Συριοποίηση ή ενοποίηση; Συρία ή Ελβετία η επιλογή των χωρών της Ε.Ε.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Της ΛΙΝΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*
Είναι καιρός τώρα που στην Ευρώπη έχουμε χάσει, μαζί με την ευμάρεια του 2ου μισού του 20ού αιώνα και την πίστη στη θετική και γραμμική εξέλιξη της Ιστορίας.
Ιδίως την πίστη ότι οι πόλεμοι στην Ευρώπη έχουν για πάντα καταργηθεί -η εμπειρία της πρώην Γιουγκοσλαβίας ήταν τραγική- και ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση (θα) συνεχίζεται απρόσκοπτα. Το πρώτο τεστ σύγκρουσης με την πραγματικότητα ήταν η δημοσιονομική κρίση κρατών-μελών της Ευρωζώνης, με προεξάρχον παράδειγμα της Ελλάδας, που ξέσπασε στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης. Η αντίδραση των εταίρων ήταν αργή, γεμάτη αμφιβολίες, αλλά έγινε. Σε σημαντικό βαθμό, τα χρεωμένα κράτη βοηθήθηκαν να μην κατρακυλήσουν στην άτακτη χρεοκοπία και οι πληθυσμοί τους να μη ζήσουν την ακραία φτώχεια, παρότι βέβαια δεν αποφεύχθηκε η σταδιακή φτωχοποίηση.
Οσο όμως και αν αποφύγαμε εκείνη την ανθρωπιστική καταστροφή, η τελευταία φαίνεται να χτυπά την πόρτα της Ευρώπης, που είναι και πάλι η Ελλάδα, με τη μορφή αυτήν τη φορά του προσφυγικού – μεταναστευτικού. Και το χειρότερο: αυτό το δεύτερο και τραγικότερο τεστ σύγκρουσης δεν έχει μόνον την όψη της υποδοχής και φιλοξενίας εκατοντάδων χιλιάδων κατατρεγμένων ανθρώπων. Εχει και μία πιο φρικιαστική όψη: οι ίδιοι εκείνοι που είναι η αιτία για την προσφυγική πλημμύρα έχουν για τα καλά βάλει το αιμοσταγές χέρι τους εντός της Ευρώπης. Δολοφονώντας ανηλεώς τους Ευρωπαίους που περιθάλπουν όσους οι ίδιοι καταδίωξαν από τα μητρικά εδάφη, κυρίως όμως απειλώντας το «ευρωπαϊκό όνειρο» της ελευθερίας.
Μπροστά στην πρόκληση αυτή, η Ευρώπη έχει και πάλι να επιλέξει: να ακούσει τις φωνές του ρατσιστικού και εθνικιστικού μίσους που το μίσος των τρομοκρατών ενδυναμώνει και καθιστά περισσότερο ελκυστικές. Να γίνει Συρία στη θέση της Συρίας, να μπει σε έναν πόλεμο όλων εναντίον όλων, με κλειστά σύνορα και μισαλλοδοξία. ‘Η να γίνει Ελβετία, να ενοποιηθεί στη βάση ενός φεντεραλιστικού μοντέλου, με μοίρασμα υποχρεώσεων, να γίνει μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος.
Να συνομιλήσει με τους μετριοπαθείς μουσουλμάνους εντός και εκτός των συνόρων της για την απομόνωση και την κατίσχυση έναντι του ισλαμοφασισμού. Και ταυτόχρονα να παράσχει στους μετανάστες και τους πρόσφυγες το αντιπαράδειγμα: την ελευθερία του ατόμου, στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του και της οικονομικής του δραστηριότητας, με βάση την έμφυλη και εθνοτική ισότητα.
Συρία, λοιπόν, ή Ελβετία;
- Αν. καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Νομική Σχολή ΑΠΘ