Πιερία, η γειτονιά των θεών: Εδώ έχεις και βουνό, τον Όλυμπο, αλλά και θάλασσα…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η Πιερία είναι η κατάρριψη των ταξιδιωτικών κλισέ. Θέλεις βουνό και θάλασσα; Εδώ έχεις όχι όποιο κι όποιο βουνό, μα ολόκληρο Ολυμπο, την κατοικία του ίδιου του Δία (και των υπόλοιπων έντεκα θεών), βουνό γεμάτο θρύλους, ασύγκριτες εικόνες και διαδρομές-πρόκληση για ορειβάτες και περιηγητές.
Και παραδίπλα τα κατάφυτα Πιέρια Ορη των Μουσών, με εκπληκτικά πλούσια φύση και το νεότερο χιονοδρομικό κέντρο της Ελλάδας, στο Ελατοχώρι. Κι από θάλασσα; Ενα παραλιακό μέτωπο στον Θερμαϊκό, περίπου 70 χλμ. από τον Αλιάκμονα μέχρι τους Νέους Πόρους, με αμμουδερές παραλίες που το καλοκαίρι γεμίζουν από επισκέπτες που έρχονται εδώ ξανά και ξανά.
Αλλά και Ιστορία, πολιτισμός, αρχαία μνημεία, δραστηριότητες, έθιμα, διαδρομές: με κέντρο την Κατερίνη οι επιλογές που ανοίγονται στην Πιερία δεν έχουν τέλος.
Ξεκίνημα από την πρωτεύουσα του νομού, μια πόλη ζωντανή κι ενδιαφέρουσα, με έντονο το προσφυγικό στοιχείο και δραστήριες πολιτιστικές ομάδες: ξεχωρίζει η Εστία Πιερίδων Μουσών, με δεκαετίες παρουσίας στα πολιτιστικά δρώμενα εντός και εκτός Πιερίας. Απαραίτητη μια βόλτα στο δημοτικό πάρκο, πράσινη όαση στην καρδιά της Κατερίνης, και τον πεζόδρομο της Μεγ. Αλεξάνδρου, την εμπορική καρδιά της πόλης.
Πρώτη εξόρμηση στην ενδοχώρα και τα ορεινότερα της Πιερίας, με μια περιήγηση προς τα Πιέρια Ορη, βουνά φημισμένα από τους προ Χριστού αιώνες ως τόπος αρμονίας και έμπνευσης (εξ ου και τόπος κατοικίας των Μουσών) αλλά και για πιο γήινους λόγους, όπως η άριστη ποιότητα της πιερικής ξυλείας (οξιά, έλατο, βελανιδιά). Σκέψου πως οι αρχαίοι ημών θαλασσοκράτορες πρόγονοι εμπιστεύονταν την ξυλεία των Πιερίων ως την καλύτερη για την κατασκευή κουπιών. Οχι πως τα Πιέρια απευθύνονται βέβαια μόνο σε ναυτικούς.
Στις παρυφές τους θα περάσεις από χωριά γραφικά και φιλόξενα, όπως η Ανω Μηλιά, η Ράχη, το Ελατοχώρι (Παλιό και Νέο), η Ρητίνη, ο Αγιος Δημήτριος και τα Σκοτεινά. Το τελευταίο βέβαια, αν και γραφικότατο και πανέμορφο, είναι «φιλόξενο» με μια ευρύτερη έννοια του όρου, μια και εδώ και τρεις περίπου δεκαετίες δεν κατοικείται πια.
Λιτόχωρο και Πλαταμώνας
Στη Νότια Πιερία η βάση αφετηρίας είναι το Λιτόχωρο. Αλλη «παρανόηση» κι εδώ, γιατί ούτε λιτό είναι ούτε χωριό, αλλά μια ωραιότατη επαρχιακή κωμόπολη που έγινε γνωστή κυρίως για δύο πράγματα: από τη μια, για τη μεγάλη ναυτική της παράδοση, κάτι μάλλον περίεργο μια και δεν είναι ακριβώς παραθαλάσσια (η θάλασσα απέχει 6,5 χλμ.), κι από την άλλη γιατί είναι η κυριότερη είσοδος στον Ολυμπο. Πίσω ακριβώς από το Λιτόχωρο ανοίγεται το φαράγγι του Ενιπέα, κι από εδώ ξεκινά ο δρόμος προς την τοποθεσία Πριόνια, την οποία και επιλέγουν οι περισσότεροι επίδοξοι κατακτητές του Ολύμπου.
Πολύ κοντά στο Λιτόχωρο βρίσκεται το φημισμένο Δίον, η ιερή πόλη των αρχαίων Μακεδόνων, ένα εκπληκτικά διαμορφωμένο αρχαιολογικό πάρκο με τρεχούμενα νερά, ερείπια από ναούς και αρχαία θέατρα, ένα εξαιρετικό μουσείο με εκθέματα από όλη την Πιερία, και (δεν τελειώσαμε ακόμα!) ένα καινοτόμο ίδρυμα, το Κέντρο Μεσογειακών Ψηφιδωτών, όπου με έμπνευση από το Δίον διδάσκεται η τέχνη του ψηφιδωτού.
«Κι ο Δίας απ’ τον Ολυμπο φυλάει τον Πλαταμώνα» έλεγε το άσμα. Οπου Πλαταμώνας το υπέροχο μεσοβυζαντινό κάστρο που πολλές φορές έχεις δει περνώντας από την εθνική οδό, μα πόσες φορές το επισκέφτηκες; Ευκαιρία λοιπόν να γίνει η αρχή. Περίπου 8 χλμ. από το κάστρο βρίσκεται ένα από τα ωραιότερα χωριά της Πιε… λάθος, της Ελλάδας!
Ο Παλαιός Παντελεήμονας μοιάζει σαν μια ηπειρώτικη πινελιά στη Μακεδονία (χτίστηκε όντως από Ηπειρώτες μάστορες), υπέροχο, γραφικότατο χωριό με παραδοσιακή αρχιτεκτονική και ανεμπόδιστη θέα στον Θερμαϊκό. Σε άλλα 8 χλμ. έρχεσαι και στην Ανω Σκοτίνα, χωριό μικρότερο και με ακόμη λιγότερους (έως ελάχιστους) μόνιμους κατοίκους αλλά κι εκείνο ζεστό και γραφικό.
Στο Δέλτα Αλιάκμονα
Αν πρέπει να απομονώσεις ένα και μόνο ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της Βόρειας Πιερίας, μάλλον θα πρέπει να στρέψεις το βλέμμα προς τη θάλασσα: κατάστικτη από σκούρα σημάδια. Είναι οι περίφημες μυδοκαλλιέργειες της περιοχής, στο Κίτρος, στον Μακρύγιαλο και στη Μεθώνη, όπου παράγονται τα εννιά από τα δέκα μύδια που δίνουν οι ελληνικές θάλασσες.
Σήμα κατατεθέν είναι βέβαια και το Δέλτα του Αλιάκμονα, ανυπολόγιστης οικολογικής και αισθητικής αξίας υγρότοπος που διαμορφώνει εν πολλοίς και το κλίμα της περιοχής. Εδώ που τα λέμε, πάντα το υγρό στοιχείο ήταν που κυριαρχούσε εδώ, αυτό εκμεταλλεύτηκε και η αρχαία Πύδνα και εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό λιμάνι, που Μακεδόνες και Αθηναίοι ήθελαν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους (εντέλει, το κατάφεραν οι πρώτοι).
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και ο αρχαιολογικός χώρος στις Λουλουδιές, με το επισκοπικό μέγαρο, τα ψηφιδωτά και τους ζωγραφισμένους τάφους. Μα και ολόκληρη η περιοχή είναι γεμάτη από αρχαία ευρήματα, διαχρονικά άλλωστε από εδώ περνούσαν όλοι οι δρόμοι. Τέλος, επιβάλλεται μια επίσκεψη στο Αιγίνιο με τις εκκλησίες του, και τον ωραίο Κολινδρό, γενέτειρα του θρυλικού Ζορμπά.
Γιάννης Μαντάς , www.ethnos.gr