Ο νέο-τουρκικός επεκτατισμός, ο Σουλτάνος Ταγίπ ο Μικροπρεπής: Γιατί θέλει να κάνει τζαμί την Αγιά Σοφιά
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ*
Η πρόσφατη απόφαση του Προέδρου-Σουλτάνου της Τουρκίας Ερντογάν του πρώτου, να διορίσει μόνιμο ιμάμη στην Αγία Σοφία, αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, μέρος του σχεδίου του για την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπό την ηγεσία του και με έντονο θρησκευτικό πρόσημο, αφού όπως είναι γνωστό, το εσωτερικό του ναού, συμβόλου της Ορθοδοξίας αλλά και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας του αντιπάλου δηλαδή δέους της εποχής στην επεκτατική πολιτική των Οθωμανών, κατεστράφη σχεδόν ολοσχερώς από τα στρατεύματα του Μωάμεθ του δευτέρου μετά την εισβολή στην Κωνσταντινούπολη το 1453.
Παράλληλα, είναι ευθέως αντίθετη με την απόφαση που έλαβε το 1935 ο Κεμάλ Ατατούρκ ,σύμφωνα με την οποία η Αγία Σοφία θα ήταν στο εξής Μουσείο στο οποίο απαγορευόταν πλέον κάθε θρησκευτικού περιεχομένου τελετή, ενώ συνιστά και παράβαση της Σύμβασης για την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά που η Τουρκία επικύρωσε το 1983 και στην οποία δύο χρόνια, μετά το 1985 συμπεριελήφθη το ιστορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης συμπεριλαμβανομένης και της Αγίας Σοφίας.
Αναπτύσσοντας τα μεγαλεπήβολα σχέδια του ο Τούρκος Πρόεδρος παίρνει αποφάσεις που κύριο στόχο έχουν να εγγράψουν την μεγαλύτερη δυνατή υποστήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας των Τούρκων πολιτών που διαπνέονται από μάλλον ισχυρό θρησκευτικό –ισλαμικό αίσθημα-πολλοί έχουν διαχρονικά βοηθηθεί από το κόμμα του κ. Ερνογάν-, το οποίο βέβαια ενισχύεται ακόμη περισσότερο από κάθε κίνηση σε βάρος εμβλημάτων του Χριστιανισμού και ειδικότερα της Ορθοδοξίας όπως είναι η Αγία Σοφία. Δυστυχώς, ο κ. Ερντογάν ενισχύεται , αντικειμενικά, στις κινήσεις του σε σχέση με την Αγία Σοφία και όχι μόνο, από την χλιαρή, σε αντίθεση με το παρελθόν (19ο αιώνα, βλ. σχετικό άρθρο στο αγγλικό τμήμα του mignatiou.com, 6 Αυγούστου 2016), αντίδραση που αγγίζει τα όρια της αδιαφορίας, μεγάλου μέρους της Διεθνούς Κοινότητας και ειδικότερα της UNESCO αφού και στο παρελθόν όταν στη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ το 2002-2003 καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς αρχαιολογικοί θησαυροί της αρχαίας Μεσοποταμίας και στον πρόσφατο πόλεμο στη Συρία οι οπαδοί του ISIS κατάστρεφαν αρχαιολογικούς θησαυρούς σε διάφορα σημεία της χώρας (βλ. Παλμύρα) προκειμένου να πουλήσουν τμήματα σε διεθνείς αρχαιοκάπηλους, ο διεθνής αυτός Οργανισμός περιορίστηκε σε καταδικαστικές δηλώσεις, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Όμως η στάση του Τούρκου Προέδρου- Σουλτάνου απέναντι στην Αγία Σοφία και στα όσα ο ναός αυτός συμβολίζει, μία στάση που πέρα από νόμους και διεθνείς συμβάσεις αντίκειται και στη γενική αρχή για την ειρηνική συνύπαρξη των θρησκειών και τον διάλογο των πολιτισμών που διακεκριμένες διεθνείς προσωπικότητες και φορείς στον τομέα των γραμμάτων και του πολιτισμού εδώ και χρόνια προωθούν και στηρίζουν, πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διεθνούς προβληματισμού λόγω της ευρύτερης στρατηγικής της οποίας αποτελεί μέρος.
Μια αναδρομή στα γεγονότα και στην «συμπεριφορά» της Τουρκίας τους τελευταίους μήνες, με επίκεντρο πρώτα τους διωγμούς «αντιφρονούντων», τις προσπάθειες φίμωσης των ΜΜΕ με στόχο την χειραγώγηση της κοινωνίας, τους χειρισμούς και τους διωγμούς μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος (διάσταση εσωτερική) και στη συνέχεια την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης, τις απαράδεκτες και καταδικαστέες «εμμονές» στις συζητήσεις για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού, τις συνεχιζόμενες προκλήσεις σε βάρος της Ελλάδας, τη στάση της στην κρίση στη Συρία γενικά και ειδικότερα σε σχέση με τους Κούρδους (διάσταση εξωτερική) σε συνδυασμό και με κάποιες άλλες κινήσεις όπως η « βιασύνη» για την κατασκευή από τους Ρώσους του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου,(η κίνηση αυτή θεωρείται ως σημαντική για την απόκτηση ενεργειακής αυτάρκειας και όχι μόνο) και η προσπάθεια συνεννόησης με το Ισραήλ για την μέσα από την Τουρκία διοχέτευση του Ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη ( η προσπάθεια αυτή έστω και αν απέτυχε θεωρείται ως κίνηση για την ενίσχυση της θέσης της Τουρκίας στον διεθνή ενεργειακό συσχετισμό δυνάμεων, αλλά και ως απόπειρα διάσπασης του άξονα Ελλάδας –Κύπρου-Ισραήλ) αποκαλύπτουν ως ένα βαθμό τα επεκτατικά σχέδια του Τούρκου Προέδρου.
Και τούτο γιατί πρώτον όσα αποφάσισε και υλοποίησε μέχρι στιγμής στο εσωτερικό της Τουρκίας έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την ενίσχυση της εξουσίας του όχι μόνο μέσα από την δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου πλήρως ελεγχόμενου από τον ίδιο (βλ. πχ απόψεις και προσπάθειες Ερντογάν για την αναθεώρηση του Τουρκικού Συντάγματος ), αλλά και μέσα από την δημιουργία της πεποίθησης στον τουρκικό πληθυσμό ότι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις αρχής γενομένης από τον Κεμάλ Αττατούρκ ελάχιστα έπραξαν ώστε η Τουρκία να έχει τη θέση και αυτά που πραγματικά της ανήκουν και ως εκ τούτου είναι κατακριτέες αλλά και απορριπτέες.
Δεύτερον, με τα όσα δηλώνει αλλά και πράττει στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων της χώρας του υπογραμμίζει τις διεκδικήσεις της Τουρκίας περιγράφοντας όμως παράλληλα με τον τρόπο αυτό και την λογική του για την ανάγκη «ζωτικού» χώρου της χώρας του,(βλ.επεκτατική στρατηγική σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου αλλά και την παράπλευρη στρατηγική παρέμβασης σε χώρες και περιοχές κοντά στην Τουρκία που υπάρχουν Τουρκικής καταγωγής μουσουλμανικοί πληθυσμοί Κύπρο, Θράκη, Κριμαία ,Ναγκόρνο-Καραμπάχ κλπ).
Είναι μάλλον προφανές ότι ο κ. Ερντογάν αδιαφορεί για τους συνειρμούς που μπορούν να προκαλέσουν αυτές οι πολιτικές του επιλογές, συνειρμούς που παραπέμπουν στις απόψεις και στα πεπραγμένα του γνωστού παράφρονα πολιτικού και εγκληματία, του Χίτλερ (όπως είναι γνωστό είχε αναφερθεί στον « ζωτικό» χώρο της Γερμανίας και εκμεταλλεύτηκε την ύπαρξη Γερμανών σε γειτονικές χώρες για να δικαιολογήσει τις στρατιωτικές επεμβάσεις σε βάρος των χωρών αυτών, ξεκινώντας έτσι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο), και στις ως εκ τούτων μαύρες σελίδες στην ιστορία της Γερμανίας, που σήμερα οι Γερμανοί καταδικάζουν και δεν θέλουν να θυμούνται.
Την ίδια αδιαφορία φαίνεται να επιδεικνύουν ,ως ,ένα βαθμό, και ορισμένες χώρες με τις άλλοτε χλιαρές άλλοτε κατευναστικές αντιδράσεις τους στις επιλογές και τα παραληρήματα του Σουλτάνου. Είναι δε , εν προκειμένω, τουλάχιστον απορίας άξια η ευκολία με την οποία ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας στην πρόσφατη επίσκεψη του στην Τουρκία, παρά την μεγάλη Αρμενική κοινότητα που υπάρχει στη χώρα του, έδωσε στην κυριολεξία « συγχωροχάρτι» στην Τουρκία για την γενοκτονία των Αρμενίων που σε συνδυασμό με την αντίστοιχη γενοκτονία των Ποντίων αποτελούν ένα από τα στυγερότερα εγκλήματα εθνοκάθαρσης που διέπραξε η σύγχρονη Τουρκία. (Αν και τα εγκλήματα διεπράχθησαν από τον Κεμάλ Αττατούρκ, ο κ. Ερντογάν με παλαιότερες τοποθετήσεις του έχει δείξει ότι ίσως είναι η μόνη πολιτική επιλογή του Κεμάλ που αποδέχεται).
Δημιουργείται έτσι μία διεθνής αντίφαση αφού από τη μία πλευρά η Διεθνής Κοινότητα υπεραμύνεται του Διεθνούς Δικαίου, της Ειρήνης και της Συνεργασίας μεταξύ των Λαών, της αρχής της Ειρηνικής επίλυσης των Διεθνών Διαφορών ,του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, και της κοινωνικής ευαισθησίας και από την άλλη ανέχεται τις πράξεις και τις παραλείψεις του κ. Ερντογάν που σαφώς παραβιάζουν τις αρχές αυτές και όχι μόνο. Και ο κ. Ερντογάν δείχνει να μην έχει διδαχθεί τίποτε από την ιστορικά πλέον αποδεδειγμένη κατάληξη δυνάμεων με επεκτατικό προσανατολισμό, η Διεθνής Κοινότητα όμως και οι Διεθνείς Θεσμοί που δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα αιματοκυλίσματος της Ανθρωπότητας από τις επεκτατικές πολιτικές κάποιων χωρών , και σήμερα υπάρχουν και δεσμεύονται από τους καταστατικούς χάρτες τους να λειτουργούν για την καλώς εννοούμενη ευημερία των λαών πρέπει να αντιταχθούν στα επεκτατικά σχέδια του Τούρκου Σουλτάνου που μόνο καταστροφικές συνέπειες θα έχουν αν αναπτυχθούν πλήρως.