Νέες προκλήσεις, παλιωμένα όπλα; ‘Εφτασε η μεγάλη στιγμή των ιστορικών συμβιβασμών




Του Σάμη Γαβριηλίδη *

Εικοστός πρώτος αιώνας. Συνεχώς διαβάζουμε: Αποστολή στον Άρη με αστροναύτες- ρομπότ για να εξεταστεί η δυνατότητα εγκατάστασης ανθρώπινης ζωής. Θέσεις εργασίας αντικαθίστανται με ρομπότ.

Ταυτότητες με τσιπάκια περιλαμβάνουν το σύνολο των πληροφοριών των ανθρώπων, υγείας, μόρφωσης, εργασίας, κοινωνικές, οικονομικές, τα πάντα με ένα κουμπί. Τρισδιάστατοι εκτυπωτές κατασκευάζουν τα πάντα, από αεροπλάνα έως ανθρώπινα όργανα. Και άλλα πολλά. Η τεχνολογία εξελίσσεται ταχύτατα, εξυπηρετεί τον άνθρωπο, του διευκολύνει τη ζωή. Όμως αλλάζει τις ανθρώπινες σχέσεις, την καθημερινότητα, αυτή την ίδια την ανθρώπινη ζωή.

Αυτό βέβαια που δεν αλλάζει είναι ο αέναος αγώνας για κοινωνική δικαιοσύνη, για ισότητα, για το παγκόσμιο αίτημα για ανθρώπινες συνθήκες ζωής σε όλη την ανθρωπότητα. Η αέναη διαμάχη ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, που μετά από έναν αιώνα αγώνων δημιούργησε το κοινωνικό κράτος, εγγυητή και προστάτη, που εξασφαλίζει ισότητα στην παιδεία, την υγεία, την οικονομία και συνολικά στη ζωή των ανθρώπων. Κράτος, που όμως έντονα αμφισβητείται πλέον από τη νέα τάξη πραγμάτων των δανειστών, των επενδυτών, των χρηματιστών, την Ευρώπη του κεφαλαίου και των Τραπεζών, των φόρων, των κατασχέσεων και της ανεργίας.

Σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον, λοιπόν, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη μας την αλλαγή του τρόπου ζωής που φέρνει η τεχνολογία, όσοι είμαστε ακόμη με την πλευρά της εργασίας πρέπει να σκεφτούμε αν τα υπάρχοντα μέσα που έχουμε μας επιτρέπουν να ανατρέψουμε την πραγματικότητα στην οποία σήμερα ζούμε.

Για παράδειγμα, οι θέσεις εργασίας δεν κινδυνεύουν μόνον από τους αδηφάγους επενδυτές, αλλά πολύ περισσότερο από τη χρήση της τεχνολογίας, των  αυτόματων μηχανών και των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Και αν ακόμη υπάρξει καθημερινή απασχόληση, αυτή θα αφήνει πολύ περισσότερο ελεύθερο χρόνο στους ανθρώπους, που θα πρέπει να διδαχθούν να τον απολαύσουν πριν τους οδηγήσει στην κατάθλιψη.

Εν ολίγοις, πρέπει να περισώσουμε, κατά την άποψή μου, τους θεσμούς που κατέκτησαν οι προηγούμενες γενιές με θυσίες και αίμα, παρά την καθημερινότητα στην οποία πια έχουμε συνηθίσει.

Κάποιες από αυτές είναι ο δημόσιος έλεγχος της υγείας, της παιδείας, του νερού, της ενέργειας, της πληροφόρησης και όλων όσα θεωρούνται δημόσια αγαθά.

Η νέα τάξη πραγμάτων, στο όνομα του φιλελευθερισμού, έχει πείσει παραδείγματος χάριν πως οι ανεξάρτητες αρχές αφενός και η ιδιωτικοποίηση όλων των κρατικών δραστηριοτήτων αφετέρου σε αυτό αποσκοπούν.

Η παραδοσιακή αριστερά, από την άλλη, θεωρεί πως προστατεύει αυτές τις αρχές, προστατεύοντας μόνο τις θέσεις εργασίας στο ίδιο όμως οικονομικό πλαίσιο της οικονομίας του κέρδους.

Αυτές οι διαφορές, αντί να κάνουν συμμάχους όλους όσοι πραγματικά πιστεύουν στη δημοκρατία και στον δημόσιο έλεγχο των βασικών αναγκών των ανθρώπων, τους μετατρέπουν σε αντιπάλους, δίκην οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων. Δεν τους επιτρέπουν να θυμούνται πως και ο Μαρξ και ο Κέινς μιλούσαν για πολιτική οικονομία και παρ’ όλες τις διαφορές τους μιλούσαν για ένα δυνατό κράτος ως εγγυητή της ζωής των ανθρώπων και όχι για ένα κράτος- επιχείρηση, με κέρδη και ζημίες και λειτουργία στη βάση του δανεισμού.

Τα νέα όπλα, κατά τη γνώμη μου, ίσως είναι τα παλιά, που δεν καταφέραμε ποτέ να χρησιμοποιήσουμε γιατί ανατινάχθηκαν πριν καν δοκιμαστούν. Ίσως είναι ο Ιστορικός Συμβιβασμός του Μπερλινγκουέρ και του Μόρο, που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ λόγω της απαγωγής και της εκτέλεσης του «συντηρητικού» Μόρο από τις «αριστερές» Ερυθρές Ταξιαρχίες. Ίσως είναι οι μικροί συνεταιρισμοί σε κάθε μορφή παραγωγής, όπου οι εργαζόμενοι είναι οι ίδιοι και ιδιοκτήτες. Ίσως είναι η αυτοδιαχείριση και η αλληλεγγύη ως βάση της ζωής και όχι ο ατομικισμός και η πλεονεξία. Είναι η αποδοχή, η αξιοποίηση και η χρήση της τεχνολογίας σε όφελος όλης της κοινωνίας και όχι η άρνησή της, άρα και η παράδοσή της σε «κέντρα» προς ίδιαν χρήση.

* Ο Σάμης Γαβριηλίδης είναι εκδότης

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: