Στρατηγικής σημασίας χαρακτήρισε τη συνεργασία Ρωσίας – Ελλάδας ο Έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία παραχωρήθηκε μετά την κατ’ ιδίαν, μεταξύ τους, συνάντηση, η οποία διήρκεσε λίγο λιγότερο από δύο ώρες, πολύ περισσότερο από όσο αναμενόταν, καθώς και τη διευρυμένη συνάντηση των δύο πλευρών, με τη συμμετοχή πολλών Υπουργών, και την υπογραφή σειράς συμφωνιών.
Μεταξύ άλλων, ο Έλληνας Πρωθυπουργός σημείωσε τον βαρύνουσας σημασίας ρόλο της Ρωσίας σε σειρά θεμάτων, κάνοντας ειδική αναφορά στο Κυπριακό, όπου σημείωσε ότι είναι σταθερή η υποστήριξη της Ρωσίας σε μια δίκαιη λύση στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου, χωρίς κατοχικά στρατεύματα και χωρίς το αναχρονιστικό καθεστώς των εγγυήσεων.
Αναλυτικ,ά κατά την αρχική του τοποθέτηση ο κ. Τσίπρας σημείωσε ότι η επίσκεψη του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ελλάδα μετά από πολλά χρόνια «αποτελεί το επιστέγασμα σειράς επαφών το τελευταίο έτος και σηματοδοτούν την επανεκκίνηση των σχέσεων των δύο χωρών». Όπως είπε, οι δύο συναντήσεις που έγιναν στο υψηλότατο επίπεδο μεταξύ των δύο χωρών το 2015 έθεσαν τις βάσεις για τη διμερή συνεργασίας, την οποία χαρακτήρισε στρατηγικής σημασίας, συστατικό στοιχείο μιας πολυδιάστατης ενεργούς εξωτερικής πολιτικής. Μια Ελλάδα, όπως σημείωσε, με σταθερές συμμαχίες στη Δύση η οποία, όμως, δεν φοβάται να ανοίγει τα φτερά της, μια Ελλάδα που καλλιεργεί την ιστορική της παρουσία στην ευρύτερη γειτονιά της.
Τόνισε ότι η επίσκεψη αυτή πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη ιστορική συγκυρία καθώς η Ελλάδα αφήνει πίσω της την περίοδο της αβεβαιότητας και δημιουργεί τις βάσεις για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, σημείωσε, «μιλήσαμε και υπογράψαμε συμφωνίες για προώθηση συμπράξεων καθώς και επενδύσεων”. Ο κ. Τσίπρας σημείωσε τη σημασία των μνημονίων συνεργασίας που υπογράφτηκαν και της διαπεριφερειακής συνεργασίας.
Εξέφρασε επίσης ικανοποίηση για τη συμφωνία του Ρωσικού Ινστιτούτου ενέργειας με το ΚΑΠΕ αλλά και των ΕΛΠΕ με τη ρωσική εταιρεία Rosneft. Ανέφερε πως συζητήθηκαν η προσέλκυση Ρώσων τουριστών στην Ελλάδα με συντονισμένο τρόπο, αλλά και τρόποι αξιοποίησης του έτους Ρωσίας Ελλάδας στους τομείς της παιδείας, του πολιτισμού, της επιστήμης, της τεχνολογίας.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός ανακοίνωσε επίσης ότι συμφωνήθηκε η αναβάθμιση του πολιτικού διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών γεγονός που έχει, όπως είπε, μεγάλη σημασία λόγω της εντεινόμενης αποσταθεροποίησης στην περιφέρειά της Ελλάδας. «Θεωρούμε ότι η αναβάθμιση του διαλόγου αυτού μπορεί να συμβάλει στην προώθηση των σχέσεων ΕΕ-ΝΑΤΟ και Ρωσίας αλλά και στην αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ασφάλειας», τόνισε.
Οι δύο άνδρες συζήτησαν επίσης για τις εξελίξεις στη Συρία, πηγή των πρωτοφανών προσφυγικών ροών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, όπως σημείωσε ο κ. Τσίπρας, λέγοντας ότι «στηρίζουμε τον ΟΗΕ και πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετέχει η Ρωσία για επίλυση με όρους συμφιλίωσης και δημοκρατίας με αντιμετώπιση της τρομοκρατίας».
Επίσης, όπως είπε ο κ. Τσίπρας, συζητήθηκε και το θέμα της Ουκρανίας, για το οποίο σημείωσε ότι η ελληνική θέση είναι η στήριξη της διασφάλισης της ειρήνης στη βάση της συμφωνίας του Μινσκ με ανάπτυξη δυνάμεων του ΟΑΣΕ, προσθέτοντας ότι υπάρχει και ειδικό ενδιαφέρον της Ελλάδας λόγω του μεγάλου αριθμού των Ελλήνων που ζουν στην Ουκρανία.
Παίρνοντας το λόγο, ο Ρώσος Πρόεδρος έκανε λόγο για ουσιαστικές συνομιλίες τόσο με τον Έλληνα Πρόεδρο, Προκόπη Παυλόπουλο, όσο και τον Πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, κατά τις οποίες εξετάστηκε ένα ευρύ πακέτο ζητημάτων. Παρά τις αρνητικές επιδράσεις, είπε, οι ρωσοελληνικές σχέσεις συνεργασίας συνεχίζουν να έχουν πρόοδο. `Εκανε αναφορά στο αφιερωματικό έτος ελληνορωσικής φιλίας, στο πλαίσιο του οποίου έχουν σχεδιαστεί περισσότερες από 170 εκδηλώσεις σε πολλούς τομεί,ς ενώ σημείωσε ότι έχει ιδιαίτερη σημασία η χιλιετής μοναστική παρουσία στο Άγιο Όρος.
Ο Ρώσος Πρόεδρος είπε ότι υπάρχει περιθώριο για δουλειά στο διμερές εμπόριο, το οποίο επηρεάστηκε από την πτώση στις τιμές του πετρελαίου, αλλά και από τις κυρώσεις της ΕΕ, και προανήγγειλε ότι θα ετοιμαστούν ομάδες εργασίας, στο πλαίσιο της διυπουργικής συνεργασίας, και ότι η Ρωσία θα συμμετάσχει στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και ότι αναμένεται ελληνική παρουσία σε αντίστοιχες δράσεις στην Πετρούπολη και στο Βλαδιβοστόκ.
Σημείωσε ότι η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Ελλάδας, καλύπτοντας το 60% των αναγκών, ενώ καλύπτει και το 15% των αναγκών σε πετρέλαιο, εδώ και πολλά χρόνια. Είπε ότι συμφωνήθηκε να δοθεί έμφαση στον τομέα των επενδύσεων με 170 εκατομμύρια δολάρια από τη Ρωσία στην Ελλάδα, και 12 εκατομμύρια από την Ελλάδα στη Ρωσία.
Πρόσθεσε ότι υπάρχουν περιθώρια περαιτέρω συνεργασίας και στον τομέα των μεταφορών, λέγοντας ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να συμμετάσχουν ρωσικές εταιρείες στην ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ αλλά και της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά. `Εκανε αναφορά σε προμήθεια ρωσικών ελικοπτέρων από την Ελλάδα, σε ενδεχόμενο επενδύσεων στον τομέα των υποδομών αλλά και σε προμήθεια ενεργειακού εξοπλισμού.
Για τον τουρισμό, σημείωσε ότι το Μάρτιο αυξήθηκε κατά 523% ο αριθμός των Ρώσων και αυτό λόγω των περιορισμών σε Τουρκία και Αίγυπτο. Σημείωσε ότι αναμένονται στην Ελλάδα φέτος περίπου 1 εκατομμύριο Ρώσοι τουρίστες και αν επιλυθεί το ζήτημα της χορήγησης βίζας στους Ρώσους πολίτες ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να τριπλασιαστεί.
Όσον αφορά στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή, σημείωσε ότι σε πολλά σημεία συμπίπτουν οι απόψεις, υπογράμμισε ότι για την Ρωσία το θέμα της Κριμαίας έχει λήξει, ότι για την Ουκρανία είναι σημαντικό να εφαρμοστεί η συμφωνία του Μινσκ και συμπλήρωσε ότι υπάρχουν και κάποια προβλήματα που δεν θα εμποδίσουν όμως τη συνεργασία.
Σε ερώτηση για το «πάγωμα» του αγωγού South Stream, αλλά και για τυχόν επίδραση του αγωγού που κατασκευάζεται υποθαλασσίως από την ανάπτυξη αντιπυραυλικής «ασπίδας» πάνω από την Ευρώπη από το ΝΑΤΟ, ο κ. Τσίπρας απάντησε ότι όσον αφορά στην ενέργεια είναι στρατηγική επιδίωξη της Ελλάδας να αποτελέσει ενεργειακό κόμβο. Σημείωσε ότι δημιουργούνται δυσκολίες εξαιτίας οικονομικών και γεωπολιτικών αντιθέσεων, αλλά ότι η Ελλάδα είναι η ανοιχτή σε δυνατότητες συνεργασίας και τις αξιοποιεί κοιτάζοντας και το εθνικό της συμφέρον θεωρώντας ότι οι αγωγοί ενέργειας μπορούν να γίνουν γέφυρα φιλίας και συνεργασίας και όχι αφορμή για συγκρούσεις.
Όπως είπε, η Ελλάδα θα συνεισφέρει στο βαθμό των δυνάμεών της να σταματήσει ο φαύλος κύκλος των εξοπλισμών και της έντασης, αλλά όταν οι αντιθέσεις αυτές ξεπερνούν τις δυνάμεις της χώρας, η Ελλάδα θα συνεχίσει να εξηγεί στους εταίρους στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ ότι ευρωπαϊκή ασφάλεια χωρίς τη Ρωσία δεν μπορεί να υπάρξει, και ότι είναι προς όφελος όλων η συνεργασία και η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Επανέλαβε ότι η ενέργεια μπορεί να γίνει γέφυρα συνεργασίας και όχι εφαλτήριο συγκρούσεων επικυριαρχίας και αποκλεισμών.
Ο κ. Πούτιν, από την άλλη, σημείωσε ότι η ενέργεια μπορεί να είναι η καλύτερη εγγύηση για επικοινωνία και κοινών συμφερόντων. Τόνισε ότι η Ρωσία είχε την πρόθεση να ενεργοποιήσει και το νότιο αγωγό αλλά αυτό δεν έγινε γιατί η Βουλγαρία ανέστειλε τη συμμετοχή της στο έργο υπό την πίεση των ΗΠΑ και της ΕΕ, ενώ στη συνέχεια η Ρωσία πρότεινε την κατασκευή αγωγού δια της Τουρκίας και μάλιστα συμφώνησε και σε χαμηλότερες τιμές προμηθειών, όπως είχαν προτείνει οι Τούρκοι, αλλά πάλι παρουσιάστηκε εμπλοκή με την ΕΕ. «Είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε οποιοδήποτε έργο ανεξάρτητα της πολιτικής κατάστασης αλλά θέλουμε εγγυήσεις οικονομικές για να μην ξοδεύουμε άσκοπα» υπογράμμισε.
Όσον αφορά στην εγκατάσταση στην Ρουμανία αντιπυραυλικής άμυνας από το ΝΑΤΟ, τόνισε ότι επηρεάζει αρνητικά καθώς οι ΗΠΑ μονομερώς αποχώρησαν από τη σχετική συμφωνία κατά της ανάπτυξης πυραύλων στην Ευρώπη, που είχε επιτευχθεί παλιότερα με τη Ρωσία. Κάποιους μήνες πριν, σημείωσε ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ως απειλή αναφερόταν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη αυτής της αντιπυραυλικής ασπίδας στην ανατολική Ευρώπη, μια απειλή που σήμερα δεν υπάρχει μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε για το θέμα, αλλά οι εγκαταστάσεις παραμένουν στη Ρουμανία. Μπορεί κάλλιστα να γίνουν και συστήματα επιθετικού εξοπλισμού χωρίς καν να το προσέξουν οι Ρουμάνοι, ανέφερε. Η Ρωσία αναγκάζεται να αντιδρά σε όλα αυτά, και θα προβεί σε σειρά απαντητικών ενεργειών, κάτι που θα γίνει και με την Πολωνία, εφόσον κάνει το ίδιο, πρόσθεσε.
Σε ερώτηση για το ποιες είναι προϋποθέσεις που θέτει η Ρωσία για εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία, τώρα που η νέα τουρκική κυβέρνηση δηλώνει ότι έχει τέτοιες προθέσεις, ο κ. Πούτιν τόνισε ότι ποτέ πριν δεν είχε περάσει από το μυαλό της ρωσικής ηγεσίας ότι θα μπορούσε να καταρριφθεί ρωσικό αεροσκάφος από τουρκικό, λέγοντας ότι αν το ήξεραν οι Ρώσοι θα ακολουθούσαν άλλη τακτική εξ αρχής. Χαρακτήρισε έγκλημα πολέμου την κατάρριψη και την μετέπειτα δολοφονία του ενός εκ των δύο πιλότων, λέγοντας ότι δεν μπορεί ακόμη μέχρι σήμερα να καταλάβει γιατί έγινε αυτό. Πρόσθεσε ότι μέχρι στιγμής δεν έχει ακούσει τίποτε για αποζημίωση, ούτε έχει δοθεί κάποια εξήγηση για το συμβάν από τουρκικής πλευράς και η Ρωσία επιθυμεί την αποκατάσταση και τη φιλία μεταξύ των δύο λαών, αλλά δεν χρειάζονται μόνο δηλώσεις, αλλά και πράξεις από τουρκικής πλευράς.
Όσον αφορά στο ενδεχόμενο δημιουργίας κουρδικού κράτους, τόνισε ότι αυτό είναι θέμα του κουρδικού λαού και των χωρών όπου κατοικούν Κούρδοι, τονίζοντας ότι η Ρωσία είναι σε επαφή με νόμιμους εκπροσώπους χωρών για να μη γίνει στη Συρία ότι στη Λιβυη και στη Σομαλία.
Ο Αλέξης Τσίπρας, από την άλλη, σε ερώτηση αν η Ελλάδα προτίθεται να ασκήσει βέτο για να μπλοκάρει συνέχιση των κυρώσεων της ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας σημείωσε ότι «η Ελλάδα είναι χώρα ΝΑΤΟ και ΕΕ και τηρεί τις δεσμεύσεις της. Και είναι μια χώρα εξαιρετικά χρήσιμη στην ΕΕ εξαιτίας της ιστορικής μας σχέσης με Ρωσία. Η χρησιμότητα της Ελλάδας είναι ότι μπορεί να είναι γέφυρα φιλίας και συνεργασίας”, ανέφερε.
“Σ’ αυτούς τους οργανισμούς εξαντλούμε κάθε περιθώριο για να αμβλύνεται η αντιπαλότητα ΕΕ και Ρωσίας. Από τότε που αναλάβαμε τη διακυβέρνηση κάνουμε τοποθετήσεις που το αναδεικνύουν αυτό. Τόσο εγώ, όσο και ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας, προσπαθούμε να καταστήσουμε σαφές ότι δεν αποτελεί λύση η ψυχροπολεμική λογική και οι κυρώσεις, αλλά ο διάλογος», σημείωσε, προσθέτοντας ότι «στρατηγική μας πεποίθηση είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας. Με βάση αυτές τις αρχές πορευόμαστε σε όσους οργανισμούς συμμετέχουμε».
Σε ερώτηση κατά πόσον ο ελληνο-ρωσικός πολιτικός διάλογος, όπως εγκαινιάστηκε, μπορεί να παίξει ρόλο στη βελτίωση των σχέσεων της Ρωσίας με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ο Ρώσος Πρόεδρος δήλωσε ότι γνωρίζει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση και «δεν περιμένουμε από την Ελλάδα τους άθλους του Ηρακλή στις αυλές της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας». Εκτίμησε όμως ότι η Ελλάδα μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις της ΕΕ.
ΚΥΠΕ – Ελένη Μαυρούλη – Ελλάδα/ΑΘΗΝΑ