν έμμεσα και άμεσα αυτούς τους τομείς.
Το (υποθετικό) tweet Trump στο Fukuyama
Αυτό που ενδεχομένως δεν έχει κάνει ακόμη ο νέος αμερικανός πρόεδρος είναι να στείλει ένα tweet στον συγγραφέα του «Τέλους της Ιστορίας» καθηγητή Fukuyama, ενημερώνοντάς τον ότι το τέλος της Ιστορίας θα αργήσει πολύ, τώρα που αναλαμβάνει πρόεδρος των ΗΠΑ. Ελπίζοντας ότι κάποιοι στο περιβάλλον του νέου προέδρου μας διαβάζουν, θα είχε ενδιαφέρον να δούμε αν και πότε ο κ. Trump θα στείλει μήνυμα στον κ. Fukuyama…
- Ο κ. Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής. Συνεργάζεται με την ιστοσελίδα LIBERAL