Ημερίδα για την προσφυγική κρίση στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η προσφυγική κρίση, το μεταναστευτικό, τα αίτια, οι συνέπειες και η αντιμετώπιση τους, ήταν το αντικείμενο ημερίδας που πραγματοποιήθηκε απόψε, με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών, στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ).
Στις «πολλαπλές προκλήσεις» για την Ελλάδα και την Ε.Ε. που δημιουργούνται από τις νέες συνθήκες, αναφέρθηκε η ψυχολόγος, ειδική επιστημονική συνεργάτης του ΥΠΕΣ, Έφη Αναστοπούλου, λέγοντας ότι η Ευρώπη άργησε να αντιληφθεί τις διαστάσεις της προσφυγικής κρίσης και να αντιδράσει έγκαιρα και ενιαία. Τόνισε δε, ότι «είναι απαραίτητο να υπάρξει δίκαιη διανομή της ευθύνης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.».
«Στην πραγματικότητα, οι χώρες που αντιδρούν περισσότερο, δεν έχουν επωμιστεί ούτε στο ελάχιστο το βάρος που τους αντιστοιχεί αναλογικά» ανέφερε η κ. Αναστοπούλου. «Απόδειξη και αποτέλεσμα» της άρνησης να δεχτούν τη δίκαιη κατανομή των προσφύγων, είναι και ότι το πρόγραμμα μετεγκατάστασης δεν προχωρά με τους ρυθμούς που θα έπρεπε, παρότι από το Σεπτέμβριο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποδέχθηκε πρόταση του Ζ. Κ. Γιούνκερ για μετεγκατάσταση συγκεκριμένου αριθμού προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία.
«Από τις 66.000 που επρόκειτο να μετεγκατασταθούν σε μια περίοδο δύο ετών, μετά την έλευση οκτώ μηνών, από είκοσι οκτώ χώρες-μέλη, δεκαπέντε αρχικά και στη συνέχεια εννιά, έδωσαν συνολικά 2000 θέσεις και τελικά αυτή τη στιγμή μόνο 430 άτομα έχουν μετεγκατασταθεί, παρότι φιλοξενούνται περίπου άλλα 700 και είναι σε αναμονή» σημείωσε η ομιλήτρια. Μετά από «πίεση» και «με μεγάλη καθυστέρηση» ανταποκρίθηκε η Ε.Ε. στη συνδρομή σε τεχνολογικό εξοπλισμό και σε ανθρώπινο δυναμικό – κι όχι στο βαθμό που είναι απαραίτητος για τις περιστάσεις – στην προσπάθεια για την καλύτερη καταγραφή των προσφύγων.
Στις παλινωδίες που σημειώθηκαν μέχρι σήμερα, αναφορικά με την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος εκ μέρους των εμπλεκομένων χωρών, αναφέρθηκε ο επίκουρος καθηγητής του τμήματος πολιτικών επιστημών του ΑΠΘ Γιάννης Παπαγεωργίου, για τις οποίες, όπως είπε, σε ένα βαθμό ευθύνονται και οι ίδιες οι προβλέψεις του διεθνούς δικαίου και οι διαφορετικές νομικές δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι εμπλεκόμενες χώρες.
Ο κ. Παπαγεωργίου ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η Τουρκία έχει υπογράψει τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για τους πρόσφυγες, αλλά δεν έχει κυρώσει το συνοδευτικό πρωτόκολλο του 1967 που επεκτείνει το καθεστώς προστασίας και για άτομα από την Ασία, ή την Αφρική, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει αυτές τις περιπτώσεις, με μια σειρά από συμφωνημένα μέτρα και σε ανοχή. Πρόσθεσε ακόμη, ότι στην Ευρώπη, παρότι είναι αποδεκτά και τα δύο νομικά κείμενα, υπάρχουν προσδιορισμένες εθνικές αρμοδιότητες σε τομείς.
Επεσήμανε ακόμη, ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί να επιβάλει σε παρεμβαλλόμενες εντός της γεωγραφικής της έκτασης, τρίτες χώρες (π.χ. Δ. Βαλκάνια) να δεχθούν άτομα χωρίς τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα – και μάλιστα την στιγμή που οι ίδιοι οι πρόσφυγες επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση για άσυλο, όχι σε αυτές τις χώρες, αλλά κυρίως σε χώρες της Ε.Ε., με μεγαλύτερες επιδοματικές πολιτικές για τους ίδιους, ή και με καλύτερο επίπεδο ζωής από κάποιες άλλες.
Ο κ. Παπαγεωργίου υπογράμμισε ότι εντός της Ε.Ε. «χωρίς ενιαίο καθεστώς ασύλου, χωρίς ενιαία επιδοματική πολιτική και χωρίς ομοιόμορφη αντιμετώπιση των πολιτικών ένταξης», δεν είναι δυνατό να υπάρξει αξιόπιστη λύση, αν και η καλύτερη λύση, όπως είπε, θα ήταν η ειρήνευση στη Συρία και σε άλλες χώρες προέλευσης.
Στις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου και στα αυστηρά κριτήρια που προβλέπονται για την απόδοση της προσφυγικής ιδιότητας , αναφέρθηκε η καθηγήτρια διεθνούς δικαίου του ΠΑΜΑΚ, Παρούλα Νάσκου-Περάκη, σημειώνοντας ωστόσο, ότι σε περιπτώσεις συρράξεων και έντονων ανθρωπιστικών κρίσεων, υπεισέρχεται και η ανθρωπιστική διάσταση – και με διασταλτική ερμηνεία, αποδίδεται η ιδιότητα αυτή σε άτομα που δεν συγκεντρώνουν πλήρως όλα τα προσδιορισμένα κριτήρια.
Στην ιατρική και στην ψυχοκοινωνική διάσταση του προσφυγικού ζητήματος αναφέρθηκε ο καθηγητής Ιατρικής του ΑΠΘ Θεόδωρος Δαρδαβέσης, υπογραμμίζοντας τις ψυχοσωματικές επιπτώσεις που έχει στους πρόσφυγες η διαδικασία της προσφυγιάς (αγωνία, ανασφάλεια, στρες, ανεπαρκή σίτιση, κ.α.) η οποία οδηγεί τις ευάλωτες ομάδες σε διάφορες αρνητικές για την υγεία τους συνέπειες (κατάθλιψη, εμφράγματα, νεφροπάθειες, κ.α.) , καθώς και μια σειρά ασθένειες που είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν εξ αιτίας των συνθηκών διαβίωσης τους. Ο κ. Δαρδαβέσης τόνισε ότι η καλύτερη πρακτική είναι η πρόληψη, στην οποία τα τελευταία χρόνια έχουν εστιάσει διεθνείς οργανώσεις που ασχολούνται με τους πρόσφυγες, ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα τέτοια φαινόμενα.
Ο ομότιμος καθηγητής του ΠΑΜΑΚ και πρόεδρος του ΙΜΧΑ Γιάννης Τσεκούρας, σημείωσε ότι θα πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά για το πώς θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε καλύτερα, ως χώρα, αυτήν την κρίση, αλλά σε καμιά περίπτωση, όπως τόνισε, «δεν πρέπει να χάσουμε την ανθρωπιά μας». Φ.Γ.