Νεφέλη, Ορφέας, Φαίδρα εναντίον Κούλας, Θανάση, Τούλας: Ο “πόλεμος” των ονομάτων
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Της Φένιας Ρουγκούνη *
Γεμάτη πιτσιρίκια, η παραλία σφύζει από γέλια και σκανταλιές. Και από των παππούδων τις φωνές, που με μάτι άγρυπνο επιτηρούν τους εγγονούς. «Νεφέλη, έβαλες αντηλιακό;» ρωτά η γιαγιά Κούλα, «Ορφέα, το καπέλο σου!», διατάζει η γιαγιά Σούλα, «Δανάη, έλα γρήγορα, το παγωτό θα λιώσει!» λέει ο παππούς Θανάσης.
Ο Μήτσος, ο Θανάσης, ο Βαγγέλης, η Κούλα, η Σούλα και η Κική έχουν απόγονους τον Έκτορα, τον Ίωνα, τον Ορφέα, την Δανάη, την Νεφέλη, την Κυβέλη. Και βέβαια τους Αλέξανδρους, που είναι οι σημερινοί ισοδύναμοι των Γιώργηδων του παρελθόντος. Οι Αλέξανδροι, που πάντα υπήρχαν στη ζωή μας, τους ξέραμε όμως σαν Αλέκους.
Αυτή η μαζική τάση καλλωπισμού των ονομάτων, που αποτελεί φαινόμενο των τελευταίων χρόνων, και έχει αλλάξει το τοπίο της ονοματοδοσίας των παιδιών της ελληνικής οικογένειας, είναι άραγε δείγμα προόδου; Σηματοδοτεί αλλαγή αισθητικής η επιστροφή στην ένδοξη αρχαιότητα; Γιατί αν συμβαίνει πράγματι αυτό, τότε λογικά πρέπει και άλλες πτυχές του βίου μας να καλλωπίζονται παράλληλα. Για παράδειγμα, αν πράγματι έχουμε προχωρήσει στο πεδίο της αισθητικής, τότε δεν θα ξύνουμε τα τρόπαια του ανδρισμού εν μέση οδώ ενώπιον κόσμου, ούτε θα φτύνουμε στον δρόμο ανέμελα και χαλαρά. Δεν θα σκαλίζουμε τη μύτη μας όταν μας πιάνει το φανάρι ενώ οδηγούμε. Κι αν είμαστε φιλόζωοι περιπατητές, θα έχουμε πάντοτε μαζί ένα σακουλάκι για τα περιττώματα του σκύλου.
Η καθημερινότητα όμως είναι των φαντασιώσεων ο ανελέητος διώκτης. Κάθε πρωί, σαν τον ζογκλέρ στροβιλιζόμαστε να μην πατήσουμε πάνω στις εκροές των σκύλων, τα μάτια χαμηλώνουμε με αιδώ όταν ο απέναντι πεζός στο ξύσιμο επιδίδεται με πάθος, σφυρίζουμε αμήχανα όταν ο διπλανός μας οδηγός με ζήλο ανασκάπτει το ρουθούνι του. Με άλλα λόγια, η αισθητική των μικρών συνηθειών μας μοιάζει αναλλοίωτη στον χρόνο. Κανένα άλμα προόδου ορατό στο πεδίο αυτό. Αυτό που όλοι βιώνουμε είναι μια καθημερινότητα απεχθής, μια κουρελού κακοραμμένη που πάνω της ξεβάφουν όλες οι ματαιώσεις μας. Και ξάφνου, μέσα στο γκρίζο σκηνικό, το θαύμα συντελείται. Ο Βάγγος μας βαφτίζεται Ορφέας.
Δεν είναι όμως το όνομα εγγύηση του κάλλους. Είναι πράγματι γοητευτικό να ακούς το «σ’ αγαπώ» από έναν Μάριο ή μια Μιράντα. Εξωτική φαντάζει η ζωή με μια Κυβέλη ή έναν Ίωνα. Ωστόσο, το ευγενές του ονόματος δεν είναι μαγικό ραβδί που μεταμορφώνει τα ευτελή του βίου σε ευγενή. Η μετεξέλιξη της Κούλας σε Αριάδνη δεν ανεβάζει αυτόματα και τον πολιτισμό της. Η ποιητική των μικρών πραγμάτων είναι απείρως πιο σημαντική από την ποιητική των μικρών ονομάτων. Και απείρως πιο δύσκολο να κατακτηθεί.
Και ας μην ξεχνάμε πως την Κοτοπούλη την λέγανε Μαρίκα και την Παξινού την λέγανε Κατίνα. Διόλου δεν τις εμπόδισε να λάμψουν το όνομά τους το μπανάλ.
- Η Φένια Ρουγκούνη έχει σπουδάσει αγγλική λογοτεχνία, νομικά και μάνατζμεντ. Σήμερα εργάζεται στον Συνήγορο του Πολίτη