Kεφαλονιά, το θαύμα του Ιονίου: Ζαφειρένια νερά και μαγικές σπηλιές
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Αμμουδιές με κόκκινη άμμο, θάλασσες με νερά ζαφειρένια και μαγικές σπηλιές με αναρίθμητα χρώματα, «οικογενειακά» χωριά με παράξενα ονόματα, άνθρωποι με χιούμορ σαν ηλεκτροπληξία και αλλόκοτα θαύματα που επαναλαμβάνονται μπροστά σου μέρα μεσημέρι. Μα μήπως ολόκληρη η Κεφαλονιά δεν είναι ένα θαύμα;
Πολλή φωτιά το αμόρε σου, μόβαλε στην καρδιά μου, και μιαν αριέτα θα σου ειπώ, παρέμορφη κυρά μου». Τι κι αν δεν έχεις φλέβα ποιητή; Η Κεφαλονιά σε ποτίζει λίγο λίγο με τη σπιρτάδα της, με γερές δόσεις αμίμητης κεφαλονίτικης τρέλας και σε λίγο οι αριέτες -τα μπριόζικα εκείνα στιχάκια που τραγουδούσαν οι κανταδόροι στο Ληξούρι- αρχίζουν να βγαίνουν με ρυθμούς πυροβολικού.
Τρέλα, είπα; Ανακαλώ, εδώ τη λέμε «κουρλαμάρα», είναι από τα πιο ζηλευτά χαρίσματα που μπορεί να έχει κανείς, δόξα τω Θεώ είναι… ανίατη και στην Κεφαλονιά αλωνίζει σε δόσεις χορταστικές και ανεξάντλητες…
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή: τι θα δεις στην Κεφαλονιά; Πολλά και διάφορα! Μα τον άγιο Γεράσιμο, είναι το μεγαλύτερο νησί στο Ιόνιο! Ορεξη μόνο να ‘χεις να γυρνάς, να ανακαλύπτεις τη μία μετά την άλλη αμμουδιές και παραλίες ασυνήθιστης ομορφιάς, που καπαρώνουν τα εξώφυλλα των ταξιδιωτικών οδηγών όλου του κόσμου.
Να έρχεσαι σε χωριά χτισμένα σε πλαγιές, σε λόφους, πνιγμένα στο πράσινο, πλάι στη θάλασσα, ακόμα και… ανάμεσα σε δύο θάλασσες. Να πιάνεις κουβέντα με τους Κεφαλονίτες και να μην μπορείς με τίποτα να τους πιάσεις στο ετοιμόλογο και στην ταχύτητα της σκέψης!
Κι έπειτα να μπαίνεις σε σπηλιές και να ακούς μουσικές κάτω από σταλακτίτες – το φαντάζεσαι; Να κάνεις βαρκάδα μέσα στη σπηλιά, και να ‘χεις πάνω ουρανό και κάτω λίμνη – πώς γίνεται πάλι αυτό; Να βλέπεις φίδια σωρούς να κόβουν βόλτες μέσα στην εκκλησία της Παναγίας και να διστάζεις να τ’ αγγίξεις την ίδια ώρα που τα μικρά παιδιά παίζουν άφοβα μαζί τους. Κι ακόμα δεν ξέρεις ούτε τα μισά…
Μια Κεφαλονίτισσα μέσα από το Αργοστόλι
…μια Κεφαλονίτισσα και πώς να σας το πω. Από το Αργοστόλι λοιπόν θα ξεκινήσεις, το Αργοστόλι θα περπατήσεις πρώτα, στο Αργοστόλι θα αρχίσεις να μπαίνεις στο νόημα του τι εστί Κεφαλονιά. Το ταξί από το αεροδρόμιο θα σε φέρει σε 15’ στην πρωτεύουσα «τση Κεφαλονιάς» και η περιπέτεια έχει ήδη ξεκινήσει.
Στο Αργοστόλι όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη μεγάλη πλατεία του ευεργέτη Παναγή Βαλλιάνου, ενός από τους αμέτρητους που θα μάθεις πόσα έκαναν για το νησί (και όχι μόνο). Γύρω από αυτή την πλατεία βρίσκεις το μέρος που ψάχνεις για τον πρωινό σου καφέ, για το γρήγορο σνακ, για το μεσημεριανό φαγητό, για το βραδινό ποτάκι, για τη νυχτερινή σου διασκέδαση. Ολα στη σειρά, όσο περνάει η ώρα να γεμίζουν από κόσμο και μέχρι το βράδυ να γίνεται το αδιαχώρητο.
Δυο χέρια αν είχε η πλατεία Βαλλιάνου για να σ’ αγκαλιάσει, θα τα έλεγαν «Ριζοσπαστών» και «Λιθόστρωτο» – οι δυο δρόμοι που απλώνονται δεξιά κι αριστερά της, ο ένας για τη βόλτα και τα ψώνια σου κι ο άλλος για εικόνες βγαλμένες απ’ τα παλιά τα χρόνια.
Η Ριζοσπαστών είναι πιο γνωστή ως «ο δρόμος με τους φοίνικες», με πελώριους κορμούς φοινικόδεντρων που μετρούν ήδη κάμποσες δεκαετίες ζωής να στολίζουν κατά μήκος τον δρόμο, και τα περισσότερα από τα -ελάχιστα- παλιά σπίτια που διασώζονται στο Αργοστόλι, όπως η Φιλαρμονική και το αρχοντικό Κοσμετάτου.
Το Λιθόστρωτο, από την άλλη, είναι ο κατεξοχήν εμπορικός δρόμος που πρέπει να περπατήσεις· να σταματήσεις δεκάδες φορές μπροστά στις βιτρίνες, μέχρι που να φτάσεις στην πιάτσα της Καμπάνας, τη μικρή πλατεία με τον πύργο του Ρολογιού. Στη βάση του πύργου λειτουργεί ένα ζεστό καφενεδάκι· μέχρι να γίνει ο καφές θα ανέβεις τα σκαλοπάτια που οδηγούν στα δωμάτια του πύργου, που κατά καιρούς φιλοξενούν εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, μέχρι να φτάσεις στην κορυφή και να αγναντέψεις από εκεί την θέα σ’ όλο το Αργοστόλι.
Εδώ που τα λέμε, ο ορίζοντας εδώ δεν… φτάνει και πολύ μακριά. Ούτε για μια στιγμή όμως μη νομίσεις πως αυτό είναι μειονέκτημα. Η πόλη είναι χτισμένη στις όχθες του Κούταβου, μιας κλειστής λιμνοθάλασσας, και η θέα περιορίζεται στις απέναντι πλαγιές· είναι όμως τόσο πυκνό το πράσινο που αντικρίζεις, δένει και τόσο ταιριαστά με τα ήρεμα νερά, που η βόλτα κατά μήκος της παραλιακής λεωφόρου Τρίτση δεν σου αφήνει καμιά απολύτως αίσθηση… έλλειψης.
Στη μέση περίπου της λιμνοθάλασσας θα δεις το γεφύρι του Δραπάνου, στο ύψος της επιφάνειας των νερών, με τον οβελίσκο-σήμα κατατεθέν. Αν δεν είναι κλειστό για έργα, αξίζει να το περπατήσεις μέχρι την αντίπερα όχθη.
Κάτι που δεν θα δεις πάντως στο Αργοστόλι είναι σπίτια παλιά και αρχοντικά δεκαετιών. Ενας απρόσκλητος επισκέπτης, ο σεισμός του ‘53, «φρόντισε» να κάνει συντρίμμια την παλιά πόλη, έτσι ώστε μόνο οι διηγήσεις των παλιότερων να μένουν για να θυμίζουν τις αλλοτινές εποχές…
Θαύματα των θαυμάτων
Θες θάλασσα και αμμουδιά, θες να δεις το κεφαλονίτικο καλοκαίρι, θέλεις beach bars και δροσερά κοκτέιλ στην παραλία· έγινε! Φεύγεις από το Αργοστόλι και βάζεις πλώρη για Λάσση, Λειβαθώ και τον νότο του νησιού.
Πλατύς Γιαλός, Μακρύς Γιαλός, Μηνιές, Λουρδάτα, Κατελειό γίνονται ονόματα που παίζουν ασταμάτητα στον νου σου και θέτουν… καυτά διλήμματα: σε ποια απ’ όλες τις παραλίες θα περάσω ατέλειωτες ώρες κάτω από τον ήλιο; Εδώ δεν υπάρχει λάθος απάντηση, όλες είναι «μέσα». Οσο πιο ανατολικά πηγαίνεις, μάλιστα, τόσο περισσότερο κόσμο βλέπεις, μέχρι τον Πόρο και τη Σκάλα, την πιο «τουριστική» ίσως πλευρά της Κεφαλονιάς.
Μέχρι να φτάσεις εκεί όμως έχεις πολλά να δεις: και πρώτα, στο οροπέδιο των Ομαλών, όπου επίγειες και επουράνιες απολαύσεις σφίγγουν αρμονικά τα χέρια. Εδώ απλώνεται το μεγαλύτερο μέρος της καλλιέργειας της Ρομπόλας, του κεφαλονίτικου κρασιού ΠΟΠ, εδώ λατρεύεται και ο άγιος Γεράσιμος, ο άγιος Μεμάς (= με εμάς), προστάτης και καύχημα του κάθε Κεφαλονίτη.
Στα Περατάτα θα δεις τη μονή Αποστόλου Ανδρέα Μηλαπιδιάς με το αριστουργηματικό ξύλινο τέμπλο και το εκκλησιαστικό μουσείο. Εδώ θα δεις και το βυζαντινό κάστρο του Αγίου Γεωργίου, και βέβαια τον εθνικό δρυμό του Αίνου, με το σπάνιο ελατόδασος και τα ακόμη σπανιότερα άγρια άλογα που περιδιαβαίνουν ελεύθερα στις πλαγιές του βουνού. Δύσκολα θα τα συναντήσεις (άγρια
γαρ…) αλλά ποτέ δεν ξέρεις…
Αν το φέρει μάλιστα η τύχη να βρεθείς εδώ τις μέρες του Δεκαπενταύγουστου, θα περάσεις οπωσδήποτε από τα Αργίνια και το Μαρκόπουλο. Είναι οι μέρες που τα δυο αυτά χωριά του Αίνου ζουν ένα θαύμα και είναι κρίμα να το χάσεις: μικρά φίδια εμφανίζονται από το πουθενά, τα «φιδάκια της Παναγίας», όπως λέγονται, που φέρουν το σημάδι του Σταυρού στο κεφάλι τους, σεργιανίζουν για λίγες μέρες μέσα στις εκκλησίες, κι έπειτα, σαν περάσει η γιορτή, εξαφανίζονται μυστηριωδώς, έτσι όπως εμφανίστηκαν.
Θέλεις κι άλλο τέτοιο θαύμα; Στην Πάστρα θα πας, άλλο χωριό του Αίνου, να δεις τα κρινάκια της Παναγίας που ξανανθίζουν τις μέρες της γιορτής. Πού είναι το θαύμα; Τα ίδια αυτά κρινάκια, όπως λένε, έχουν κοπεί από τον Μάιο και μέχρι τον Αύγουστο έχουν ξεραθεί τελείως! Θαύμα ή όχι; Δες τα από κοντά και βγάλε το δικό σου συμπέρασμα…
Για πιο… χειροπιαστά πράγματα, θα δεις τον μυκηναϊκό θολωτό τάφο στα Τζανάτα, τον μοναδικό στο Ιόνιο, και τη ρωμαϊκή έπαυλη με τα περίτεχνα ψηφιδωτά στη Σκάλα. Κι άντε να πεις πως δεν είναι κι αυτό θαύμα, όπως διατηρήθηκαν σχεδόν ανέπαφα για χιλιάδες χρόνια…
Σου έχω τάξει όμως «μαγικές σπηλιές» και η υπόσχεση είναι υπόσχεση. Φτάνεις λοιπόν στη Σάμη, στην ανατολική πλευρά του νησιού (26 χλμ.από το Αργοστόλι)· πριν ακόμα «ζαλιστείς» από το ασύλληπτης ομορφιάς τοπίο, κάνε για λίγο υπομονή γιατί αυτό που θα δεις τώρα είναι αληθινή εμπειρία ζωής.
Λίγο μετά τον οικισμό του Καραβόμυλου, 2 χλμ. από τη Σάμη, θα δεις τη σήμανση «Προς λιμνοσπήλαιο Μελισσάνης», αυτός είναι ο προορισμός. Χρειάστηκε να καταρρεύσει τμήμα της οροφής, πριν από πολλά χρόνια, για να αποκαλυφθεί το εντυπωσιακό βαραθρώδες σπήλαιο, με τη λίμνη ακριβώς στο κέντρο του.
Αδύνατον να περιγράψεις ακριβώς την αίσθηση που σου αφήνει η βαρκάδα στα νερά της Μελισσάνης, ειδικά το μεσημέρι, όταν οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στα νερά και «σπάνε» σε εκατομμύρια χρώματα… Η φωτογραφική μηχανή που θα καταγράψει επακριβώς το παιχνίδισμα νερού και φωτός στο λιμνοσπήλαιο είναι ακόμη στα όνειρα των τεχνικών…
Ληξούρι: Το όγδοο Επτάνησο
«Σε γλέπω που αφουγκράζεσαι αυτό που τραγουδάω, και λαχταρίζεις το φιλί, γι’ αυτό λιγοθυμάω». Μια αριέτα αισθηματική, μία από τις αμέτρητες που θα ακούσεις στο Ληξούρι. Γιατί οι Ληξουριώτες θα σου πούνε κι άλλες, πιο μπριόζικες, ίσως λιγότερο… σεμνότυφες μα όλες σπινθηροβόλες και το κυριότερο, φτιαγμένες όλες στο λεπτό! Με έμπνευση πηγαία και ετοιμόλογοι όσο δεν φαντάζεσαι, γνήσια τέκνα του μέγιστου Ανδρέα Λασκαράτου, δεν ξέρεις πότε μιλούν σοβαρά και πότε αστειεύονται.
«Τι να σου κάνει το Αργοστόλι που είναι χτισμένο μέσ’ στη γούβα; Εδώ στο Ληξούρι ανοίγει το μάτι σου!» σου λένε, αναβιώνοντας για λίγο την αλήστου μνήμης κόντρα με τους Αργοστολιώτες. Πάνε, περάσαν’ αυτά, τώρα πια οι «κόντρες» είναι μόνο με το χωρατό!
Στο Ληξούρι λοιπόν θα φτάσεις είτε με το καραβάκι από το Αργοστόλι (30’) είτε κάνοντας τον γύρο του κόλπου του Αργοστολίου (45’ με το αυτοκίνητο). Θα κάνεις τη βόλτα σου στην προκυμαία, θα ξαποστάσεις στην κεντρική πλατεία με τον πελώριο φίκο, θα δεις τον μικρό χείμαρρο που περνάει μέσα από την πόλη κι οι αθεόφοβοι οι Ληξουριώτες τον βάφτισαν «Σηκουάνα», θα ανέβεις μέχρι την Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη με τις πλούσιες συλλογές, θα τραγουδήσεις με τους ντόπιους, θα αστειευτείς…
Κοντά στο Ληξούρι θα βρεις μερικές από τις καλύτερες κεφαλονίτικες παραλίες. Πρώτη και καλύτερη το Ξι (7 χλμ. νότια), με την κατακόκκινη άμμο: άργιλος, λένε οι ειδικοί, μα δεν χρειάζεται καμιά επιστημονική εξήγηση, το έντονο χρώμα την κάνει μοναδική απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Πιο κοντά ακόμα στο Ληξούρι είναι τα Λέπεδα (2 χλμ.), επίσης με κόκκινη άμμο. Στη δυτική πλευρά της Παλικής, της μεγάλης χερσονήσου στον δυτικό βραχίονα της Κεφαλονιάς, θα περάσεις από τη Μονή Κηπουραίων, με την ωραία θέα στο Ιόνιο και τον… έναν και μοναδικό μοναχό.
Επειτα με πολλή προσοχή θα κατέβεις τα 300 σκαλοπάτια μέχρι την αμμουδιά της Πλατιάς Αμμου, όμως κράτησε λίγο χρόνο και για τη μαγευτική παραλία στους Πετανούς, με τον γραφικό κόλπο, τις «γλίστρες» όπου στερεώνονται οι βάρκες και την οικογενειακή ταβέρνα της Ερασμίας.
Ο,τι αρχίζει ωραία πρέπει να τελειώνει καλύτερα. Αν μπορεί, ας γίνει κι αλλιώς! Πώς θα φύγεις απ’ την Κεφαλονιά αν δεν δεις με τα μάτια σου το θαύμα που λέγεται Μύρτος; Τα χιλιάδες εξώφυλλα και βραβεία αυτής της ασύγκριτης παραλίας δεν πιάνουν μία μπροστά στην αίσθηση του «να είσαι εκεί!».
Μύρτος: νερά καταγάλανα, πάλλευκη άμμος χωρίς ίχνος χαλικάκι, οργανωμένη όσο πρέπει για να διατηρείται αμόλυντη η παραδείσια αίσθηση, τα βράχια της πλαγιάς να κατεβαίνουν «απειλητικά» προς τη θάλασσα, κι όλο το πέλαγος να απλώνεται μπροστά σαν ανεξερεύνητη χώρα…
Οταν –και αν!– σου κάνει καρδιά να ξεκολλήσεις από τον Μύρτο, θα φτάσεις λίγο πιο βόρεια, στην Ασσο (40 χλμ. από το Αργοστόλι), ίσως το πιο γραφικό, ανόθευτο (κ.λπ. κ.λπ.) χωριό της Κεφαλονιάς. Χτισμένο σε μια γλώσσα γης που ενώνει τη στεριά με ένα νησάκι, η Ασσος έχει τη δική της ιστορία –θα τη μάθεις στα καφενεδάκια της με καλή παρέα και Ρομπόλα στο τραπέζι– και έναν ακοίμητο Βενετσιάνο βιγλάτορα να την προστατεύει, το κάστρο της πάνω στο νησάκι.
Κι αν πούμε πως η κεφαλονίτικη περιπέτεια τελειώνει, ας τελειώσει στο Φισκάρδο, στη βορεινή εσχατιά του νησιού. Το ‘χεις ακουστά για τη φημισμένη κουζίνα του και την προτίμηση που δείχνει στο χωριό το διεθνές jet set. Ολα αλήθεια είναι, μα η μισή αλήθεια: το Φισκάρδο είναι το ίδιο γραφικό όπως ήταν πάντα –ο σεισμός του ’53 δεν το άγγιξε–, έχει «θέα πιάτο» την Ιθάκη, έχει καλντερίμια για αμέριμνες βόλτες, έχει παλιούς μύλους για εξερεύνηση, έχει το δάσος του για απομόνωση, έχει… έχει…
Γιάννης Μαντάς, www.ethnos.gr