Κι αν η παλιά φρουρά νικήσει τον Τραμπ και την Λεπέν; Η υπόθεση δεν είναι καθόλου τολμηρή
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο Άντονι Μπλίνκεν προσπαθεί να βρει “κοινή” γλώσσα με την Κίνα: Ουάσιγκτον και Πεκίνο οφείλουν να χειρίζονται τις διαφωνίες τους «υπεύθυνα», είπε ο Αμερικανός υπουργός
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν τολμούν να βγουν από την «αμπάριζα» (των ΗΠΑ): Οι Βρυξέλλες τρέχουν πίσω από την Ουάσιγκτον και δεν …τερματίζουν ποτέ!
Του Λούτσιο Καρατσιόλο(*)
Κι αν νικήσει τελικά η παλιά φρουρά; Κι αν οι έμπειροι ηγέτες και οι σταθερές εξουσίες επικρατήσουν επί της εξέγερσης των λαϊκιστών; Αν δηλαδή οι εκλογές που θα πραγματοποιηθούν από τώρα μέχρι το φθινόπωρο του 2017 φέρουν στην εξουσία τη Χίλαρι Κλίντον και τον Αλέν Ζιπέ, και διατηρήσουν στην εξουσία την Άγγελα Μέρκελ και τον Ματέο Ρέντσι;
Η υπόθεση αυτή δεν είναι καθόλου τολμηρή. Στην πρώτη περίπτωση, μάλιστα, είναι η πιο πιθανή. Και θα αναγκάσει τις Κασσάνδρες που μιλούν για την επικείμενη Αποκάλυψη, με τις φιλελεύθερες δημοκρατίες να πέφτουν στα χέρια ανεύθυνων δημαγωγών ή ξενόφοβων υπερεθνικιστών, να παραδεχθούν ότι ο κίνδυνος παρήλθε. Και ότι όλα είναι όπως πριν, καλύτερα από πριν.
Οι Κασσάνδρες θα κάνουν τότε λάθος δύο φορές. Σήμερα, επειδή τα σενάρια που παρουσιάζουν είναι μαύρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η καταδίκη είναι γραμμένη και περιμένει μόνο την εκτέλεσή της. Αύριο, επειδή ο εκλογικός θρίαμβος του παραπάνω κουαρτέτου δεν θα σημαίνει ότι λύθηκαν τα προβλήματα που μας απασχολούν. Το μόνο που θα σημαίνει η νίκη της παλιάς φρουράς είναι ότι η πλειοψηφία έφτασε στο χείλος του γκρεμού, κοίταξε κάτω και στη συνέχεια έκανε ένα βήμα πίσω. Ότι κυριάρχησε δηλαδή το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Κάτι κάθε άλλο παρά αρκετό για να αντιστραφεί ο δρόμος που έχουμε πάρει και θέτει σε κίνδυνο την ευημερία και τις ελευθερίες που κληρονομήσαμε από τις προηγούμενες γενιές. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται κάτι βαθύτερο. Χρειάζεται να ξαναδώσουμε νόημα και περιεχόμενο στην πολιτική.
Η μάστιγα που απειλεί τις δυτικές δημοκρατίες, και ονομάζουμε «λαϊκισμό» (ένας όρος που μπορεί να περιλάβει διάφορα φαινόμενα), δεν μπορεί να ξορκιστεί μόνο με μια ψηφοφορία. Μπορεί να καταπολεμηθεί και ενδεχομένως να νικηθεί μόνο αν ξαναδοθεί στους πολίτες η δυνατότητα να διαλέξουν μεταξύ εναλλακτικών λύσεων. Είναι κάτι που το κατεστημένο έχει αρνηθεί από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου κι ύστερα, στο όνομα της λεγόμενης «συναίνεσης της Ουάσινγκτον»: πλήρης απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών ροών, ιδιωτικοποιήσεις κατά βούληση, μείωση των πραγματικών μισθών, περικοπή των δημοσίων δαπανών και των σχετικών υπηρεσιών. Όλα αυτά στο όνομα της «παγκοσμιοποίησης», που υποσχόταν να διαδώσει την ευημερία σε όλη την ανθρωπότητα χωρίς να βλέπει ότι η ανάπτυξη της Κίνας και άλλων αναδυόμενων οικονομιών θα συνοδευτεί από τις υλικές και ηθικές στερήσεις των δυτικών πολιτών (αλλά και σημαντικών μαζών στον Τρίτο Κόσμο).
Όσο για την ευρωζώνη, η «συναίνεση της Ουάσινγκτον» μεταφράζεται σε λιτότητα. Αναμφισβήτητα χρήσιμη, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, στον γερμανικό πυρήνα της νομισματικής μας ζώνης, καταστροφική όμως για όλους τους άλλους.
Στη βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη, αυτή η συναίνεση απέκλειε εκ των πραγμάτων τη διαδικασία «trial and error» την πειραματική επιλογή δηλαδή διαφόρων λύσεων που τους τρεις τελευταίους αιώνες έχει κάνει τη Δύση να ξεχωρίζει από τον υπόλοιπο κόσμο. Η αλλαγή κυβέρνησης ήταν και είναι δυνατή, δεν ήταν όμως και όπως φαίνεται δεν είναι ακόμη δυνατή η αλλαγή πολιτικής. Τα δημοκρατικά συστήματα είναι παγιδευμένα σε μια πνευματική φυλακή που αρνείται την πρώτη αρχή μιας ανοιχτής κοινωνίας: ότι η αλήθεια δεν ανήκει σε κανέναν.
Η «συναίνεση της Ουάσινγκτον» επικρίνεται πλέον απ΄ όλους και δαιμονοποιείται από όλους (σχεδόν) τους λαϊκιστές. Στους τελευταίους προστέθηκε και η βρετανή πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, που έχει αναλάβει να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο Λονδίνο και τη βαθιά Αγγλία.
Η απελευθέρωση από τον λαϊκισμό προϋποθέτει την αναγνώριση ότι πρόκειται για ένα παιδί του ελιτισμού, της τεχνοκρατικής ψευδαίσθησης δηλαδή την οποία καλλιεργούν οι ολιγαρχίες για να συνυπάρξουν με τη δημοκρατία. Όσο δεν το αναγνωρίζουμε αυτό, μπορεί να βγάλουμε έναν αναστεναγμό ανακούφισης στην περίπτωση που οι λαϊκιστές χάσουν στις εκλογές, θα είμαστε καταδικασμένοι όμως να ζούμε για πολύ καιρό μαζί τους.
(Πηγή: La Repubblica)
- Ο Λούτσιο Καρατσιόλο είναι ιταλός καθηγητής και αρθρογράφος