H Διακήρυξη των Αθηνών της Τριμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας Αιγύπτου και Κύπρου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Εμείς, ο Αλέξης Τσίπρας, Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, ο Abdel-Fattah Al-Sisi, Πρόεδρος της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου και ο Νίκος Αναστασιάδης, Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχοντας επίγνωση των τεράστιων προκλήσεων ως προς τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία της Ανατολικής Μεσογείου και της ανάγκης για συντονισμένη και συλλογική απάντηση, συναντηθήκαμε στην Αθήνα, στην Ελλάδα, στις 9 Δεκεμβρίου 2015, για την τρίτη Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις και να ενισχύσουμε τις βάσεις της τριμερούς συνεργασίας μας στα επόμενα χρόνια, αξιοποιώντας τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί έως τώρα».
Αυτή είναι η πρώτη παράγραφος της Διακήρυξης των Αθηνών, που ενσωματώνει τις συμφωνηθείσες θέσεις των ηγετών μετά την ολοκλήρωση σήμερα στην ελληνική πρωτεύουσα της Συνόδου που, όπως υπογράμμισαν και οι τρεις ηγέτες κατόπιν της υπογραφής της, για να μην παραμείνει μία συνεργασία επί θεωρητικού επιπέδου, αποφάσισαν να δημιουργηθεί μία διαρκής Κοινή Επιτροπή Συνεργασίας, η οποία θα διαμορφώσει, θα αναπτύξει και θα προωθήσει πρακτικά σχέδια τριμερούς ενδιαφέροντος.
Στη Διακήρυξη υπογραμμίζεται η τριμερής συνεργασία με στόχο την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο σε διάφορους τομείς, όπως στον πολιτικό, οικονομικό, εμπορικό, πολιτιστικό και τουριστικό. Γίνεται λόγος για προώθηση «των κοινών μας αξιών και συμφερόντων», και ότι αυτό το πλαίσιο χρησιμεύει ως πρότυπο περιφερειακού διαλόγου, μέσω, μεταξύ άλλων, στενού συντονισμού και συνεργασίας στα πολυμερή φόρα, καθώς και μέσω των προσπαθειών περαιτέρω προώθησης των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και του Αραβικού κόσμου.
Η αναφορά στο Κυπριακό γίνεται προς το μέσον της Διακήρυξης, αφού προηγουμένως έχουν διατυπωθεί οι θέσεις των «τριών» στο θέμα των σχέσεων Αιγύπτου-ΕΕ, στον πόλεμο στη Συρία και στην τρομοκρατική δράση του Ισλαμικού Κράτους, στα τεκταινόμενα στη Υεμένη, Λίβανο, Λιβύη και Ιράκ, καθώς και στην κατάσταση στο Παλαιστινιακό.
Οι ηγέτες Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου εκφράζουν την «πλήρη και αταλάντευτη στήριξή» τους στη συνεχιζόμενη διαπραγματευτική διαδικασία, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, «για μια δίκαιη, βιώσιμη και συνολική επίλυση του κυπριακού ζητήματος, βάσει του διεθνούς δικαίου και των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών». Υπογραμμίζεται δε πως μια τέτοια λύση, που θα ενώσει ξανά όλο το νησί στη βάση του σεβασμού των δημοκρατικών αρχών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών όλων των Κυπρίων, δεν θα ήταν μόνο προς όφελος του κυπριακού λαού στο σύνολό του, αλλά θα συνέβαλε επίσης σημαντικά στη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή.
Τονίζεται ακόμα στην Διακήρυξη, ότι η ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης ανακάλυψης του κοιτάσματος φυσικού αερίου «Ζohr» στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, μπορεί και αυτή να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Ο εν λόγω σκοπός, υπογραμμίζουν οι «τρεις», θα εξυπηρετείτο καλύτερα μέσω της προσχώρησης των χωρών της περιοχής στις παγιωμένες αρχές του διεθνούς δικαίου.
«Αναγνωρίζοντας τον οικουμενικό χαρακτήρα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), στην οποία και οι τρείς χώρες είμαστε συμβαλλόμενα μέρη, συμφωνούμε να επιταχύνουμε τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τα εκκρεμή ζητήματα της οριοθέτησης των παρακείμενων θαλάσσιων ζωνών των τριών χωρών μας», αναφέρεται στην Κοινή Διακήρυξη.
Επίσης, αναγνωρίζοντας ότι η ναυτιλία και ο τουρισμός αποτελούν ζωτικά στοιχεία της οικονομίας των 3 χωρών, συμφωνήθηκε να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά για την υλοποίηση κοινών έργων, με τη συμμετοχή φορέων τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης κοινών τουριστικών πακέτων και κρουαζιέρων και της ενίσχυσης της θαλάσσιας σύνδεσης μεταξύ των τριών χωρών για τη μεταφορά τόσο εμπορευμάτων όσο και επιβατών.
Για την γενικότερη κατάσταση στην νοτιοανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής:
Αναγνωρίζεται ο «αμοιβαία επωφελής χαρακτήρας της σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Αιγύπτου, και συμφωνείται ότι είναι ανάγκη η ΕΕ να υποστηρίξει πολιτικά και οικονομικά την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένου του αγώνα της τελευταίας κατά της τρομοκρατίας, αναγνωρίζοντας τον κεντρικό της ρόλο για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι τρεις χώρες δηλώνουν πλήρη στήριξη στη συνολική, συλλογική και στοχευμένη δράση της διεθνούς κοινότητας για την καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας. Καταδικάζουν απερίφραστα όλες τις τρομοκρατικές ενέργειες και απευθύνουν έκκληση σε όλα τα κράτη να αντιμετωπίσουν ενεργά και αποτελεσματικά αυτή την απειλή.
Ακόμα, στη Διακήρυξη των Αθηνών, Ελλάδα, Κύπρος και Αίγυπτος επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους υπέρ μιας συλλογικής διεθνούς προσπάθειας του Παγκόσμιου Συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS/Da’esh) καθώς και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων, και τονίζουν ιδιαίτερα ότι θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες να σταματήσει η ροή ξένων μαχητών, να αντιμετωπιστεί η προπαγάνδα του Ισλαμικού Κράτους (ISIS/Da’ esh), αλλά και να διακοπεί η παροχή οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας σε τρομοκρατικές οργανώσεις.
Εκφράζοντας την δέσμευσή τους να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ως ζήτημα άμεσης προτεραιότητας, να αποτραπεί οποιαδήποτε άλλη απώλεια ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα, οι τρεις χώρες συμφώνησαν ότι οι αυξημένες μεικτές μεταναστευτικές ροές, πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω «μιας προσέγγισης ολιστικής και συνολικής που θα εστιάζει στα γενεσιουργά αίτια του προβλήματος και ειδικότερα στην επίλυση των συρράξεων, την εξάλειψη της φτώχειας και την προώθηση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης».
Ελλάδα, Κύπρος και Αίγυπτος δηλώνουν από κοινού ότι υποστηρίζουν σθεναρά την ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, και θεωρούν πως οι συμμετέχοντες στη Διαδικασία της Βιέννης «πρέπει να απέχουν από ενέργειες που ουσιαστικά υπονομεύουν το πνεύμα της συμφωνίας που υπογράψαμε εκεί».
Επίσης, εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για την κατάσταση της ασφάλειας στη Λιβύη, η οποία επηρεάζει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στις γειτονικές χώρες. Τονίζουν πως στην Υεμένη εξακολουθεί και υφίσταται απειλή για τη σταθερότητα στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, και στηρίζουν τη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας καθώς και τη διατήρηση της ενότητας και της εδαφικής ακεραιότητάς της.
Ομοίως στηρίζουν την κυβέρνηση του Ιράκ στις προσπάθειες που καταβάλλει για την επίτευξη σταθερότητας, ειρήνης και πολιτικής συνοχής, καθώς και για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Και δηλώνουν ότι η εδαφική ακεραιότητα, η κυριαρχία και η ενότητα του Ιράκ πρέπει να τύχουν σεβασμού.
Η Διακήρυξη των Αθηνών καταγράφει ως «σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της διεθνούς και περιφερειακής ασφάλειας» τη συμφωνία που υπεγράφη από την ομάδα των χωρών E3/EU+3 και το Ιράν στη Βιέννη σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Στο Παλαιστινιακό, επαναλαμβάνεται η δέσμευση των «τριών» για τη λύση των δύο Κρατών η οποία θα εγγυηθεί στον Παλαιστινιακό λαό ένα βιώσιμο, κυρίαρχο, ανεξάρτητο και με εδαφική συνέχεια Κράτος στα σύνορα του 1967 και με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσά του, το οποίο θα συμβιώνει σε συνθήκες ειρήνης και ασφάλειας με όλους τους γείτονές του. Επισημαίνεται ότι το ιστορικό καθεστώς όλων των ιερών τόπων στην Ανατολική Ιερουσαλήμ πρέπει να γίνει πλήρως σεβαστό, και εκφράζεται ανησυχία για την τρέχουσα κλιμάκωση της βίας, δηλώνοντας προθυμία να συνεργαστούν στενά και με τις δύο πλευρές και τη διεθνή κοινότητα προκειμένου να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ηρεμίας.
Δεδομένου του πολιτικού κενού στο Λίβανο, οι ηγέτες Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για την εκλογή νέου Προέδρου. Δηλώνουν ότι υποστηρίζουν ένθερμα τις προσπάθειες του Πρωθυπουργού, κ. Salam να διατηρήσει την κυβέρνηση σταθερή και λειτουργική και στέκονται σταθερά στο πλευρό του Λιβάνου στον αγώνα που του κατά της τρομοκρατίας.
Τέλος, οι συμμετέχοντες στην Τριμερή εκφράζουν την ανησυχία μας για την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς των χωρών της Μέσης Ανατολής καθώς και για την οργανωμένη λεηλασία και παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, στις οποίες εμπλέκεται, μεταξύ άλλων, το Ισλαμικό Κράτος (ISIS/Da’esh).
Ως προς τούτο, συμφωνούν να εντατικοποιήσουν τις δράσεις τους για την αντιμετώπιση του φαινομένου και ζητούν «μία ισχυρή απόφαση» του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που θα προβλέπει περιορισμούς με παγκόσμια ισχύ σχετικά με την εμπορία και τη μεταφορά αντικειμένων τέχνης που προέρχονται από όλες τις εμπόλεμες ζώνες, με την υποχρέωση απόδειξης της νομιμότητας της εμπορίας να βαρύνει τους εμπόρους, τους οίκους δημοπρασιών και τους αγοραστές και όχι τα κράτη προέλευσης.
Η επόμενη Τριμερής προτάθηκε από τον κ. Αλ Σισί να γίνει το 2016 στο Κάιρο, και όλα τα μέρη συμφώνησαν ότι εκεί δεν θα γίνει μόνο ανασκόπηση ιδεών και προτάσεων, αλλά και απολογισμός πεπραγμένων.