Οι λύσεις δεν βρίσκονται στο παρελθόν αλλά στο μέλλον: Η παγκοσμιοποίηση είναι πρόβλημα
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ*
Οι αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου δικαιολογημένα βρίσκονται από τώρα στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας, καθώς για μισό τουλάχιστον αιώνα δεν είχε εμφανισθεί ένας τόσο ακραίος υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ανεξάρτητα από το ποιο θα είναι το εκλογικό αποτέλεσμα, το φαινόμενο Τραμπ είναι ήδη αξιοσημείωτο και καθόλου μεμονωμένο, αφού και στην Ευρώπη εκφράζονται ανάλογες τάσεις, όπως στη Μεγάλη Βρετανία με την ψήφο υπέρ του Brexit, στη Γερμανία με την άνοδο της Εναλλακτικής για τη Γερμανία σε διάφορες περιφερειακές εκλογές κ.ά.
Πρόκειται για επιμέρους εκδηλώσεις μιας γενικότερης στροφής σε μεγάλο αριθμό «δυτικών» χωρών, από κοινωνικά στρώματα που επιδείκνυαν έως πρόσφατα μια, σε αδρές γραμμές, συντηρητική πολιτική συμπεριφορά, ενώ τώρα πια λειτουργούν αντιδραστικά, ζητώντας την επιστροφή στο παρελθόν των εθνικών κρατών, την αποβολή των μεταναστών κ.ο.κ. Η κοινή βαθύτερη αιτία είναι η πίεση την οποία ασκεί στις λεγόμενες «δυτικές» κοινωνίες η παγκοσμιοποίηση, μέσω της επίτασης των οικονομικών ανισοτήτων, της αύξησης της ανεργίας και της σταδιακής ανάμειξης πληθυσμών με διαφορετικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Η κατάργηση, σχετικοποίηση ή de facto υπέρβαση των συνοριακών φραγμών και η εντεινόμενη κινητικότητα ανθρώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων έχουν ως συνέπεια τη μεταφορά μέρους ή και του συνόλου διαφόρων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική προς τον υπόλοιπο πλανήτη και ταυτόχρονα αξιοσημείωτες μεταναστευτικές ροές με αντίστροφη κατεύθυνση.
Για πολλούς ανθρώπους οι οποίοι βλέπουν να επιδεινώνονται, μέσα στο πλαίσιο αυτό, οι συνθήκες διαβίωσής τους, η απλή και προφανής λύση είναι η ανόρθωση των φραγμών, όπως αποτυπώνεται π.χ. στην πολυσυζητημένη πρόταση Τραμπ περί ανέγερσης ενός τείχους χιλιάδων χιλιομέτρων στα σύνορα ΗΠΑ – Μεξικού. Πρόκειται όμως για ψευδολύση, που θα οδηγούσε, αν γενικευόταν, σε ακόμη πιο δραματική και βίαιη πτωχοποίηση. Εκείνο που χρειάζεται η ανθρωπότητα σήμερα δεν είναι διαχωριστικά τείχη, αλλά ανάσχεση της εκρηκτικής δημογραφικής δυναμικής στον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο.
Χρειαζόμαστε ακόμα ισχυρότερους θεσμούς διακυβέρνησης σε περιφερειακό ή και παγκόσμιο επίπεδο, με μεγαλύτερη νομιμοποίηση από τους λαούς, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε από κοινού τα παγκοσμιοποιημένα προβλήματα. Οι λύσεις δεν βρίσκονται στο παρελθόν αλλά στο μέλλον.
- Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ, ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ