Οι “μυστικές” ομορφιές του Κισσάβου: άγριες πλαγιές και ανεξερεύνητες χαράδρες
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Σε αιφνιδιάζει με άγριες πλαγιές και ανεξερεύνητες χαράδρες, σε γαληνεύει με οικισμούς σαν από πέτρινα κουκλόσπιτα και τιρκουάζ παραλίες στο Αιγαίο. Οταν αρσενικές και θηλυκές δυνάμεις συνεργάζονται τόσο άψογα, το τελευταίο που σε νοιάζει είναι αν όλο αυτό πρέπει να το ονομάσεις Κίσαβο ή Οσσα.
Αιώνια «ριγμένος» ανάμεσα σε Ολυμπο και Πήλιο, ο Κίσαβος κερδίζει όλο και πιο δυναμικά το έδαφος που του αξίζει στον τουριστικό χάρτη της Ελλάδας. Τόπος ιδανικά φτιαγμένος για ξεκούραση, εναλλακτικό τουρισμό, αθλήματα και περιήγηση σε ορεινά ή παραθαλάσσια χωριά, το βουνό με τα δύο ονόματα τα είχε πάντοτε όλα.
Ενας τριγωνικός όγκος από μακριά, γυμνός, άνυδρος και αφιλόξενος στην κορυφή (αν εξαιρέσεις τους αθλητές βουνού που δεν χορταίνουν να βγάζουν αναμνηστικές φωτογραφίες έξω από το υπόγειο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία), ο Κίσαβος ξεδιπλώνει την πλευρά που αγαπούν οι περισσότεροι στις βόρειες, νότιες και ανατολικές πλαγιές του.
Οξιές, έλατα, πλατάνια και οι περίφημες καστανιές με τα πορτοκαλί φύλλα στο έδαφος να δημιουργούν φυσικό χαλί, στέκονται πάνω από φαράγγια (με διασημότερο της Καλυψούς), καταρράκτες και ορμητικούς χείμαρρους που τα διασχίζουν τον χειμώνα.
Η πυκνή ομίχλη έξτρα μπόνους στην ατμόσφαιρα κι εκεί που πιστεύεις πως το τοπίο δεν μπορεί να γίνει ομορφότερο, η ανατολική πλευρά σού αποκαλύπτει μια σειρά από τις καλύτερες παραλίες του Αιγαίου. Στα νότια της κοιλάδας των Τεμπών, ο Κίσαβος ορθώνει το δικό του βασίλειο με καρτποσταλικούς οικισμούς που πρέπει να εξερευνήσεις.
Μυστικές ομορφιές
Πρώτη και μεγαλύτερη, γύρω στο εικοσάλεπτο από τη Λάρισα, η Αγιά. Η «μεγάλη πόλη» του βουνού, χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω από τον κάμπο με τις διάσημες μηλιές και τα κεράσια της και με μια πολυσύχναστη πλατεία απ’ όπου θα ανηφορίσετε τον κεντρικό πεζόδρομο προς την επάνω γειτονιά για να μπείτε περισσότερο στο κλίμα.
Εδώ, στην Ανω Πόλη, καλοδιατηρημένα πέτρινα αρχοντικά με αυλές -Αλεξούλη (Καλυψούς), Πετράκη, Αντωνίου, Ευστρατιάδη, Ριζούλη, Τζιτζιλέρη, ο πύργος του Καλόγερου- και κάποια άλλα αφημένα στη λιγότερο ευνοϊκή τύχη τους, θυμίζουν πως μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα το εμπόριο μεταξιού και βαμβακιού έφερε αμύθητο πλούτο στους κατοίκους.
Με τους βυζαντινούς ναούς και τα μοναστήρια να συναγωνίζονται κυκλαδίτικο νησί σε εξωκλήσια (κυριότερα αξιοθέατα οι μονές Αγ. Παντελεήμονα και Αγίων Αναργύρων), ο πολιούχος Αγιος Αντώνιος έχει μάλλον την πιο γνωστή και σκοτεινή ιστορία: στις δέστρες πίσω από το ιερό λένε ότι έδεναν με αλυσίδες τους ψυχικά ασθενείς για να τους επισκεφτεί ο άγιος «γιατρός» με τον βούρδουλα που τους έκανε καλά (!). Αν μη τι άλλο, τα τρία πέτρινα γεφυράκια πάνω από τα τρεχούμενα νερά του Αμυρου ποταμού προσφέρουν πιο αισιόδοξους συνειρμούς.
Ο δρόμος συνεχίζει προς τη Μελιβοία, ένα χωριό-μπαλκόνι με θέα το Αιγαίο και μπόλικη ζωή ιδίως το καλοκαίρι, όμως πριν πάρεις τον δρόμο προς τα ανατολικά, το διπλανό στην Αγιά Μεταξοχώρι είναι μάλλον ο νούμερο ένα λόγος που βρέθηκες εδώ.
Παραμυθένιος οικισμός με λιθόκτιστα αρχοντικά, καταπράσινος και γεμάτος νερά, χωρισμένος στα δύο από τον Αμυρο που τον διασχίζει. Γνώρισε επίσης μεγάλες δόξες από την εκτροφή μεταξοσκώληκα τον 18ο αιώνα και μετά την παρακμή, μέχρι να ξαναγεννηθεί ως το χωριό που προτιμούν σαν από σιωπηλή συμφωνία καλλιτέχνες. Οι ντόπιοι θα σου πουν πως το οφείλουν στον Μποστ, ο οποίος αναστηλώνοντας το αρχοντικό της συζύγου του το 1969 έφερε στο χωριό «καλλιεργημένο» κόσμο και στη συνέχεια ανάλογο τουρισμό.
Ακόμη ένα όνομα που θα μάθεις εδώ είναι ο Σουλιώτης, πολιτικός μηχανικός που αναστήλωσε μπόλικα νεοκλασικά της Αγιάς και μεταμόρφωσε ένα «κουκουλόσπιτο» του 1850 στον ομώνυμο ξενώνα στο Μεταξοχώρι.
Κατά τ’ άλλα, στο παλιό παρθεναγωγείο στεγάζεται το πολύ δραστήριο πολιτιστικό κέντρο, η τεράστια γκαβτζιά εκεί κοντά φύτρωσε μέσα στον βράχο από όπου δίδαξε ο Κοσμάς ο Αιτωλός, το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία είναι ό,τι πρέπει για χάζι στο πανόραμα του κάμπου και τα ερείπια του αρχοντικού των Φαβρ μιλάνε για ασύλληπτο χρήμα, έρωτα και προδοσία: ο Ελβετός βαρόνος και η αγαπημένη του χορεύτρια των Μουλέν Ρουζ εγκαταστάθηκαν εδώ το 1872, ανέβασαν με τις επιχειρήσεις και τα πρωτοφανή πλούτη τους το χωριό, μέχρι που η «Μαντάμα» ερωτεύτηκε τον Ιταλό οικονόμο τους και ο Ευγένιος Φαβρ πνίγηκε στον Πηνειό.
«Πώς και δεν έγινε “έργο” όλο αυτό;», αναρωτιέσαι με το δίκιο σου στον δρόμο για το Μεγαλόβρυσο, πέντε χιλιόμετρα πιο πέρα. Από τους ομορφότερους οικισμούς του Κίσαβου, με πέτρινα κτίσματα του 11ου και 13ου αιώνα, υπέροχα δείγματα τέχνης των Ηπειρωτών μαστόρων, από εκείνα που σε κάνουν να λατρεύεις το ορεινό ρετρό χειμώνα-καλοκαίρι.
Μαζί με τη γειτονική και ακόμα πιο ορεινή Ανατολή (960μ. υψόμετρο), οι δύο οικισμοί λειτουργούσαν ως παραθεριστικοί προορισμοί επί Τουρκοκρατίας, όπως και σήμερα για λίγους και περισσότερο ψαγμένους Λαρισαίους που έχουν εδώ τα εξοχικά τους.
Αναζητήστε το πέτρινο γεφύρι του 1860, τον ναό του Αγ. Γεωργίου με τα φλογόσχημα παράθυρα και το αξιόλογο μουσείο, και λίγο πιο έξω από το χωριό το παλιό μοναστηράκι του Αγ. Παντελεήμονα αλλά και το νέο του Τιμίου Προδρόμου, πλάι στο ερειπωμένο του 1550 με μοναχές από όλες τις μεριές του κόσμου αφιερωμένες στα Θεία αλλά και την οικολογική-αγροτουριστική δράση.
Πιο πάνω από την Ανατολή δεν έχει άλλο οικισμό να δεις, μόνο την έρημη κορυφή του Προφήτη Ηλία. Αλλά μπορείς να αρκεστείς στο πανοραμικό υπερθέαμα που έχεις από εδώ: Θεσσαλικός κάμπος, ολόκληρη η Αγιά και τα χωριά της, Πήλιο και Μαυροβούνι, μια απέραντη ακτογραμμή, ακόμα και η Σκιάθος και η Σκόπελος απλώνονται μπροστά σου, υπενθυμίζοντας πως Κίσαβος σημαίνει και Αιγαίο.
Οι ανατολικές πλαγιές καταλήγουν στο πέλαγος που κάνει την Ελλάδα διάσημη στον κόσμο σχηματίζοντας μια σειρά από πεντακάθαρες και οι περισσότερες οργανωμένες παραλίες: Στόμιο, Καρίτσα, Κόκκινο νερό (ιαματικά νερά), Κουτσουπιά, Παλιουριά, Βελίκα, Κάτω Σωτηρίτσα, ο πασίγνωστος Αγιόκαμπος με την απέραντη αμμουδιά και κάτω από το Μαυροβούνι η Παπακώστα και ο Ρακοπόταμος.
Οσο γι΄ αυτό το Μαυροβούνι που ενώνει Κίσαβο με Πήλιο, έχει ολόδικά του μέρη να εξερευνήσεις: το βασιλικό δάσος Πολυδενδρίου, τη λίμνη Κάρλα που ξαναγεννιέται, όπως και ο πανέμορφος οικισμός της Κουκουράβας (Ανω Αμυγδαλή), την πολυσύχναστη Σκήτη με την τεχνητή αλλά τόσο ατμοσφαιρική λιμνούλα της, το κάστρο-απομεινάρι της βυζαντινής Κενταυρόπολης, το ορεινό και παραθαλάσσιο μαζί Σκλήθρο.
Για μια μικρή απόδραση ή πολυήμερες διακοπές, ας πούμε ότι κι αυτό είναι ένα από τα ταξίδια που σου θυμίζουν πόσο πολλά είναι τα μέρη που δεν φαντάζεσαι πως υπάρχουν τελικά.
Έρση Μηλιαράκη , www.ethnos.gr