«Πιστεύω εις μία λύση…»: Ο ρομαντισμός υπερτερεί του ορθολογισμού στο Κυπριακό




Του Πάρι Σπανού*

Διάβαζα χθες ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Πανεπιστημίου του Cambridge από τον καθηγητή Διεθνούς Ιστορίας David Reynolds αναφορικά με την σημασία των διεθνών διασκέψεων.

Ανάμεσα στα πολλά που καταγράφονταν στο άρθρο με αναφορές σε διάφορες σημαντικές διεθνείς διασκέψεις που έλαβαν χώρα από την λήξη του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι και σήμερα, αναφερόταν ότι πολλές φορές η επιτυχία μιας διάσκεψης είναι, ουσιαστικά, μόνο συμβολική.

Ο αρθρογράφος, χρησιμοποίησε ως παράδειγμα την συνάντηση που είχε γίνει το 1972 μεταξύ του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ρίτσαρντ Νίξον και του Γενικού Γραμματέα του Κομουνιστικού Κόμματος της Κίνας Μάο Τσε Ντούγκ. Παρόλον ότι, επι της ουσίας, τίποτε το σημαντικό δεν είχε επιτευχθεί κατά την εν λόγω συνάντηση, η οποία έγινε στην Κίνα, εν τούτοις, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης την παρουσίασαν ως «την συνάντηση που άλλαξε τον κόσμο». Φωτογραφίες της χειραψίας μεταξύ των δύο ηγετών γύρισαν όλο τον κόσμο και έδωσαν τον μήνυμα της εισδοχής/αποδοχής της «Κόκκινης Κίνας» στην διεθνή κοινότητα. Κατά τον συγγραφέα του εν λόγω άρθρου «οι συμβολισμοί μπορεί να είναι όσο σημαντικές είναι οι ίδιες οι διεθνείς συνθήκες».

Στην συγκεκριμένη περίπτωση, ολίγη σημασία είχε για την διεθνή κοινότητα το γεγονός ότι τίποτε το ουσιαστικό δεν είχε «παραχθεί» από την συνάντηση Νίξον – Μάο Τσε Ντούγκ. Η διεθνής κοινότητα «εισέπραξε» αυτό που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της τότε εποχής ανέδειξαν, δηλαδή τον συμβολισμό που πήγαζε μέσα από την χειραψία των δύο ηγετών και που δεν ήταν τίποτε άλλο από την αναγνώριση, δια χειρός Νίξον, της Κίνας ως ενός σημαντικού παίκτη στην διεθνή πολιτική σκηνή.

Έχοντας υπ’ όψιν τα όσα αναφέρονται πιο πάνω, ο κάθε προβληματιζόμενος πολίτης διερωτάται τι είναι αυτό το οποίο, κατά πάσα πιθανότητα, θα έχουν σαν πρωταρχικό στόχο κατά την διάσκεψη της Γενεύης η Τουρκία και η Τουρκοκύπριοι. Θα είναι η επίτευξη ουσιαστικού αποτελέσματος ή μήπως το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα γι’ αυτούς θα είναι οι συμβολισμοί που θα εκπέμπονται από την διάσκεψη και θα εξάγονται ανεξέλεγκτα προς την διεθνή κοινότητα; Από την άλλη, τί είναι αυτό που θα είναι πρωταρχικής σημασίας για την Ε/Κ πλευρά; Η ουσία ή οι συμβολισμοί;

Ξεκινώντας από την δική μας πλευρά, η απάντηση είναι απλή και ξεκάθαρη. Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι η προτεραιότητα μας στην διάσκεψη θα είναι η επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων αφού εμείς δεν έχουμε τίποτε να κερδίσουμε από τους οποιουσδήποτε συμβολισμούς. Είμαστε το διεθνώς αναγνωρισμένο κράτος, του οποίου το ένα τρίτο του εδάφους τελεί υπο τουρκική κατοχή και μόνο μέσα απο μια σωστή συμφωνία επι της ουσίας μπορούμε να εξασφαλίσουμε μια κάποια δικαίωση.

Τα πράγματα, όμως, είναι τελείως διαφορετικά στην άλλη πλευρά. Διότι η άλλη πλευρά έχει την πολυτέλεια να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της από τους συμβολισμούς και μόνο που θα προκύψουν από την διάσκεψη έστω και αν η διάσκεψη αποβεί άκαρπη επι της ουσίας. Κατά πρώτο λόγο, η συμμετοχή και μόνο των Τ/Κ σε μια διεθνή διάσκεψη στην οποία, εξ όρισμού, συμμετέχουν κράτη (βλέπε δι-εθνής), συμβολίζει αφ’ εαυτής την ύπαρξη κράτους.  Εξ’ ου και μέχρι σήμερα καμία Κυπριακή κυβέρνηση δεν απεδέχθη την συμμετοχή της Τ/Κ κοινότητας σε διάσκεψη για το Κυπριακό στην  οποία μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος, θα μπορούσε να λάβει μέρος. Κατά δεύτερο λόγο, η συμφωνία του δείπνου της 1ης Δεκεμβρίου προβλέπει την επι ίσοις όροις συμμετοχή της Τ/Κ και της Ε/Κ πλευράς στην διάσκεψη της Γενεύης. Για την Τουρκία και για την Τ/Κ πλευρά το γεγονός αυτό από μόνο του αποτελεί ένα σημαντικότατο συμβολισμό και αυτή την ευκαιρία την ανέμεναν υπομονετικά εδώ και 42 χρόνια.  Εδώ και δεκαετίες η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι προέβαλλαν την θέση ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο ισότιμοι λαοί και δύο ισότιμα κράτη. Η συμμετοχή, λοιπόν, επι ίσοις όροις, των 2 πλευρών στην διάσκεψη της Γενεύης αποτελεί για αυτούς την ευκαιρία που ανέμεναν και δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι θα φροντίσουν ώστε αυτός ο συμβολισμός  να μεταδοθεί δεόντως στην διεθνή κοινότητα.

Βεβαίως, ταυτόχρονα, η Τουρκία και οι Τ/Κ πλευρά δεν θα ενοχληθούν ποσώς εάν, πέραν των συμβολισμών, υπάρξει και αποτέλεσμα επι της ουσίας εφόσον, όμως, η ουσία θα κινείται προς την κατεύθυνση ικανοποίησης της πάγιας επιδίωξης τους που, ως γνωστόν, είναι η νομιμοποίηση των τετελεσμένων της κατοχής.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η διάσκεψη της Γενεύης εξυπηρετεί τους στόχους της τούρκικης πλευράς όποιο και να είναι το αποτέλεσμα της. Η τουρκική πλευρά έχει την πολυτέλεια να βγει κερδισμένη ακόμα και αν η διάσκεψη της Γενεύης αποτύχει επι της ουσίας. Στους Τούρκους αρκούν οι συμβολισμοί και μόνο που θα προκύψουν από την διάσκεψη της Γενεύης και δεν έχουν ανάγκη να υπάρξει η οποιαδήποτε πρόοδος επι της ουσίας εκτός, βεβαίως, αν αυτή η πρόοδος θα συνεπάγεται αναγνώριση των τετελεσμένων της κατοχής.

*Ο Πάρις Σπανός είναι δικηγόρος

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: