Η Τουρκία περιορίζει τα εδάφη που θα επιστραφούν, δεν συζητά για τη Μόρφου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Το δημοψήφισμα για το φιλοτουρκικό Σχέδιο Ανάν: Η συντριπτική πλειοψηφία αποφάσισε, αλλά μέχρι σήμερα οι ανεγκέφαλοι δεν σέβονται την ετυμηγορία του λαού
24 Απριλίου στο Γερεβάν: Ο αγώνας για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων συνεχίζεται, μνήμη και τιμή στους νεκρούς της τουρκικής θηριωδίας, το 1915
Του Κώστα Βενιζέλου
Η τουρκική πλευρά επιδιώκει όπως η γραμμή που θα καθορίσει τη λύση του εδαφικού να είναι ευθεία. Όπως πληροφορούμαστε, η θέση που έχει διατυπωθεί είναι πως «το διοικητικό όριο (του τ/κ συνιστώντος κρατιδίου) πρέπει να ευθυγραμμιστεί», προσέγγιση με την οποία συμφωνεί και ο ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα.
Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ θεωρεί πως αυτό πρακτικά μπορεί να διευκολύνει τις συζητήσεις ώστε να υπάρξει κατάληξη. Να μην υπάρχουν, «εισδοχές και προεκτάσεις» στον χάρτη, όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά, αλλά μια ευθεία γραμμή. Αυτή η θέση των Τούρκων συνδέεται τόσο με τα ποσοστά εδάφους που θα επιστραφούν όσο και με τις περιοχές.
Μέχρι σήμερα δεν έχουν συζητηθεί ποσοστά και περιοχές, έχουν τεθεί ωστόσο κάποια κριτήρια από τα οποία προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα ως προς τις εκατέρωθεν επιδιώξεις. Η θέση για ευθυγράμμιση της γραμμής συνδέεται μάλλον με τη Μόρφου και τη θέση που εξέφρασε η τουρκική πλευρά ότι δεν ευνοεί επιστροφή της πόλης στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Παράλληλα, είναι σαφές πως υπάρχουν πολλές επί της ουσίας διαφορές πριν ακόμη αρχίσει η συζήτηση σε βάθος του εδαφικού.
Πρώτο, η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει πως ο χάρτης θα πρέπει να είναι τα ποσοστά του σχεδίου Ανάν συν. Πέραν, δηλαδή, από εκείνες τις περιοχές να επιστραφούν κι άλλες. Η τουρκική πλευρά αναφέρει πως τα δεδομένα επί του εδάφους έχουν διαφοροποιηθεί από το 2004 και πως δεν μπορούν να συζητήσουν επί του χάρτη Ανάν. Κάνουν λόγο για λιγότερα εδάφη.
Δεύτερο, η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει πως τα εδάφη που θα επιστραφούν πρέπει να προσφέρουν στη μεγάλη πλειοψηφία τη δυνατότητα παλιννόστησης προσφύγων υπό ε/κ διοίκηση, ενώ για τους υπόλοιπους να μην υπάρχει περιορισμός στην υπό τ/κ διοίκηση περιοχή. Στόχος είναι μίνιμουμ 100.000 να επιστρέψουν υπό τη διοίκηση του ε/κ συνιστώντος κρατιδίου, ανέφερε στον «Φ» ενημερωμένη πηγή. Η τουρκοκυπριακή πλευρά επιμένει στη θέση ότι στο τ/κ συνιστών κρατίδιο θα πρέπει να έχουν πλειοψηφία γης και πληθυσμού, προσέγγιση που περιορίζει την προοπτική επιστροφής Ε/κ. Διαμηνύει περαιτέρω πως δεν μπορούν να αποδεχθούν την «αριθμητική των Ελληνοκυπρίων».
Τρίτο, το θέμα της Μόρφου δεν αναφέρθηκε τυχαία από τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Θεωρείται κομβικής σημασίας θέμα για την τουρκική πλευρά. Όπως μεταδόθηκε από την Άγκυρα, ο Πρόεδρος της Τουρκίας συναντήθηκε με την «πρόεδρο της βουλής» του ψευδοκράτους, Σιμπέλ Σιμπέρ και της τόνισε πως η Μόρφου δεν πρέπει να δοθεί στους Ε/κ. «Επειδή το σχέδιο Ανάν δεν έγινε αποδεχτό, αυτό δεν ισχύει», φέρεται να είπε, προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να δοθεί επειδή είναι από τα πιο εύφορα εδάφη του νησιού. Σημειώνεται πως προχθές έχει ανακοινωθεί από την ψευδοκυβέρνηση η χρηματοδότηση έργων ανάπτυξης σε Μόρφου και Καρπασία. Κίνηση που έχει να κάνει και με τις σχέσεις στο εδαφικό. Είναι το θέμα της Μόρφου διαπραγματευτικό χαρτί για την τουρκική πλευρά ή κόκκινη γραμμή αυτό θα φανεί στη συνέχεια. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει, πάντως, διαμηνύσει πως δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία στο εδαφικό χωρίς τη Μόρφου. Ούτε βέβαια μπορεί να αποδεχθεί αυτό που αφήνεται να διαρρέει από τουρκικής πλευράς πως θα επιστραφεί η νεκρή ζώνη (που δεν είναι κατεχόμενη!) και η κλειστή περιοχή Αμμοχώστου.
Η Λευκωσία επιμένει πως το εδαφικό πρέπει να συζητηθεί μαζί με το περιουσιακό, θέση με την οποία διαφωνεί η τ/κ πλευρά. Οι Τούρκοι θεωρούν πως το εδαφικό θα πρέπει να συζητηθεί στο τέλος και πως επί τούτου υπάρχει σχετική συμφωνία. Είναι, πάντως, σαφές πως με την έναρξη συζητήσεων στα κριτήρια για το εδαφικό δίνεται στίγμα προθέσεων.
Φρένο στον ‘Αιντα θέλει να βάλει η Λευκωσία
Ενοχλημένη είναι η Λευκωσία με την τακτική ωραιοποίησης της εικόνας των διαπραγματεύσεων που ακολουθεί ο ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Τούτο διαπιστώθηκε και κατά τις επαφές του Προέδρου Αναστασιάδη στις Βρυξέλλες.
Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, πέραν από την Κομισιόν, αξιωματούχοι της οποίας θεωρούν «το Κυπριακό λυμένο», πληροφορίες φέρουν και κυβερνήσεις, όπως τη γερμανική, να εκτιμούν πως βρισκόμαστε στο παρά πέντε πριν από μια συμφωνία. Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών της Ευρωβουλής, Έλμαρ Μπροκ, που είναι γερμανικής καταγωγής και ανήκει στο ΕΛΚ, διευθέτησε μετά από συνεννόηση με το Βερολίνο να ενημερώσει ο κ. Άιντα την επιτροπή του για το Κυπριακό.
Σε διάφορα επίπεδα η Λευκωσία έχει ενημερώσει τα Ηνωμένα Έθνη ότι η τακτική αυτή που υιοθετεί ο κ. Άιντα όχι μόνο δεν αποδίδει αλλά δημιουργεί και προβλήματα στη διαδικασία. Βεβαίως, αρχικά η Λευκωσία συμμετείχε σε αυτή την προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων γύρω από την εν εξελίξει διαδικασία των συνομιλιών.
Η Μόσχα, οι κόντρες Ισραήλ, Αιγύπτου με Τουρκία και η Λευκωσία
Την ώρα που η Λευκωσία διαμορφώνει σκηνικό συνεργασιών στην περιοχή ως αποτέλεσμα και των κακών σχέσεων της Τουρκίας με Ισραήλ και Αίγυπτο, ο υπουργός Εξωτερικών θεώρησε -όπως προκύπτει από τα λεγόμενά του- ότι η τελευταία παρέμβαση της Μόσχας για το Κυπριακό έγινε λόγω της αντιπαράθεσης Ρωσίας-Τουρκίας (κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους, Συριακό κ.λπ.).
Οι αποστάσεις που έχει τηρήσει ο κ. Κασουλίδης από τη σκληρή δήλωση του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών για την πολιτική που ακολουθεί η Τουρκία στο Κυπριακό και που είναι γνωστή σε όλους, έχουν προκαλέσει ερωτηματικά.
Ιδιαίτερα όταν η Ρωσία δεν τοποθετείται συγκυριακά στο Κυπριακό αλλά διαχρονικά. Σημειώνεται δε πως η παρέμβαση του Προέδρου Αναστασιάδη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προχθές διαφοροποίησε την παράγραφο των συμπερασμάτων με την οποία στο αρχικό κείμενο κατηγορείτο ευθέως η Ρωσία για τα όσα διαδραματίζονται στη Συρία (βομβαρδισμοί, μεταναστευτικό κλπ.).
Την ίδια ώρα με την αιφνιδιαστική κίνηση-ματ για την έναρξη νέου γύρου αδειοδότησης για μη διαθέσιμα τεμάχια στην κυπριακή ΑΟΖ, δείχνει πως ανεξαρτήτως αντιδράσεων ο ενεργειακός σχεδιασμός προχωρά. Παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρξε αντίδραση από τουρκικής πλευράς για την απόφαση αυτή, αυτό δεν αποκλείεται να γίνει στη συνέχεια. Ωστόσο, οι αποφάσεις έχουν ληφθεί στη Λευκωσία και ο σχεδιασμός προχωρά με βάση τις διαδικασίες, τοποθετώντας την έναρξη γεωτρήσεων στο τέλος του χρόνου.
Η εικόνα πάντως για την ακολουθούμενη πολιτική μπορεί να περιγραφεί ως εξής: Προχωρούν οι συνεργασίες με Ισραήλ και Αίγυπτο, προετοιμάζονται νέες με Ιορδανία, Λίβανο. Προχωρούν οι ενεργειακοί σχεδιασμοί αποσυνδέοντας τους από το Κυπριακό. Ενοχλεί η σκληρή γραμμή της Μόσχας κατά της Τουρκίας για το Κυπριακό!