Η Τουρκία ως πρόβλημα για την περιοχή: Είναι μία αποσταθεροποιημένη χώρα




Του Άκη Κοσώνα*

Η Τουρκία είναι μια αποσταθεροποιημένη χώρα. Είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά χτυπιέται από ποικιλώνυμες ομάδες και οργανώσεις, παραμένοντας η ίδια κομμάτι ενός μεταβαλλόμενου παζλ.

Η απόφαση να φανεί η χώρα ως όαση σταθερότητας και ανάπτυξης στην περιοχή μοιάζει να έχει αλλάξει (προς χάρη άλλων συμφερόντων της, έτσι όπως τα εκτιμά η κυβέρνησή της) ή να έχει πάει στην άκρη από την επιλογή της να αναμειχθεί σε πολλά ανοιχτά μέτωπα.

Η Τουρκία του Ερντογάν εδώ και περισσότερο από δέκα χρόνια θέλησε να παίξει έναν ρόλο τοπικής υπερδύναμης και σε κάποιο βαθμό το κατόρθωσε, βγάζοντας κι ένα πρόσωπο αρκετά σύγχρονο και δημοκρατικό: Σταμάτησε τότε τις μάχες με τους Κούρδους του βόρειου Ιράκ και της συνοριακής της ζώνης με το Ιράκ, μπήκε σε διάλογο μαζί τους με αποτέλεσμα ακόμα και ο φυλακισμένος στο Ιμραλί ηγέτης τους, Αμπντουλάχ Οτσαλάν να κινείται σε κατεύθυνση ειρήνης και εξεύρεσης λύσης.

Συγχρόνως, ο τότε πρωθυπουργός και σημερινός Πρόεδρος παραδεχόταν δημόσια σε ομιλίες του (κάνοντας το κεμαλικό κατεστημένο να ανατριχιάζει) ότι η Τουρκία δεν φέρθηκε καλά σε μειονοτικές ομάδες και πληθυσμούς με καταγωγή από άλλη χώρα, λέγοντας ότι αυτό πρέπει να αλλάξει. Η κοινωνική του πολιτική συγκέντρωνε την αποδοχή μεγάλης πλειοψηφίας, όπως και η επίτευξη στόχων για την ανάπτυξη. Πρόβλημα εκλογικών επιδόσεων είχε πάντα η κυβέρνηση και το κόμμα του σε περιοχές που συνορεύουν με Ευρώπη. Σμύρνη και παράλια, Κωσνταντινούπολη. Αλλά κι αυτό δεν ήταν τέτοιο που να αμφισβητεί τη δυναμική του.

Τα προβλήματα άρχισαν από την εποχή που ο Τούρκος ηγέτης θέλησε να αναδειχθεί σε άτυπο αλλά ουσιαστικό ηγέτη του ακέφαλου (από πλευράς ευρύτερα αποδεκτών ηγετών) μουσουλμανικού κόσμου που γνώριζε συνεχώς ήττες, πότε από το Ισραήλ, πότε από μεγάλες δυνάμεις που έπνιγαν, νωρίς ή αργά, εξεγέρσεις με μουσουλμανική ή όχι ταυτότητα. Έτσι κι αλλιώς πολύς κόσμος σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής ένιωθε χωρίς ηγεσία μετά τα γεγονότα στην Αίγυπτο, τον πόλεμο στη Συρία, την κόλαση στο Ιράκ και την εκτέλεση του Σαντάμ Χουσέιν, τη διάλυση της Λιβύης και το σχεδόν λυντσάρισμα του Μουαμάρ Καντάφι. Η κίνηση αυτή του Ταγίπ Ερντογάν απέφερε αρχικά οφέλη για την εικόνα του και την Τουρκία, αφού με τις φραστικές του επιθέσεις κατά του Ισραήλ συσπείρωσε σημαντικό κομμάτι του μουσουλμανικού κόσμου.

Στη συνέχεια όμως, οι εξελίξεις σε γειτονικές της Τουρκίας χώρες ανάγκασαν την ίδια να πάρει θέση, άρα να χρεωθεί ή να πιστωθεί γεγονότα που δρούσαν καταλυτικά για τις αξίες του μουσουλμανικού κόσμου και των δογμάτων του. Η εμφάνιση και ισχυροποίηση των τζιχαντιστών, οι φρικαλεότητες που διέπραξαν, επιβάρυναν τη θέση της Τουρκίας στο βαθμό που της αποδόθηκε πειστικά, στενή ή κοντινή σχέση με τους φανατικούς ισλαμιστές. Η προσπάθεια διάλυσης της Συρίας (όσο κι αν η Τουρκία την ενέκρινε διότι έτσι ήλπιζε ότι θα ανατρεπόταν το εχθρικό προς αυτήν καθεστώς Άσαντ) επιδείνωσε την κατάσταση. Ανάγκασε πληθυσμούς της χώρας όπως οι Κούρδοι, που ζούσαν έως τώρα ειρηνικά με τους άλλους μειονοτικούς πληθυσμούς της Συρίας αλλά και τους αυτόχθονες Σύρους, να στραφούν σε διεκδικήσεις εδαφών που θα τους διασφάλιζαν νέα πατρίδα στην υπό διαμελισμό όπως φαινόταν Συρία. Έτσι η Τουρκία βρέθηκε να πολεμά Κούρδους όχι μόνο στο βόρειο Ιράκ, αλλά και στη βόρεια Συρία, με αποτέλεσμα τα νότια σύνορά της, από (σχεδόν) τα ανατολικά παράλια της Μεσογείου έως τα σύνορα με το Ιράν να είναι σε εμπόλεμη κατάσταση!

Είναι εύκολο και σχεδόν αναμενόμενο, ο πόλεμος να μεταφέρεται στο εσωτερικό της χώρας, εκεί που δεν υπάρχουν ταραχές αλλά κυριαρχεί η ομαλότητα. Πότε στην Άγκυρα και πότε στην Κωνσταντινούπολη. Αυτός ο πόλεμος, ο ιδιότυπος, άναρχος και απρόβλεπτος, δεν αντιμετωπίζεται. Τώρα η Τουρκία γίνεται και επίσημα μέρος των προβλημάτων στα οποία αναμείχθηκε.

  • Ο Άκης Κοσώνας είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Αθήνα και το Παρίσι. Εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης στο περιοδικό «Αντί» (1983-1987) και στις εφημερίδες Μεσημβρινή, Απογευματινή, Έθνος, Βήμα, Καθημερινή. Έκανε για πολλά χρόνια ραδιόφωνο στον Αθήνα 9.84, του οποίου ήταν ιδρυτικό στέλεχος. Διετέλεσε γενικός διευθυντής της ΕΡΤ και Γ.Γ. του ΕΟΤ. Εργάστηκε στο ΑΠΕ (1996-2015), έχοντας την ευθύνη των εκδόσεων του πρακτορείου. Αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Αγορά».

Hellasjournal - Newsletter


%d bloggers like this: